Грар

Тунвай хуьр Гра урус. Гра Уьлкве УрусатУрусат Федерациядин субъект ДагъустанДагъустан Муниципал район Ахцегь Статус 1964 йисалай тунвай хуьр АП-дин кьакьанвал 1600 м Агьалияр 1 кас Миллетар лезгияр Динар суни - мусурманар Сятдин чӀул UTC+3 Автомобилдин код 05 Космосдай акунар www.wikimapia.org Магьачкъала Ахцегь Гра Ахцегь Гра

Гра (урус. Гра) — Дагъустан республикадин Ахцегь районда авай гадарнавай сувун хуьр.

География

Хуьр Ахцегь райондин кефер пата, райондин администрациядин юкь тир Ахцегь хуьрелай 3 км яргъал, Самур цӀиргъинин кьиблепатан хушал ала.

Тарих

XVIІ виш йисан сифте кьилерай 1839 йисал кьван хуьр Ахцегьпарадин азад жемиятдик акатзавай «Ахцегьпара — 1» хуьрерин жемиятдик квай. 1839 йисуз хуьр Урусат империядин гъилик акатнай. Грар, Дагъустан вилаятдин Самур округдин Ахцегьпара наибвалдиз талукь тир. 1848 йисуз Ахцегь патахъай хьайи женгера, Имам Шамилан кьушунри элкъуьрна кьунвай Ахцегь къеледа авай урусрин гарнизон кьиникай хкудун паталай Кьурагьрай куьмекдиз къвезвай генерал Аргутинскийдин кьушунрин вилик экъечӀнай Гра хуьруьн сувавийри ягъунра вахт ялун патахъай Ахцегьриз тухузвай дуьз рехъ атӀанай ва генарал Аргунтинскийдин кьушунриз кӀамун муькуь патай фин мажбур авунай. 1929 йисуз Гра, цӀийиз арадал гъайи Ахцегь райондик кутунвай.

1929 йисуз хуьр цӀийиз арадал гъанай Ахцегь райондик кутунай. 1961 йисуз хуьре кардик квай М. Горькийдин тӀварунихъ галай колхозда 224 кас кӀвалахзавай ва 83 майишатар авай. Колхоздин майишатрихъ 251 карч алай чӀехи мал (абурукай 50 кал тир), 1650 лапагар квай.

1964 йисуз хуьруьн агьалияр Дагъустандин аранриз ва Ахцегь хуьруьз куьчарна ацукьарнай.

Тарихдин малуматриз килигна, Кьурагь райондин Кимихуьре асулдай Грар хуьряй тир Агъакишияр тӀвар алай сихилди уьмуьр ийизвай.

Агьалияр

1886 йисан Урусатдин Империядин агьалияр сиягьриз къачунин нетижайриз килигна, хуьре 472 касди уьумуьр ийизвай. Вири лезгияр, суни-мусурманар тир.

Алай чӀавуз хуьре вичин улу-бубайрин хуьряй виридахъ галаз куьч жез кӀан тахьана амукьнавай БичӀе баде тӀвар алай са кьуьзуь къариди кьилди уьмуьр гьалзава.

ТӀвар-ван авай ксар

• Шихсефиев Муртуз — лезги шаир ва кхьираг.

ЭлячӀунар

• Хуьрер «ХарапӀаяр»(кьейи элячӀун)