1965
1965 (MCMLXV) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne vriedag.
Gebäörtenisse
bewirk- 1 jannewarie - Eësjte Nuujjaorsduuk in de Noordzeë biej Sjeveninge, georganiseerd door zjwömclub Residentie.
- 2 jannewarie - Eësjte oetzending van de Veronica mèt de Top 40.
- 2 jannewarie - In de Generaal Vettersjtraot in Amsterdam waere ènnige sjlooppanje gekraak door sjtudente-echpare. Dit gebeurt neet heimelik mèr äöpelik en georganiseerd, zoadat dees gebäörtenis wirt besjouwd es 't begin van 't krake van woonruumdes.
- 9 jannewarie - 't Eësjte gedrökde exemplaar van de Veronica Top 40 wirt oetgegaeve.
- 19 jannewarie - De Gemini 2 wirt (ónbemand) gelanceerd en nao ein ballistische vluch van 3350 km geborge. De vluch gèldj es ein succes.
- 19 jannewarie - Ein oplichtingssjandaal brink groate opsjödding in ein (AF) academie in Amerika. D'r waere 105 sjtudente óntsjlage.
- 22 jannewarie - Óngerteikening van 't Verdraag van Sjtraatsburg wobiej mitwirking aan radio-oetzenjinge vanoet internationaal watere verboaje wirt.
- 26 jannewarie - Giete - De eësjte gewaopende bankroof in Nederlandj vundj plaatsj. De deve ware Franse die zich verplaatsjde in witte Citroëns en daoróm de "Citroënbende" woorte geneump. De buut bedroog 800.000 göjje.
- 19 fibberwarie - 't Vrachsjeep Sophocles vergeit nao ein explosie in de lajing die besjtóng oet kunsmès. Drie opvarende kómme óm 't laeve.
- 21 fibberwarie - In de New Yorkse wiek Harlem wirt de radicale börgerrechteleijer Malcolm X doadgesjaote.
- 2 miert - D'r wirt besjlaote óm de oetveurende organe van de Europese Economische Gemeinsjap, de Europese Gemeinsjap van kaole en sjtaal en de Euratom same te voge. De nuje naam wirt Europese Gemeinsjappe.
- 10 miert - Prinses Margriet verloof zich mèt Pieter van Vollenhoven
vermaord op 21 fibberwarie.
- 18 miert - Vanaaf ruumdevaartuug Voschod 2 veurt kosmonaut Aleksei Leonov de eësjte ruumdewanjeling oet.
- 19 miert - Willem Duys krit in Voor de vuist weg bezeuk van de Amsterdamse sjtudent Bart Huges dae bewaert tot ein hoager sjtaat van bewuszien te kènne kómme door ein gaetje in ziene veurkop te baore. (trepanatie)
- 23 miert - Lancering van de Gemini 3, de eësjte Amerikaanse ruumdevluch mèt ein meërpersoons bemanning.
- 19 april - In 't tiedsjrif Electronics wirt 't artikel 'Cramming more components onto integrated circuits' gepubliceerd. 't Veer pagina's tèllende artikel van de handj van Gordon Moore zouw de basis vörme van ein van de bekèndste wette oet de it-indusjtrie: de Wèt van Moore.
- 20 april - Jan Berger wirt geïnsjtalleerd es nuje burgemeister van Groninge. Hae volg Jan Tuin op.
- Tösje april en september vundj de Tweëde Kasjmiraorlog plaatsj tösje India en Pakistan.
- 25 mei - De organisatie Provo wirt opgerich.
- 28 mei - De eësjte trein mèt ATB riejt tösje Amersfoort en Hilversum.
- 3 juni - Lancering van de Gemini 4, piloot Edward White veurt es eësjte Amerikaan ein ruimdewanjeling oet.
- 11 juni - De sjtudent en redacteur van Propria Cures Bram de Swaan wirt door de Amsterdamse kantonrechter veraordeild tot ein geldjboete waeges "sjmadelike godslastering". Hae hèj ein reportage gemaak euver "J. van Nazareth".
- 19 juni - In Algerije wirt president Ben Bella biej eine sjtaatsgreep aafgezat.
- 19 juni - Maarsjalk Nguyen Cao Ky wirt premier van Zuid-Vietnam.
- 28 juni - Verloving van prinses Beatrix mèt de Duutsje diplomaat Claus van Amsberg.
- 1 juli - In Enschede wirt profvoetbalclub FC Twente opgerich nao ein fusie tösje SC Enschede en Enschedese Boys.
