Компьютердик коопсуздук
Компьютердин коопсуздугу, кибер коопсуздук же IT коопсуздук катары дагы белгилүү — компютердик системалардын жабдыгын, программалык камсыздоосун же маалыматын уурулуктан же бузулуудан, ошондой эле алар көрсөткөн кызматтарды тоскоолдукка учуроодон же туура эмес багыттоодон коргоо[1].
Кибер коопсуздукка жабдыкка физикалык жеткилик алууну көзөмөлдөө, тармак жеткилиги, маалымат жана код аркылуу жугуп калган зыяндан коргоо кирет. Ошондой эле, операторлор тарабынан атайын же кокустан кыянат кылууга байланыштуу IT коопсуздук ишеничтүү жараяндардан тарта ар түрдүү ыкмаларга чейинки шылуундукту сезип турат. Компүтердик системалар менен интернетке, Bluetooth, Wi-Fi сыяктуу зымсыз тармактарга таянуу жогорулап, смартфондор, телеканалдар сыяктуу "смарт" түзмөктөр, Интернет заттардын бөлүгү катары кичинекей түзмөктөр көбөйгөн сайын бул тармактын мааниси өсүүдө.
Киберкоопсуздук :
бул учурда пайда болгон киберкоркунучтун булактарын аныктоо, алардын мүнөздөмөлөрүн аныктоо, ошондой эле аларды классификациялоо жана ченемдик укуктук актыларды түзүү максатында киберобъекттердин түзүлүшүнүн, иштешинин жана эволюциясынын процесстери изилденүүчү маалыматтык коопсуздуктун бөлүмү. Ишке ашырылышы киберобъектилерди киберкоркунучтун бардык аныкталган жана изилденген булактарынан коргоого кепилдик берүүгө тийиш болгон документтер. Ошондой эле: маанилүү системаларды жана тармактарды санариптик чабуулдардан коргоого жардам берген процесстердин, мыкты тажрыйбалардын жана технологиялардын жыйындысы.
Банкомат компьютер тармагын коргоону талап кылган объект болуп саналат
Компьютердик коопсуздук – эсептөө түзүлүштөрүн (компьютер, смартфон жана башкалар), ошондой эле компьютердик тармактарды (жеке жана коомдук тармактар, анын ичинде Интернет) коргоо үчүн колдонулуучу коопсуздук чаралары. Системалык администраторлордун иш чөйрөсү санариптик жабдууларды, маалыматтык талааларды жана кызматтарды кокусунан же уруксатсыз кирүүдөн, маалыматтарды өзгөртүүдөн же жок кылуудан корголгон бардык процесстерди жана механизмдерди камтыйт жана компьютердик системаларга көз карандылыктын өсүшүнө байланыштуу барган сайын маанилүү болуп баратат. өнүккөн коом.
Киберкоопсуздук - бул маалыматтардын купуялуулугун, бүтүндүгүн жана жеткиликтүүлүгүн камсыз кылуу үчүн коопсуздук чараларын колдонуу процесси. Системалык администратор активдердин, анын ичинде компьютерлердин жана серверлердин локалдык тармагындагы маалыматтарды коргоону камсыздайт. Мындан тышкары, имараттардын өзү жана эң негизгиси өздүк курам коргоого алынган. Киберкоопсуздуктун максаты - маалыматтарды коргоо (өткөрүү жана/же алмашуу жана сактоо учурунда). Маалыматтардын коопсуздугун камсыз кылуу үчүн каршы чаралар да колдонулушу мүмкүн. Бул чаралардын айрымдарына (бирок алар менен чектелбестен) кирүүнү көзөмөлдөө, персоналды окутуу, аудит жана отчеттуулук, тобокелдиктерди баалоо, кирүүгө тестирлөө жана уруксат берүү талаптары кирет
Азыр кээ бир өлкөлөрдө киберкоопсуздукту мектептен окутуу пландалууда. Ошентип, Улуу Британияда мектеп окуучуларына киберкоопсуздук боюнча сабактар сунушталат, алар хакерлердин онлайн чабуулдарынан британ компанияларынын жана уюмдарынын коопсуздугун камсыздай турган көндүмдөрдү үйрөнүшөт. Окуу программасы Улуу Британиянын Маданият, медиа жана спорт департаменти тарабынан иштелип чыккан. Сабактарды онлайн режиминде да, класстан тышкаркы иш-чаралар түрүндө да өткөрүү пландаштырылууда, алар жумасына төрт жолу өткөрүлүп, эксперт мугалимдер тарабынан окутулат. Студенттер киберкоопсуздуктун реалдуу көйгөйлөрү жана аларды чечүү жолдору менен таанышат. Программа 14 жаштан 18 жашка чейинки студенттерге багытталган. Биринчи сыноо сабактары 2017-жылдын сентябрына пландаштырылган.
