Bokkeriejesj
- Dit artikel is in mierder Limburgse dialekte gesjreve. Perbeer estebleef waal mer ei dialek per alinea aan te hauwe.
|
De neutraliteit van dit artikel weurt betwis. Raeje: meining |
De Bokkeriejers is d'r naam van 'ne groep luuj dae in d'r 18de ieëw in 't Laand va Overmaas vör 't gerech is brach en veroordeeld. Recaent historisch oonderzeuk haat bewaeze dat d'r naam de Bokkeriejers bedach is dör machhubbers um hunne gruweleke en tomeloze zeuktoch nao daders van ènkele diefsjtalle te kinne rechvaardège. De verdachte waoërte gefolterd en zoe waoërte bekentenisse aafgedwonge en nuuj verdachte voonde, de nuuj verdachte waoërte ooch gefolterd...enzovoort. De jach op de Bokkeriejers wert aanzieë es 'ne laatiejège variaant op de heksevervolging.
Belsj Limburg
[bewirk | brón bewèrke]In Wellen in Belsj Limburg leidde dis procedure tut 116 verdachte vör 10 diefsjtalle. Daovan waoërte d'r 31 ter doeëd veroordeeld. 19 Gevangene waoërte gewurgd en op d'r braandsjtapel verbraand; 5 waoërte laevend verbraand; 2 geradbraakt; ene onthoofd; ene oontsjnapde; 2 gevangene sjtorve in de gevangenis, ene väör de foltering en d'r aandere d'r nao. Ene gevangene waoërt vriegelaote. De oonderzeukers sjtèlle zich de vraog of de handelswies van de drossaards geïnspireerd waor dör uvveriever of woolte ze - en dat wert uvver 't algemèng aangenaome - op die meneer bepaalde luuj oet d'r waeg ruime.
Nederlands Limburg
[bewirk | brón bewèrke]De moder va Georges Simenon, Henriette Brühl, koom oet Nederlands-Limburg en sjtamde aaf va Gabriël Brühl, boer en in 1743 in Waobich terechgesjtèld op besjöldiging va lidmaatsjap van de Bokkeriejersj.
De aw legende
[bewirk | brón bewèrke]
Nao ein awt volksgeluif zeen de Bókkeriejesj geister van gesjtórve luuj die op bök door de lóch rieje. 't Is ein vórm van de zogehete: Wilj Jach, ein thema det neet allein in 't Limburgse en Vlaamse landj bekènd is, mer ouch inne Dutsjland, Engelandj, Scandinavië en Noord-Fraankriek. De Wilj Jach woort volges 't volksgeluif oetgevuierd duer duvele die - es 't sjtórmde – deur de lóch vaegde en euveral luuj de sjtupe op 't leif jouge. Det is ein aajt volksverhaol oet Keltische tieje. In aaj tieje waor Limburg bewuindj deur Eburonen, Nervii enne Remi. Dit gelouf kump, wie 'ne deskundige vertèlde, den ouch oet de Keltische tied: 't zeen de dooj luuj die gein rös kènne vènje.
En de nuuj mythe
[bewirk | brón bewèrke]In Zuud-Limburg en de sjtreke óm ós haer maakde benjes ruivesj tösse 1730 enne 1790 misbroek van 't geluif inne Bókkeriejesj. Op dees meneier maakde ze de luuj bang. Zo kooste ze baeter hun batteravesjtreke oetvuiere. In 't begin woes de euverheid neet waat ze moosj beginne mit dees ruivesj. Mer ómdat de batterave zich óngerein neit versjtónge en zich begoste te verrao, koosje me op 't lès toch de aanvuierdesj vange benjes te pakke kriege. Wae wit, mesjiens vliege ze nog in 't balkeduuster door de lóch op zuik nao ein goodgeluivige zeel.
Inspiratie väör literatuur, muziek, toneel en film
[bewirk | brón bewèrke]- Suske en Wiske euver de bokkeriejesj, oetgegeve deur 't Limburgs Dagblad.
- Limburg, Land van de Bokkerrijders (Mythe-Historie-Fictie).[1]
- De TV-serie De legende van de Bokkerijders, gemakd op basis van Ontsnapt aan de galg van Ton van Reen. Väöl opnames waoërte gemakd in 't Voeres buurtsjap Dal (Voere)
- Ton van Reen sjreef De bende van de Bokkerijders, 'ne Nederlandstalige jeugdroman, oeë-in 't verhaol van Bokkeriejers geplaatsjt wert in d'r Limburgse sociaal-economische en polletieke kontekst van d'r 18de ieëw. 't Thema van 't verhaol keumpt uvvereen mit 't thema in d'r Robin Hood.
- Saer 2002, en in 2008 'n vernuujde versie, weurt in 't Opelochtheater in Valkeberg de musical "de Bokkerijders" oetgeveurd. Dat gebeurt door 't muziektheater Heuvelland op teks van Jurgen Colaris en muziek van Walther Odekerken. 't Verhaol sjpeelt ziech aaf in Valkeberg en Sjummert. De danse were verzörg door de showgroep "Cosy Corner" oet Valkeberg.
- In Zoetermeer o.a. in 't "Buytenpark" vinge opelochshows en veursjtèllinge plaats euver de Bokkeriejersj mèt tekste van Sebastiaan Smits en muziek van Tjeerd de Haas.[2]
Referentie
[bewirk | brón bewèrke]- ↑ Limburg, Land van de Bokkerrijders (Mythe-Historie-Fictie), José(phus) SPEETJENS, 2006, ISBN 99904-0-591-3, 420p. Ed. Stichting Bokkeryder, Groot-Genhout 6191 NT Beek (L), Fax: 046-4374600
- ↑ Trilogie Bokkeriejers