Butania

འབྲུག་ཡུལ་
Brug rGyal-Khab

(Vexillum) (Insigne)
Lingua	Dzongkha
Caput	Thimphu
Rex	Jigme Khesar Namgyel Wangchuck
Primus Minister	Jigme Thinley
Area  - Totalis  - % aqua	Locus 38 394 km² 1 (aest.)
Multitudo  - Tota (anno 2009 aest.)  - Densitas	Locus 163 691 141 incolarum 18,1 inc./km²
Nummus	Ngultrum (Lingua Dzongkha དངུལ་ཀྲམ) (codex BTN)
Zona Horaria	UTC +6
Hymnus nationalis	Druk tsendhen (Latine Regnum Draconis Tonitri)
Abbreviatio interretialis	.bt
Telephonicum praefixum	+975

Bhutan (in lingua Dzongkha: འབྲུག་ཡུལ་ Druk Yul 'Pagus Draconis'), publice Regnum Bhutaniae, est civitas sui iuris sine litore in Asia Meridiana, in Himalaiensi iugo et inter Indiam Meridie et Sinam (Regionem Autonomam Thibetensem) Septemtrione sita, cum 470 km finium incluso^? est. Eius superficies 46 500 km² et circiter 300 km in sua maxima longitudine ex oriente in occidentem et 170 km e septemtrione in meridiem est. Caput est Thimphu.

Nomen

Trongsense dzong ex anno 1655

Pars interior Trongsensis dzong.

Civitatis nomen འབྲུག་ཡུལ་ (transcriptum Brug-yuk aut crebrius Druk-yul 'terram draconis' significat. Etiam འབྲུག་ཙན་དན་ (Druk tsendhen transcriptum), 'terram draconis tonitri' significans, nuncupatur quia tonitrus aut fulguris sonus velut draconum murmura interpretitur. Bhutania sive Butania forma, qua Europa utitur, e Sanscritico vocabulo °Bhoṭānka- "Thibeti extrema pars" significante derivatur. Haec ultima natio quidem Thibetane བོད་ (transcriptum Bod, Bhöd sive Bhö) nuncupatur.

Historia

Bhutaniae origo et sua antiqua historia ignorantur. Indicus gurus Padmasambhava suum legendarium iter e Thibeto in Bhutaniam saeculo octavo fecit, ubi Bhuddismum tulit.

Natio numerosas invasiones e saeculo undecimo in sedecimum, praesertim a Thibetanis et Mongolis passa est.

Buddhistica theocratia in Bhutania ineunte saeculo septimo decimo statuta est. Area, historice prope Thibetum Septemtrione, sub Britannico dominio Indiae per saeculum undevicensimo posita est et protectoratus statutus anno 1910 est. Britanni internationales rationes curaverunt sed se ab intestinis rebus abstinuere.

Praesens monarchia, anno 1907 statuta, morem adoptavit ut emigrare non autochthones faceret. Cuius resultatio circiter 100 000 Nepaliensium et Indorum exodus versus finitimas nationes fuit.

Civilitas

Monasterium Nidus Tigridis

Conspectus Dzong Doctrinae Auspicabilis (Lingua Dzongkha བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང), in Thimphu, ubi Bhutaniensis gubernationis sedes ex anno 1952 est.

Bhutaniae proprietatum una sua felicitatis persecutio per Felicitatis Nationalis Grossae meliorationem est. Ubi pleraeque gubernationes in Producti Domestici Grossi valore fundantur ut civium divitiarum gradum metiantur, Bhutania eum pro Felicitate Nationali Grossa substituit ut incolarum felicitatis gradum metiatur. Hic index fundatur in dimensionibus quattuor, firmae evolutionis columnis, quae sunt:

• oeconomica incrementum evolutioque responsalia;
• Bhutaniensis culturae conservatio promotioque;
• ambitus curatio;
• bona rectio responsalis.

Anno 1972 instaurata, Felicitas Nationalis Grossa paulatim iter in communitate internationali facit. Sic, internationalis congressio de prosperitatis definitione locum in Universitate Sancti Francisci Xaverii in Canada habuit. De 400 hominum ex amplius decem nationibus venientium, amplius triginta Bhutanienses erant, computatis inter se magistris, monachis, politicis ducibus.

