bahîv

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /bɑːˈhiːv/

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bahîv	bahîv
Îzafe	bahîva	bahîvên
Çemandî	bahîvê	bahîvan
Nîşandera çemandî	wê bahîvê	wan bahîvan
Bangkirin	bahîvê	bahîvino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bahîvek	bahîvin
Îzafe	bahîveke	bahîvine
Çemandî	bahîvekê	bahîvinan

bahîv mê

(dar) Sareke hûrik e û kakilên wê dişibin gûzan yan fisteqan lê dirêjok in.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
(fêkî) Tov û berhemên xwerbar yên wê darê.
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: bahîv‎
kurdî-krîlî: баһив

Herwiha

Hevmane

badem (tirkmancî, farismancî)

Jê

Navên zanistî

Prunus dulcis
Prunus amygdalus
Amygdalus communis

Etîmolojî

herwiha behîv, be'îv, hevreha soranî bawî‎ (bawî) (bi metatezê ji *ba-îw, tenê di devoka Hewlêrê de), farisî badam‎ (badam), baîam‎ (bayam) û badm‎ (badum), pehlewî watam, zazakî vame, sanskrîtî वाताम (vatama) ji zimanên îranî.

Dengê "d" ji kurmancî dikeve (wek farisî "bad" lê kurdî "ba") û "m" dibe "v" (wek farisî "nam" lê kurdî "nav") û A carinan dibe Î (wek kurmancî hêlîn lê soranî hêlane / lane û farisî lane/lanê) loma "badem" bûye "ba-îv".

Paşî H li peyva kurmancî lê zêde bûye daku du herfên dengdar nekevin pey hev. Ji ber ku bi rastî ew deng di peyva resen de nîne, tenê "ba-îv" e, her devokekê li gor xwe "h", "y" yan "eyn" lê zêde kiriye. Herwiha hin devokan "a" ya dirêj kurt kiriye û kiriye "e" yan "i".

"peyam/payam" ya Kobaniyê û hin deverên din bi rêya tirkiya devokî/kevnbûyî payam ji forma farisî ya devokî baîam‎ (payam) e.

Formên di soranî de tên bikaranîn badem‎ (badem) û baîem‎ (bayem) ji farisî hatine wergirtin. Eger na ew ê di soranî de *bayêw bûya lê ne wisa ye.

Ev peyv ji zimanên îranî - bi taybetî ji farisî - ketiye piraniya zimanên Başûrê Asyayê, Navenda Asyayê, Kafkasyayê û Tirkiyê û Balkanan: azerî badam / badam‎‎, osmanî badam‎‎ (badam) û badm‎‎ (badem), tirkî badem, ermenî բադամ (badam), ûrdûyî badam‎‎ (bādām‎) (bādām), hindî बादाम (bādām), bengalî বাদাম (badam), gujaratî બદામ (badām), endonezyayî/malezî badam, ozbekî bodom, kirgîzî/qazaxî бадам (badam), tîbetî བ་དམ (ba dam), འབའ་དམ ('ba' dam), çînî 巴旦 (bādàn), bulgarî бадѐм (badѐm), makedonî/sirbî бадем (badem), kroatî badem, albanî bajame...

Bi zaravayên din

Kurmancî: bahîv, behîv, be'îv...
Soranî: badem, bawî
Zazakî: vame
Kirmanşanî: bayem

Werger

ew dar

Albanî: bajame → sq
Almanî: Mandelbaum → de n
Amharî: ለውዝ (läwz)
Aramî:
Aramiya cihû: לוּזָא‎ g (lūzā), שִׁגּדּא‎ (šigdā) / mê

Aramî: ܠܘܙܐ‎ (lūzā), ܫܓܕܐ‎ (šegdā)

Aramiya nû ya asûrî: lūzō‎ g
Astûrî: almendral → ast n
Bulgarî: бадем → bg (badem)
Çekî: mandloň → cs m
Çînî:
Mandarînî: 扁桃樹 (biǎntáo shù)
Erebî: lَwْz‎ pj (lawz), lَwْzَe‎ m (lawza)
Erebiya misrî: lwz‎ n (lōz), lwze‎ m (lōza)