- 15 juli - Eësjte oetzending op 't Tweëde Nederlandse televisiekanaal, kortweg Nederlandj 2.
- 16 juli - De presidente van Frankriek en Italië, Charles de Gaulle en Giuseppe Saragat, äöpene de Mont Blanctunnel.
- 10 augustus - Vroom & Dreesmann Tilburg wirt door ein heël groate oetsjlaonde brandj volledig in de esj gelag.
- 21 augustus - Lancering van de Gemini 5, mèt dees ruumdevluch van bienao ach daag braeke de Verenigde Sjtate veur 't eësj 't doerrecord veur bemande ruumdevluchte.
- 21 augustus - 't Eësjte nummer van 't waekblaad Voetbal International versjient.
- 9 september - De eësjte Leopard I-tank verleët de febriek.
- 17 september - Peter Muller en Willem de Ridder brènge 't meziekblaad Hitwaek op de mert.
- 25 september - 't Nuuj geboew van de Volkskrant aan de Amsterdamse Wibautsjtraot wirt geäöpend. In de nach doaveur verdween de óngerkop Katholiek Dagblad voor Nederland, dae saer 1945 op de veurpagina hèj gesjtange. De hoofredacteur sjreef: Veer make neet oetsjletend ein gezèt veur katholieke. Veer make ein Nederlandse gezèt veur Nederlanders. D'r kómme neet meë es ènnige tieëntalle kwaoj opzègkinge. Dees gebäöertenis is ein van de väöle die in de jaore zestig van de vurrige eëuw de óntzuling van de Nederlandse samelaeving kènmerke.
gekoppeld in december 1965.
- 11 oktober - Sjtart van de nationale póp-radiozender Hilversum 3. 't Is ein poging van de Hilversumse ómrope óm taengegaas te gaeve aan de commerciële ómrope es Veronica en anger zeëzenders.
- 4 december - Lancering van de bemande Gemini 7, dae ein nuuj doerrecord vestigt (ruum 13 daag), en ein rendez-vous haet mèt de Gemini 6A.
- 15 december - Lancering van de bemande Gemini 6A. Gemini 6A haet ein rendez-vous mèt Gemini 7, de eësjte in de gesjiedenis.
- 15 december - Keuningin Juliana äöpent de Zeëlandjbrök euver de Oastersjelde, mèt 5022 mater dan de langste brök van Europa.
- zónger datum
- In Nijmege maak sjtadsbeeldhouwer Ed van Teeseling 't beeld Pegasus veur Hengstdal.
- Lóchtvaartmaatsjappiej Transavia Limburg N.V. wirt opgerich. De naam wirt later ómgeduip tot Transavia Airlines en daonao tot transavia.com (hujige naam).
- Van meë es 1600 planetoïde haet me de bane vriej nauwkeurig vasgesjtèld, mèr d'r zint d'r meë es zösdoezend waargenómme.
- Mies Bouwman sjtart mèt 'häör' televisieprogramma Mies en scène, ein mengeling van gesjprekke, actualiteite en amusemènt. Eërder hej ze al succes mèt häör deilname aan 't kritisch-satirische VARA-programma Zo is het toevallig ook nog 's een keer. Eindj 1965 debutere in häör programma de Klisjeemennekes (Van Kooten en De Bie) op de televisie.
- De vieringe van de H. Mès waere in Nederlandj veurtaan groatedeils in de landjstaal gehawwe zoodat daomit (de verplichting van) de totaal Latiense rite waere aafgesjaf. Dit is ein oetvleujsel van 't Tweëde Vaticaans Concilie. In Nederlandj gaon de vernujinge mèt ónsjtumige verangeringe gepaerd, ónger meë mèt de Tweëde beeldesjtörm.
Nobelprieze
bewirk- Natuurkunde: Richard Feynman, Julian Schwinger en Shin'ichirō Tomonaga "um hun fundamenteel werk in de kwantumelektrodynaam, mèt deepgravende gevolge veur de fysica vaan elementair deilkes.
- Sjemie: Robert Burns Woodward "um zien oetstekende prestaties in de kuns vaan orgaansynthese."
- Geneeskunde: François Jacob, André Lwoff en Jacques Monod "um hun oontdèkkinge umtrint de genetische control vaan enzyme en virussynthese."
- Literatuur: Michail Sjolochov, "um de artistieke krach en integriteit boemèt heer, in zien epos euver d'n Don, oetdrökking heet gegeve aon 'n historische faas in 't leve vaan 't Russisch volk."
- Vrei: UNICEF, "'n internationaol hölporganisatie."
