Сахарова Марфа Александровна
| Сахарова Марфа Александровна | |
| Чужан лун: |
1913-ӧд вося моз тӧлысь 19-ӧд лун |
|---|---|
| Чужанін: |
|
| Кулан кад: |
2004-ӧд вося ӧшым тӧлысь 29-ӧд лун (91 ар) |
| Куланін: | |
| Канму: | |
| Мыйся уджыс: | |
Сахарова Марфа Александровна (1913—2004) — коми кыв туялысь, филология наукаясса кандидат (1954), Коми АССР-са наукаын да техникаын нимӧдана уджалысь (1969).
Олан туй
[вежны | Вежны кодировкаын]Марфа Сахарова чужӧма 1913-ӧд вося моз тӧлысь 19-ӧд лунӧ Сыктыв районса Визин сиктын. 1930-ӧд воын помалӧма кык тӧлысся курсъяс да велӧдӧма школаын. 1936-ӧд воын помалӧма Коми канмуса педагогика институтысь кыв да литература пакультет, велӧдӧма Помӧсдінса да Кулӧмдінса шӧр школаясын коми кыв да литература.
1941-ӧд восянь уджалӧма Коми АССР-са Наркомпрос бердса Коми туялан институтын: вӧлӧма научнӧй сотрудникӧн, ичӧт научнӧй сотрудникӧн (1944-ӧд восянь), ыджыд научнӧй сотрудникӧн (1957-ӧд восянь). Уджысь орӧдчытӧг 1949—1953-ӧд воясын велӧдчӧма СССР-са наукаяс академиялӧн Коми филиалса аспирантураын.
М. А. Сахароваӧс кыкысь (1955, 1957) бӧрйылӧмаӧсь Сыктывкар Сӧветӧ депутатӧн.
1970-ӧд воын петӧма пенсия вылӧ да мунӧма институтысь.
Кулӧма 2004-ӧд вося ӧшым тӧлысь 29-ӧд лунӧ Сыктывкарын.
Туясян удж
[вежны | Вежны кодировкаын]1954-ӧд воын Кыв туялан институтын (Москва) дорйӧма «Категория имени прилагательного в коми языке» тема серти филологияса кандидат ним вылӧ диссертация.
Туялӧма коми кывлысь сёрнисикасъяс, лексикология, орфография, морфология да кокньыд сёрникузялысь синтаксис. Туясигӧн лӧсьӧдӧма 40 удж, на лыдысь 36-сӧ йӧзӧдӧма.
Ыджыд пай пуктӧма коми кывлысь сёрнисикасъяссӧ туялӧмӧ. Уна экспедицияӧ ветлӧм бӧрын йӧзӧдӧма та серти монографияяс: «Верхневычегодский диалект коми языка» (1966), «Печорский диалект коми языка» (1976), «Ижемский диалект коми языка» (1976), а сідзжӧ «Сравнительный словарь коми-зырянских диалектов» (1961).
Дасьтӧма мукӧдыскӧд кывкудъяс: «Русско-коми терминологическимй словарь» (1953), «Коми орфографический словарь» (1942, 1959, 1976, 1985), «Коми-русский словарь» (1948).
Лӧсьӧдӧма вузъяслы кык юкӧна «Современный коми язык» учебник: медводдза юкӧныс сиӧма фонетика, лексика да морфологиялы (1955), мӧдыс — синтаксислы (1967). Мукӧдыскӧд гижӧма коми кыв синтаксисысь учебник (1942, 1972), 6-7-ӧд классъяслы синтаксисысь велӧдчан небӧг (1949, 1951, 1954) да упражнениеяс чукӧр (1944, 1948, 1951), педучилишӧяслы коми кыв синтаксисысь (1950) да морфологияысь учебникъяс (1952).
Марфа Сахарова ветлӧма фин-йӧгра туялысьяслӧн I ставмирса конгресс вылӧ (Будапешт, 1960)
Небӧгъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]- Сравнительный словарь коми-зырянских диалектов / Сост. Жилина Т. И., Сорвачёва В. А., Сахарова М. А. — Сыктывкар, 1961. — 490 с.
- Сорвачёва В. А., Сахарова М. А., Гуляев Е. С. Верхневычегодский диалект коми языка. — Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1966. — 252 с.
Ошканпасъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]- СССР-са наукаяс академия Президиумлӧн Почёт грамота (1945)
- Коми АССР-са Вылыс Сӧвет Президиумлӧн Почёт грамота (1961)
- «1941-1945 воясӧ Айму вӧсна Ыджыд тыш дырйи бур уджысь» медаль
- Коми АССР-са наукаын да техникаын нимӧдана уджалысь (1969)
Ӧшмӧсъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]- Прокушева Т. И. Юбилей М. А. Сахаровой // Советское финно-угроведение. — Таллинн. 1984. — № 1. — С. 57—58.
- Безносикова Л. М. Сахарова Марфа Александровна // Коми язык. Энциклопедия / Отв. ред. Г. В. Федюнева. — М.: Издательство ДиК, 1998. — С. 418—419.
- Безносикова Л. М. Сахарова Марфа Александровна // Республика Коми. Энциклопедия: в 3-х т. — Сыктывкар, 2000. — Т. 3. — С. 17.
- Ученые Института языка, литературы и истории Коми научного центра УрО РАН: Биографический справочник / Сост. И. Л. Жеребцов. — Сыктывкар, 2000. — 155—156.
- «Коми кыв» сайтын М. А. Сахарова йылысь