Erebiya fasî: lwz‎ n (lūz), lwze‎ m (lūza)
Ermenî: նշենի → hy (nšeni)
Estonî: mandlipuu
Etiyopiya klasîk: ለውዝ (läwz), ከርካዕ (kärkaʿ), ስግድ (səgd)
Fenîkî: 𐤔𐤒𐤃‎ (šqd)
Fînî: mantelipuu
Fransî: amandier → fr n
Friyolî: mandolâr n
Galîsî: amendoeira → gl m
Holendî: amandelboom → nl n
Îbranî: שָׁקֵד‎ → he n (šāqḗd), שְׁקֵדִיָּה‎ → he m (šqēḏiyā́)
Îdoyî: mandeliero → io
Îngilîzî: almond → en (tree)
Îrlendî: crann almóinní n
Îtalî: mandorlo → it n
Kannadayî: ಬಾದಾಮಿ → kn (bādāmi)
Katalanî: ametller n
Makedonî: бадем n (badem)
Malezî: pokok badam, badam → ms
Maltayî: lewża m
Manksî: billey almon n
Mîrandî: almendreira m
Normandî: almandgi n
Norwecî:
Norweciya bokmålî: mandeltre nt

Norweciya nînorskî: mandeltre nt, mandel n
Oriyayî: ପେସ୍ତାବାଦାମ (pestabadamô)
Ozbekî: bodom → uz
Polonî: migdałowiec → pl n
Portugalî: amendoeira → pt m
Romanyayî: migdal → ro n
Rusî: минда́ль → ru n (mindálʹ)
Sanskrîtî: बादाम → sa n (bādāma)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: бадем n

Latînî: badem → sh n
Slovakî: mandľovník → sk, mandľa → sk
Slovenî: mandljevec → sl n
Spanî: almendro → es n
Swahîlî: mlozi
Swêdî: mandelträd nt
Tagalogî: almón → tl
Tamîlî: வாதுமை → ta (vātumai)
Telûgûyî: బాదము → te (bādamu), బాదాము → te (bādāmu)
Tigreyî: ለውዝ (läwz)
Tigrînî: ለውዝ (läwz)
Tirkî: badem → tr
Tirkmenî: badam → tk
Ugarîtî: 𐎘𐎖𐎄 (ṯqd)
Urdûyî: badam‎ n (bādām)
Ûkraynî: мигда́ль n (myhdálʹ)
Viyetnamî: hạnh đào
Volapûkî: mügdalabim → vo, mügdalep → vo
Yidîşî: מאַנדלבוים‎ n (mandlboym)

Yûnanî: αμυγδαλιά → el m (amygdaliá)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

tov û berhema wê darê ku tê xwarin

Afrîkansî: amandel
Albanî: bajame → sq m
Almanî: Mandel → de m
Amharî: ለውዝ (läwz)
Aramî:
Aramiya cihû: לוּזָא‎ g (lūzā), שִׁגּדּא‎ (šigdā) / mê

Aramî: ܠܘܙܐ‎ (lūzā), ܫܓܕܐ‎ (šegdā)

Aramiya nû ya asûrî: lūzō‎ g
Argobbayî: ለውዝ (läwz)
Astûrî: almendra → ast m
Azerî: badam → az
Baskî: almendra → eu
Batsbî: ნუშ (nuš)
Belarusî: мінда́ль n (mindálʹ)
Bengalî: বাদাম (badam)
Bretonî: alamandez → br pj
Bulgarî: баде́м → bg n (badém)
Burmayî: ဗာဒံ → my (badam)
Çekî: mandle → cs m
Çînî:
Mandarînî: 扁桃 → zh (biǎntáo), 巴旦木 → zh (bādànmù), 巴旦杏 → zh (bādànxìng)
Danmarkî: mandel → da
Elfdalî: mandel n
Endonezyayî: buah badam
Erebî: lَwْz‎ pj (lawz), lَwْzَe‎ m (lawza)
Erebiya misrî: lwz‎ n (lōz), lwze‎ m (lōza)

Erebiya hîcazî: lwz‎ n (lōz), lwze‎ m (lōza)