Gebore
bewirk- 4 jannewarie - Guy Forget, Franse tennisser
- 11 jannewarie - Roland Scholten, Nederlandse darter
- 14 jannewarie - Sjamil Basajev, Tsjetsjeense opsjtandsleijer (gesjtorve 2006)
- 14 jannewarie - Marc Delissen, Nederlandse hockeyer
- 15 jannewarie - Francis Hoenselaar, Nederlandse dartster
- 18 jannewarie - John Talen, Nederlandse fitserenner
- 20 jannewarie - Sophie Rhys-Jones, gravin van Wessex
- 1 fibberwarie - Brandon Lee, Amerikaanse vechsjportacteur, zoon van Bruce Lee
- 5 fibberwarie - Gheorghe Hagi, Roemeense voetballer
- 14 fibberwarie - Mental Theo (Theo Nabuurs), Nederlandse dj en tv-presentator (MTV)
- 17 april - Joris Lutz, Nederlandse acteur en presentator
- 18 april - Rob Stenders, Nederlandse diskjockey
- 20 april - Rolf Sørensen, Deense fitserenner
- 24 april - Peter Stevenhaagen, Nederlandse fitserenner
- 27 april - Vincent Bijlo, Nederlandse cabaretier en columnist
- 25 mei - Roef Ragas, Nederlandse acteur (gesjtorve 2007)
- 27 mei - Pat Cash, Australische tennisser
- 31 mei - Brooke Shields, Amerikaanse actrice
- 13 juni - Prinses Cristina van Sjpanje
- 14 juni - Natasja Froger, Nederlandse tv-presentatrice, vrouw van René Froger
- 14 juni - Eva Lind, Oasteriekse sopraan en televisiepresentatrice
- 22 juni - Daphne Jongejans, Nederlandse sjoansjprèngster
- 25 juni - Jean Castex, premier vaan Fraankriek
- 5 juli - Sergio, Vlaamse zenger en presentator
- 7 juli - Jeroen van Inkel, Nederlandse diskjockey
- 22 juli - Joke de Kruijf Nederlandse musicalsjter en actrice
- 30 juli - Sybrand van Haersma Buma, Nederlandse politicus (CDA)
- 31 juli - J.K. Rowling, Britse sjriefster (Harry Potter)
- 11 augustus - Diana Woei, Nederlandse tv-weervrouw
- 12 augustus - Conny van Bentum, Nederlandse zjwömster
- 28 augustus - Shania Twain, Canadese zangeres
- 2 september - Lennox Lewis, Canadees-Britse bókser
- 9 september - Fiona Hering, Nederlandse columniste, journaliste, publiciste en tv-presentatrice
- 10 september - Marco Pastors, Nederlandse politicus (Leefbaar Rotterdam)
- 11 september - Graeme Obree, Sjotse fitserenner
- 18 september - Monique Klemann, Nederlandse zangeres (Lois Lane)
- 3 oktober - Annemarie Verstappen, Nederlandse zjwömster
- 3 oktober - Jan-Ove Waldner, Zjweedse taofeltennisser
.jpg)
gebaore op 21 november 1965.
- 8 oktober - Matt Biondi, Amerikaanse zjwömmer en meërvoudig olympisch kampioen
- 13 oktober - Johan Museeuw, Belzje fitserenner
- 15 oktober - Susan Visser, Nederlands actrice
- 26 oktober - Humberto Tan, Nederlandse tv-presentator, sjriever en kleijingóntwerper
- 27 oktober - Oleg Kotov, Oekraïense kosmonaut
- 29 oktober - Chen Xiaoxu, Chinese actrice en zakevrouw (gesjtorve 2007)
- 1 november - Laetitia Griffith, Surinaams-Nederlandse politica (VVD)
- 2 november - Paweł Adamowicz, Poolse politicus (gestorve 2019)
- 5 november - Famke Janssen, Nederlandse filmactrice
- 9 november - Rick Nieman, Nederlandse nuujslezer (RTL Nuujs)
- 10 november - Eddie Irvine, Noord-Ierse autocoureur
- 19 november - Laurent Blanc, Franse voetballer
- 21 november - Björk, Ieslandjse zangeres
- 27 november - Sammie Moreels, Belzje fitserenner
- 29 november - Marlies Dekkers, Nederlandse mode-óntwerpster
- 7 december - Dorien de Vries, Nederlandse plankzeilster
- 16 december - Alexander Pechtold, Nederlandse politicus
- 17 december - Ronald Giphart, Nederlandse sjriever
- 23 december - Doug Gillard, Amerikaanse singer-songwriter, gitarist en componist
Gesjtorve
bewirk
gesjtórve op 24 jannewarie 1965.
gesjtórve op 4 september 1956.