Die 17 Decembris anni 2005, rex Bhutaniae, Jigme Singye Wangchuck, regnum in democratiam parlamentariam anno 2008 vertendum esse et eadem die se pro herede principe Dasone Jigme Khesar Namgyel Wangchuck, filio seniore viginti-quinque annos nato anno 2005, abdicaturum esse nuntiavit. Vere Decembre anni 2006 abdicare et potestates filio delegare debebat. Propositum Constitutionis, in praeparatione ex anno 2001, Parlamenti bicameralis creationem providet, quod a 75 sodalium Conventu Nationali et viginti-quinque sodalium Consilio Nationali componitur. Dux Civitatis a rege tenetur, sed demitti posset a suffragio inter Parlamenti sodales duarum tertiarum partium voces colligente.

Die 24 Martii anni 2008, per prima legisfera comitia, Factio Virtuosa Bhutaniae (Lingua Dzongkha: འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོག་པ), a Jigme Thinley, quinquaginta-sex annos nato et in Civitatibus Foederatis educato, ducta, quadraginta-quattuor scamna e quadraginta-septem camerae inferioris contra Factionem Democraticam Popularem adepta est. Jigme Thinley Primus Minister die 9 Aprilis factus est.

Die 6 Novembris anni 2008, diadema Jigme Khesar Namgyel Wangchuck quinto regi Bhutaniae rite impositum est, atque novissimus orbis terrarum regi.

Divisio administrativa

Bhutania in dzongdey sive administrativas zonas quattuor dividitur quae sunt:

Colore in tabula	Dzongdey Latinizatum	Caput	Area (km²)	Incolae (2005)	Spissitudo	Numerus divisionum dzongchag
Caeruleo	Oriens	Mongarum	10 949	175 163	16	6
Puniceo	Meridies	Gelephu	8 499	89 720	10,6	4
Flavo	Medium	Damphu	11 023	88 855	8,1	5
Smaragdo	Occidens	Thimphu	8 345	281 244	33,7	5
	Bhutania	Thimphu	38 816	634 982	16,4	20

Tabula Bhutaniae cum suis dzongdey et dzongchag

Vicissim dzongdey in dzongchag sive districtos (Dzongkha རྫོ་ཁག།) viginti subdividuntur. Magna dzongchag vicissim in dungchag sive subdistrictos subdividuntur. Vicorum circuli circumscriptiones constituunt, gevog nuncupatas et ab eis qui a populo eliguntur administratas. Infra sunt dzongchag:

Numero in tabula	Dzongchagum Latinizatum	Dzongchagum Dzongkha	Caput Latinizatum	Caput in lingua Dzongkha	Area (km²)	Incolae (2005)	Spissitudo	Dzongdeyum	Numerus dungchagorum	Numerus gevogorum	Numerus urbium
1	Bumthangum	བུམ་ཐང་	Dzacarum		2 490	16 116	6,5	Meridionale		4	5
2	Tzucha	ཆུ་ཁ་	Tzucha	ཆུ་ཁ་	1 991	74 387	37,4	Occidentale	1	11	6
3	Dagana	དར་དཀར་ནང་	Daga		1 276	18 222	14,3	Centrale		11	4
4	Gasa	མགར་ས་	Gasa	མགར་ས་	4 089	3 116	0,8	Centrale		4	1
5	Ha	ཧད་ / ཧཱ་	Ha	ཧད་ / ཧཱ་	1 319	11 648	8,8	Occidentale		5	1
6	Lhuntseum	ལྷུན་རྩེ་	Lhuntseum	ལྷུན་རྩེ་	2 881	15 395	5,3	Orientale		8	2
7	Mongarum	མོང་སྒར་	Momgarum	མོང་སྒར་	1 693	37 069	22,6	Orientale		16	4
8	Paro	སྤ་གྲོ་	Paro	སྤ་གྲོ་	1 693	36 433	21,5	Occidentale		10	2
9	Pemagatselum	པདྨ་དགའ་ཚལ་	Pemagatselum	པདྨ་དགའ་ཚལ་	593	13 864	21,5	Orientale		7	7
10	Punacha	སྤུ་ན་ཁ་	Punacha	སྤུ་ན་ཁ་	845	17 715	21	Centrale		9	1
11	Samdrupdzongcharum	བསཾ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་	Samdrupdzongcharum	བསཾ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་	2 207	39 961	18,1	Orientale	3	11	5
12	Samtseum	བསམ་རྩེ་	Samtseum	བསམ་རྩེ་	1 725	60 100	34,8	Occidentale	2	16	3
13	Sarpangum	གསར་སྦང་	Gelephu		2 048	41 549	20,3	Meridionale	2	15	3
14	Thimphu	ཐིམ་ཕུག་	Thimphu	ཐིམ་ཕུག་	1 617	98 676	61	Occidentale	1	10	1
15	Transigangum	བཀྲ་ཤིས་སྒང་	Transigangum	བཀྲ་ཤིས་སྒང་	2 171	51 134	23,6	Orientale	3	16	6
16	Trasiyangsteum	བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་	Trasiyangsteum	བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་	1 459	17 740	12,2	Orientale		8	2
17	Trongsa	ཀྲོང་གསར་	Trongsa	ཀྲོང་གསར་	1 815	13 419	7,4	Meridionale		5	1
18	Tsirangum	རྩི་རང་	Damphu		632	18 667	29,5	Centrale		12	1
19	Vangduephodrangum	དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་	Vangduephodrangum	དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་	4 181	31 135	7,4	Centrale		15	3
20	Zemgangum	གཞལ་སྒང་	Zemgangum	གཞལ་སྒང་	2 146	18 636	8,7	Meridionale	1	8	3
	Bhutania	འབྲུག་ཡུལ་	Thimphu	ཐིམ་ཕུག་	38 816	634 982	16,4		13	201	61

Geographia

E satellite photographia Bhutaniae

Bhutania Himalaiana natio est, in Austrorientali iugi parte sita, inter Indiam et Rempublicam Popularem Sinarum inclusa. Historice, eius territorium longius versus Meridiem tendebatur, tum praesentis civitatis Assamensis partem tum protectoratum Cooch-Beharense comprehendens. Ex anno 1772, Societas Britannica Indiarum Orientalium magis atque magis fines versus septemtrionem per bellorum foederumque seriem pepulit, usque ad foedus Sinchulense anni 1865, terrarum e regno captarum partem restituens.

Secularis separatio, pauci incolae et paulo hospitalis prominentia Bhutaniam oecosystematum servatissimorum unum in orbe terrarum fecit. Civitas inter decem primas secundum specierum spissitudinem est. Circa 5500 vegetalium specierum, e quibus 300 plantae medicinales, 770 avium specierum, et 165 mammalium specierum, e quibus multae periclitatae species velut Ailurus fulgens, Uncia, et Trachypithecus geei, computantur.

Prominentia

Himalaia in civitatis septemtrionis topiis dominatur et plurima cacumina 7000 metra altitudinis excedunt. Culacangri generatim maximus Bhutaniae locus, 7553 metra altus, habentur, sed Sina exigens eos totos in Thibeto esse asserit.

Topographica Bhutaniae tabula

Permontuosus, meridionus civitatis limes planitie Gangetica et Brahmaputrae (ubi altitudo minima, 97 metrorum, est) constituitur dum boreorientalis limes iugo montium Himalaianorum (ubi altitudo maxima est cum Culacangris, 7554 metrorum altis, aut Tribus Fratribus Montis, 7570 metrorum altis) finitimus est.

Silva 70 centesimae civitatis terrae tegit. Plerique incolae altis in oropediis et occidentalibus in vallibus densantur.

Extrema meridiana civitatis pars oryzae agribus tectarum subtropicalium planitierum lacinia est, ubi pleraeque arabiles terrae sunt, quae solum 2 centesimae terrae occupant.

Clima

Tabula Bhutaniae.

Bhutaniae clima secundum altitudinem variat et hippalo, praesertim, civitatis occidente, adfectum est. Meridiana planities madido climate subtropicali fruuntur. Himalaianae mediae et meridianae valles temperatae sunt dum septentrio pellucide frigidior cum aeternis nivibus super cacuminibus est.