Erebiya fasî: lwz‎ n (lūz), lwze‎ m (lūza)
Ermenî: նուշ → hy (nuš)
Esperantoyî: migdalo → eo
Estonî: mandel
Etiyopiya klasîk: ለውዝ (läwz), ከርካዕ (kärkaʿ)
Farisî: badam‎ → fa (bâdâm), lwz‎ → fa (lowz, luz)
Fenîkî: 𐤔𐤒𐤃‎ (šqd)
Ferî: mandla m
Fînî: manteli → fi
Fransî: amande → fr m
Friyolî: mandule m
Frîsî: mangel g
Gaelîka skotî: cnò-almoin m
Galîsî: améndoa → gl m
Gurcî: ნუში (nuši)
Haîtî: zanmann
Hindî: बादाम → hi n (bādām)
Holendî: amandel → nl m
Îbranî: שָׁקֵד‎ → he n (šāqḗd)
Îdoyî: mandelo → io
Îngilîziya kevn: amigdal n
Îngilîzî: almond → en
Îrlendî: almóinn m
Îstriyotî: manduleîna m
Îtalî: mandorla → it m
Îzlendî: mandla → is m, sætmandla m
Japonî: アーモンド → ja (āmondo), 扁桃 → ja (へんとう, hentō), 巴旦杏 (はたんきょう, hatankyō)
Kalalîsûtî: mandeli
Kannadayî: ಬಾದಾಮಿ → kn (bādāmi)
Katalanî: ametlla → ca m
Kirgizî: бадам → ky (badam)
Koreyî: 아몬드 → ko (amondeu), 편도 → ko (pyeondo)
Kornî: alamand n
Korsîkayî: amandula → co m
Ladînoyî:
Latînî: almendra m
Latînî: amygdalum, amygdala m
Latviyayî: mandele m
Lawsî: ແກ່ນອະມັນດ (kǣn ʼa man da), ຫູກວາງ
Lîtwanî: migdolas n
Luksembûrgî: Mandel m
Makedonî: бадем n (badem), мигдал n (migdal)
Malezî: badam → ms
Maltayî: lewża m
Manksî: almon n, cro almon n, cro Greagagh n
Maorî: aramona
Maratî: बदाम n (badāma)
Mecarî: mandula → hu
Mîrandî: almendra m
Mongolî: бүйлс → mn (büjls)
Navajoyî: neeshchʼííʼ hááheeshchiiʼí
Nedersaksî: Mannel m
Norwecî:
Norweciya bokmålî: mandel → no n

Norweciya nînorskî: mandel n
Oksîtanî: amètla → oc m
Oriyayî: ବାଦାମ → or (badamô), ପେସ୍ତାବାଦାମ (pestabadamô)
Osmanî: badm‎ (badem)
Ozbekî: bodom → uz
Plodîşî: Maundel m
Polonî: migdał → pl n
Portugalî: amêndoa → pt m
Puncabî: ਬਦਾਮ n (badām)
Qazaxî: бадам (badam)
Rohingyayî: badam
Romancî: mandel n, mandla m
Romanyayî: migdală → ro m
Rusî: минда́ль → ru n (mindálʹ)
Sardînî: méndhula m, méndua m, méndula m, ménnula m, míndula m
Sicîlî: mènnula → scn m
Sindhî: badamî‎
Sirboxirwatî:
Kirîlî: бадем n

Latînî: badem → sh n
Slovakî: mandľa → sk m
Slovenî: mandelj → sl n
Spanî: almendra → es m
Swahîlî: lozi → sw
Swêdî: mandel → sv g
Tacikî: бодом → tg (bodom)
Tagalogî: pili → tl
Tamîlî: பாதாம் பருப்பு (pātām paruppu)
Tayî: อัลมอนด์, หูกวาง → th
Teteriya krîmî: badem
Teterî: бәдәм (bädäm)
Tigreyî: ለውዝ (läwz)
Tigrînî: ለውዝ (läwz)
Tirkî: badem → tr
Tirkmenî: badam → tk
Tîbetî: བ་དམ (ba dam), འབའ་དམ ('ba' dam)
Ugarîtî: 𐎘𐎖𐎄 (ṯqd)
Urdûyî: badam‎ n (bādām)
Ûkraynî: мигда́ль n (myhdálʹ)
Viyetnamî: hạnh nhân
Walonî: amande
Weylsî: almon n an m, cneuen Roegaidd m
Ximêrî: អាម៉ង់ (aamɑŋ), អាល់ម៉ុង (almoŋ)
Yidîşî: מאַנדל‎ n (mandl)

Yûnanî: αμύγδαλο → el nt (amýgdalo)
Yûnaniya kevn: ἀμυγδάλη m (amugdálē)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.