- 24 jannewarie - Winston Churchill (90), Britse premier
- 27 jannewarie - Theo Uden Masman (63), Nederlandse musicus
- 21 fibberwarie - Malcolm X (39), Amerikaans politiek leijer
- 23 fibberwarie - Stan Laurel (74), Britse kemiek en acteur van 't duo Laurel & Hardy
- 18 miert - Farouk I (45), Egyptische keuning van 1936 t/m 1952
- 27 miert - Dirk Lotsij (82), Nederlandse voetballer
- 23 april - Fien de la Mar (67), Nederlandse actrice en cabaretière
- 28 april - Ferdinand Bordewijk (81), Nederlandse sjriever
- 18 mei - Eduard Jan Dijksterhuis (72), Nederlandse weitesjapshistoricus
- 23 juni - Piet Zwiers (57), Nederlandse kunssjilder
- 11 juli - Ray Collins (75), Amerikaanse acteur
- 19 juli - Ingrid Jonker (31), Zuid-Afrikaanse dichteres en sjriefster
- 24 juli - Constance Bennett (60), Amerikaanse actrice
- 6 augustus - Nancy Carroll (61), Amerikaanse actrice
- 6 augustus - Everett Sloane (55), Amerikaanse acteur
- 22 augustus - Ellen Church (60), Amerikaanse stewardess ('s waerelds eësjte)
- 25 augustus - John Hayes (79), Amerikaanse atleet
- 4 september - Albert Schweitzer (90), Duutsje arts, theoloog, filosoof, musicus en medisch zenjeling
- 12 september - Chris Berger (54), Nederlandse atleet
- 10 oktober - Georg Rimski-Korsakov (63), Russische musicoloog en componist
- 17 november - Cor Steyn (58), Nederlandse musicus
- 15 november - Angelica Balabanoff (87), Oekraïense socialistisch feministe
- 11 december - Victor Sevranckx (68), Belzje kunstenaer
- 16 december - William Somerset Maugham (91), Britse sjriever
- 16 december - Tito Schipa (76), Italiaanse zenger (lyrisch tenor)
Meziek
bewirk- De eësjte oarspjrunkelik Nederlandse musical geit in première: Heerlijk duurt het langst, van Annie Schmidt en Harry Bannink. In de hoofrolle Conny Stuart en Leen Jongewaard.
- De psychedelische rockband Pink Floyd óntsjteit en d'r volge ruum 40 jaor van óngekènd succes.
- De beatmeziek nump wiejer bezit van de jeug mèt albums es:
- The Beatles - Help!
- The Beatles - Rubber Soul
- Golden Earring - Just Earrings
- Rolling Stones - Rolling Stones Nr. 2
- Rolling Stones - The Rolling Stones Now
- Rolling Stones - Out of our Heads
- Rolling Stones - December's Children
De volgende plate waere top 3-hits in de Veronica Top 40:
- Barry McGuire - Eve Of Destruction
- Chubby Checker - Lovely Lovely
- Cowboy Gerard & The Rodeo Riders - Het Spel Kaarten
- Dave Berry - This Strange Effect
- Orkest Gudrun Jankis - Let Kiss
- Stig Rauno – Letkis
- Jewel Akens - The Birds And The Bees
- Lucille Starr - Quand Le Soleil Dit Bonjours Aux Montagnes (The French Song) en Colinda
- Nini Rosso en Heinz Schachtner - Il Silenzio
- Petula Clark – Downtown
- Rolling Stones - Get Off Of My Cloud, Last Time en Satisfaction
- Roy Orbison - Pretty Woman
- Sam The Sham & The Pharaohs - Wooly Bully
- Shawn Elliott - Shame And Scandal In The Family
- The Animals - Bring It On Home To Me
- The Beatles - Eight Days A Week, Help, I Feel Fine, Rock And Roll Music, Ticket To Ride, We Can Work It Out/Daytripper en Yesterday
- The Byrds - Mr. Tambourine Man
- The Fortunes - Here It Comes Again en You've Got Your Troubles
- The Motions - Wasted Words
- The Scorpions - Hello Josephine.
Literatuur
bewirk- Simon Vestdijk zien romans Juffrouw Lot en Zo de oude zongen... waere gepubliceerd.
Film
bewirk- Doctor Zhivago
- Girl Happy mèt ónger angere Elvis Presley
- Tickle Me mèt ónger angere Elvis Presley
- Harum Scarum mèt ónger angere Elvis Presley