In Thimphu, 2200 metrorum alto, temperaturae e 15 in 26 gradus Celsianos ex Iunio in Septembrem agitatur, sed in -4 °C Ianuario fiunt. Meridie, temperatura raro infra 15 °C descendit, et 40 °C aestate attingere potest.

Praecipitationes septemtrione sparguntur, cum solum 40 millimetris quotannis, praesertim nivis modo. Temperatae centri regiones 1000 mm annualia mediae accipiunt, dum acta 7800 mm meridie subnotata sunt.

Aggestus in Punachensi valle culti.

Oeconomia

Ngultrum Bhutaniae moneta cuius valor cum Indica rupia figitur. Rupia etiam cursus legalis in natione accipitur.

Bhutaniae oeconomia minime evolutarum in mundi una est; quae in agricultura, silvarum usu et hydrodynamicae electricitatis venu Indiae fundatur.

Decenniis 198 et 199, regia Bhutaniae gubernatio ingeniosarum formarum et materiarum notas postalicas emisit ut novi reditus obtinerentur. Aliae notae rotundā formā et e charta spissa, aliae e chalybeiis laminis et adhuc rarissima rotundarum notarum plasticarum series est, quae veri disci cum microsulcis sunt super quibus hymnus Bhutaniae inciditur. Etiam notae in tribus dimensionibus personas, animalia aut antiqua autocineta (culmen in natione ubi vix viae non sunt) repraesentantes, notae rosā odoratae sunt et adhuc plasticarum notarum series caelatos magnos saeculi vicensimi homines repraesentans; inter quos Winston Churchill, Carolus de Gaulle, Mahatma Gandhi, Ioannes F. Kennedy, Dwight D. Eisenhower, et alii. Pulcherrima certe notarum ex vera soia series locales religiosas picturas repraesentans est, quae hodie a philatelistis valde quaeruntur. Huius philatelicae productionis promotor, Statunitensis Burtus Todd, productionem anno 1962 coepit. Notae ad cursum aerium destinatae porrectae sunt antequam adhuc natio aeroportum haberet. Septem specimina cum tramitibus incisis nuntium aut musicam melodiam discophoni ope diffundentibus anno 1973 emissa sunt, ubi odoratae notae etiam emissae sunt. CD-ROM valore percussus, magnetoscopicam seriem continens, a Francisca Todd Stewart, Burti Todd filia, conceptus est ad distrubuendum anno 2008, per quinti regis coronationem et saeculares dynastiae celebrationes.

Demographia

Demographiae inter annos 1961 et 2003 evolutio (secundum FAO, 2005).

Bhutaniensis populus praecipue in Ngalopis et Sartzopis, Occidentalibus et Orientalibus Bhutaniensibus respective nuncupatis, consistit. Ngalopi praecipue in Bhutaniensibus Occidentalem nationis partem incolentibus consistunt. Quorum cultura Thibetanae arcte conexa est. Idem dici de Sartzopis, praecupuo circulo, potest, qui ex Orientali Bhutaniae parte oriuntur (sed traditionaliter Nyingmapam potius quam ritam Drucpicam (Lingua Dzongkha འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད) formam Buddhismi Thibetani coluntur). Hodiernis temporibus, cum meliorata vecturarum infrastructura, tantopere matrimonia inter hos circulos fuerunte. Decennio 198 ineunte, nuptiae inter Lhosampas et Bhutaniensis originis societatem a gubernatione alitae est.

Index alphabetizationis 59.5% est. Natio mediam aetatem 22.3 annorum habet. Bhutania exspectationem vitae 62,2 annorum (61 viris et 64.5 feminis) habet secundum ultima Argentariae Mundanae data. Circa 1070 virorum pro 1000 feminarum in civitate habitant.