Компьютерди коргоо:
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Компьютердин "коопсуздук" абалы үч процессти колдонуу аркылуу жетишилген концептуалдык идеал: коркунучтун алдын алуу, аныктоо жана жооп кайтаруу. Бул процесстер ар кандай саясаттарга жана системалык компоненттерге негизделген, алар төмөнкүлөрдү камтыйт:
Колдонуучунун каттоо эсебине кирүү башкаруулары жана криптография система файлдарын, демек, маалыматтарды коргой алат. Бүгүнкү күндө[качан?] тармактын коопсуздугу жагынан эң кеңири таралган профилактикалык системалар болуп саналат, анткени алар (туура конфигурацияланган болсо) ички тармак кызматтарына кирүү мүмкүнчүлүгүн коргой алат жана пакеттик чыпкалоо аркылуу чабуулдардын айрым түрлөрүн бөгөттөй алат. Firewalls аппараттык же программалык болушу мүмкүн. Интрузияларды аныктоо системалары (IDS) иштеп чыгуу учурунда тармактык чабуулдарды аныктоо жана кол салуудан кийинки криминалистикага жардам берүү үчүн иштелип чыккан, ал эми аудит жолдору жеке системалар үчүн ушундай функцияны аткарат. "Жооп" сөзсүз түрдө жеке системанын бааланган коопсуздук талаптары менен аныкталат жана жөнөкөй коопсуздукту жаңыртуудан юридикалык билдирүүгө чейин өзгөрүшү мүмкүн. Кээ бир өзгөчө учурларда, бузулган системаны жок кылуу жакшы, анткени алсыз ресурстардын баары ачылбай калышы мүмкүн.
Эскертүүлөр
Киберкоопсуздук деген эмне? www.kaspersky.ru (17-август, 2023-жыл). Текшерилген күнү 3-ноябрь, 2023-жыл. Архивделген 3-ноябрь, 2023-жыл. Киберкоопсуздук деген эмне? | Microsoft Коопсуздук (орусча). www.microsoft.com. Текшерилген күнү 3-ноябрь, 2023-жыл. Архивделген 3-ноябрь, 2023-жыл. "Reliance МКТ ышкыбоздору үчүн жолдун соңун жаратат", 07-май, 2013-жыл, Австралиялык (англисче) Киберкоопсуздук: Интернеттеги коркунучту түшүнүү 2015-жылдын 8-февралында Wayback машинасында архивделген "Британиялык мектеп окуучуларына киберкоопсуздук үйрөтүлөт". TheUK.one. Түпнускадан архивделген, 2017-жылдын 15-февралында. Те кшерилген күнү 14-февраль, 2017-ж.
Шилтемелер
Өкмөттүн ролу
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Өкмөттүн ролу компаниялар менен уюмдарды ар кандай киберчабуулдардан өз системаларын, инфраструктурасын жана маалыматтарын коргоого милдеттендирген нормативдик актыларды чыгарууда, ошондой эле улуттук энергетика системасы сыяктуу өзүнүн улуттук инфраструктурасын коргоодо турат.
Кибермейкиндикти жөнгө салуудагы өкмөттүн ролу бир жактуу эмес. Айрымдардын ою боюнча, кибермейкиндик виртуалдык мейкиндик болушу керек, ал мамлекеттин кийлигишүүсүнөн эркин болушу керек, азыркы либертариандык блокчейн жана биткойн боюнча талкууларда көрүүгө болот[2][3].
Чабуул бетибиз
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Программалык чөйрөдөгү чабуул бетибиз – бул уруксатсыз колдонуучу («чынжырчы») маалымат киргизүүгө, маалымат алууга, түзмөккө же маанилүү программалык камсыздоого таасир этүүгө аракет кылган ар кандай чекиттердин («чабуул векторлорунун») жыйындысы. Чабуул бетибизди мүмкүн болушунча азайтуу коопсуздук чараларынын негиздеринин бири.
Чабуул бетибизди анализдөө – бул цифралык мейкиндиктеги жана анын байланышкан IT-инфраструктурасындагы пайдалана турган аялуу жерлерди аныктоо жана түшүнүүгө багытталган киберкоопсуздук методикасы[4].
Карьера
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Киберкоопсуздук – бул уюмдарда хакерлик же маалыматтардын агып кетүү коркунучун азайтууга багытталган, тез өнүгүүчү маалыматтык технологиялар чөйрөсү[5][6]. Enterprise Strategy Group изилдөөсүнө ылайык, 2016-жылы уюмдардын 46% "курч жетишпестикти" билдирген, ал эми 2015-жылы бул көрсөткүч 28% түзгөн. Киберкоопсуздук адистери коммерциялык, мамлекеттик жана өкмөттүк эмес уюмдарда иштешет. Киберкоопсуздук боюнча адистерге суроо-талаптын эң тез өсүшү кардарлардын маалыматтарынын көлөмүн башкарган тармактарда, мисалы, каржы, саламаттыкты сактоо жана чекене соода жаатында байкалат[7][8]. Бирок "киберкоопсуздук" термини көбүнчө мамлекеттик кызмат орундарынын сүрөттөмөлөрүндө колдонулат[9].
Шилтемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ Кибер коопсуздук-өндүрүүчүлөрдүн жана пайдалануучулардын жалпы жоопкерчилиги
- ↑ Code Is Law. www.harvardmagazine.com. Текшерилген күнү 16 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
- ↑ Who Rules Cyberspace? The Role for Governments. www.chathamhouse.org. Текшерилген күнү 16 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
- ↑ Attack Surface Analysis. attaxion.com. Текшерилген күнү 16 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
- ↑ What is Cybersecurity? Everything You Need to Know in 2024. careeremployer.com. Текшерилген күнү 16 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
- ↑ What is Cyber Security? Definition, Benefits, and Myths. hackr.io. Текшерилген күнү 16 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
- ↑ The Top 5 Reasons You Should Consider a Career in Cybersecurity. online.champlain.edu. Текшерилген күнү 16 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
- ↑ Is a Cybersecurity Master’s Degree Worth It?. onlinedegrees.sandiego.edu. Текшерилген күнү 16 -ноябрь (жетинин айы) 2024.
- ↑ Government vs. Commerce: The Cyber Security Industry and You (Part One). www.defenceiq.com. Текшерилген күнү 16 -ноябрь (жетинин айы) 2024.