Linguae

Lingua civitatis Dzongkha, e 53 linguis familiae Thibetanae una, est. Scriptio Scriptio Thibetana, Chhokey scilicet "lingua Dharmae" nuncupata, est quae linguae Thibetanae classicae scriptioni identica. In scholis Anglica educationis instrumentum est et Dzongkha velut nationalis lingua docetur. Ethnologue societas viginti-quattuor linguas quibus in praesenti Bhutanienses loquuntur enumerat, quarum omnes Thibeto-Birmanae familiae sunt, excepta Nepalensi Indoaryanae familiae. Usque ad decennium 199, gubernatio linguae Nepaliensis doctrinam in scholis meridianae Bhutaniae patrocinata est. Nihilominus, post armatum tumultum in meridie, Nepaliensis e studiorum programmate deiecta est. Bhutaniae linguae adhuc non descriptae sunt, et aliquot adhuc in profunda academica grammatica referendae sunt.

Religio

Inter Bhutaniensium duas partes et tres partes Buddhismum Vajrayanam colere aestimatur, qui etiam religio civitatis et praecipua est. Buddhismus Thibetanus in sua tantrica forma, etiam Lamaismus nuncupatus, a 75 centesimis Bhutaniensium colitur. Numerosi Bhutanienses Dalai Lama XIV venerantur. Hinduismus a circiter quarta parte et tertia incolarum (praesertim propter Nepalense pondus). Musulmani et communitates haud religiosae minus quam 1 centesimas constituunt. Praesens ambitus legitimus in principio pro libertate religionis spondet; proselytismus, nihilominus, a regiae gubernationis decreto vetitus est. Christiani rarissimi in Bhutania sunt, nam discriminationem et violentiam hoc in regno passi sunt.

Vectura

Aeroportus Internationalis Paronis unicus civitatis aeroportus est. Bhutaniensis nationalis societas Druk Air suum centrum conexionum fecit.

Cultura

Bhutaniensis thangca Montis Merus et Buddhistici Universi, saeculo XIX, in Trongsensi Dzong, Trongsae, in Bhutania.

Signa civitatis

Festus civitatis dies est 17 Decembris, regni occupationem a primo Bhutaniae rege Ugyeno Wangchuck anno 1907 commemorans, dum [die 6 Novembris praesentis regis Dzigmei Khesar Namgyel Wangchuck coronationis anniversarium celebratur. Avis civitatuis corvus (Corvus corax), adhuc regis diadema ornans. Animal civitatis est budorcas (Budorcas taxicolor tibetana), peculiaris rarusque Bovinae subspecies. Flos civitatis est meconopsis (Meconopsis grandis), planta civitatis cupressus (Cupressus torolusa).

Ars et opificum artes

Bhutania propter opificum opera ex aere, argento, et aliis metallis facta nota est. Valde colitur religiosarum effigierum sculptura et omnibus in templis Buddhae statuae aureae et fulgentibus coloribus pictae adsunt.

Cibus

Praecipua alimenta oryza, triticum, frumentum, maizum, suilla, bubula, gallinacea, caro bubalinus, caseus, et capsicum sunt.

Tzaamum, sacra saltatio personata, quotannis per religiosa festivalia perficiuntur.

Vestitus

Viri sibi ghonem, longam vestem textili cingulo cera nuncupato lateri ligatam, feminae sibi vestitum longum usque ad talos, e colorato textili factum et cum ornamentis translaticiis ornatum, induunt. Hic vestitus omnibus palam aut civitati laborantibus secundum Codicem Urbanitatis sive Driglam namzha obligatorii est. In capite Thimphu, multi iuvenes sibi ghonem aut ceram induere recusant ut gubernationem contra obligationes impositas provocent.

Artes athleticae

Iactus arcus.

Athletica civitatis ars est iactus arcus. Etiam aliae artes athleticae internationales populo gratissimae esse incipiunt inter quos pediludium, canistriludium, follis volaticus, tenniludium, tenniludium mensale.

Media communicationis

Kuensel, liberum civitatis diarium, septimanaliter in linguis tribus Dzongkha, Anglice et Nepalice in typis editur et nationalis televisio BBS TV quattuor horas civitatis programmatum Dzongkha et Anglice transmittit. Programmata solum in capite Thimphu accipiuntur. Nationalis radiophonia valde popularior est et efficax informationis medium praesertim rusticis in regionibus constituit. Transmissiones Dzongkha, Anglice, Nepalice, et dialecto Sartzopica efficiuntur.

Societas

Societas posteris tradita in zungum (scilicet aristocratiam et grapheocratiam), dratsangum (scilicet communitatem religiosam) et miseyum (scilicet vulgum) dividebatur, sed castarum systema non erat. Per Medium Aevum, quando feudalismi forma praestitit, homines regi et diversorum dzongorum sive arcium domino laborantes secundum artem exercitam dissimiles erant. Divisione attamen non valde sic rigida erat ut quisque maxima munera attingere posset. Omnes vectigalia solvebant.

Controversia de Lhosampis exulibus

Exul Lhotsampa suum Bhutaniensem syngraphum in campo Beldangiensi, in Nepalia.

Nationalis identitatis^? tutelae civilitas decennio 200 duxit ad expulsionem milium Bhutaniensium Nepaliensis originis et religionis Hinduisticae (Lhosamparum nuncupatorum) qui praesertim nationis Meridiemn incolebant. Qui patriam relinquere et in circiter decem campis profugorum Nepaliae Oriente, Damaci (Nepalice दमक), confugere coacti sunt ubi Supremus Commissariatus Consociationis Nationum Exulum et Caritas eis praestant. Secundum censum, de amplius centum milibus hominum agitur qui ius redeundi in originis patriam vindicant et qui crebro in Bhutaniam revertere coniunctim conantur ubi a limitaneis vigilibus repelluntur. Ex annis aliquibus in usu trilateralia colloquia (inter Bhutaniam, Nepaliam et Consociatio Nationum) sunt ut solutio problemati inveniatur. Anno 2007 Statunitensis gubernatio suam voluntatem hospitio accipiendi saltem 60 milium horum exulum per gradualis immigrationis propositum dedit. Civitates Foederatae hanc coniecturam quoque superavere ut iuvenes in campis profugorum nati aut creti cum crescentibus Maoisticae inspirationis bellatoribus tectis a Factione Communistica (Marxistica, Leninistica et Maoistica) Bhutaniensi ductis coniungi evitentur.

Periegesis

Periegesis libenter secundum voluntatem servandorum ambitus nationalisque culturae limitatur. Accessus verumtamen facilior ex industriae privatizatione anno 1991 est. Pleraque monasteria advenis claunduntur. Anno 2005 7000 numerus periegetarum (comprehensorum negotiatorum) in Bhutania aestimatur. Quorum 24 centesimae e Civitatibus Foederatis, 17 centesimae ex Iaponia, 11 centesimae ex Britanniarum Regno, et 48 centesimae ex aliis civitatibus venire aestimatur. Omnes periegetae vectigal 200 dollariorum per diem, deversorium, cibum, vehiculum et ductorem comprehendens, soluturi sunt.

Codices

Bhutania varios codices habet, inter quos:

• A5, secundum Catalogum praefixorum Organizationis Aviationis Civilis Internationalis immatriculationis aeronavium,
• BT, secundum normam ISO 3166-1 alpha-2 (catalogi codicum nationum),
• BHT, secundum Catalogum codicum internationalium notaculi autocineti,
• BHU, secundum Catalogum codicum nationum Consilii Olympici Internationalis
• BT, secundum Catalogum codicum nationum ab OTAN usorum codicis alpha-2
• BTN secundum normam ISO 3166-1 alpha-3 (catalogi codicum nationum),
• BTN secundum Catalogum codicum nationum ab OTAN usorum codicis alpha-3
• VQ secundum Catalogum praefixorum Organizationis Aviationis Civilis Internationalis immatriculationis aeronavium.

Vide etiam

• Felicitas Nationalis Grossa Bhutaniae
• Dzongum

Nexus externi

Fontes

• Multum informationis de Bhutania, in pagina Maison des Himalayas
• Populi Bhutaniae
• Bhutania, in Encyclopédie de l'Agora
• BHUTANIA, parva natio caelo possessa Prima Francica pellicula in Bhutania de Bhutania anno 1974 facta

Notae

Civitates et territoria Asiae

Opus geopoliticum • Nationes mundi • Asia

Capsae cognatae: Africa • America • Europa • Oceania