Naarden
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Naarden is e stedsje in de gemeinte Gooise Meren, in de Nederlandse provincie Noord-Holland, in 't Gooi, mèt zoe'n 17.000 inwoeners. De bebouwing vaan Naarden vörmp 'n einheid mèt die vaan Bussum; toch zien 't twie apaarte kerne.
Stadsgeziech
[bewirk | brón bewèrke]Naarden is ein vaan de bekindste en bèste veurbeelde vaan vestingstei in Nederland. De vesting is staarvörmeg mèt dóbbele grachte, bolwerreke en ravelijne. Binne dees vesting steit de Groete Kèrk, vreuger de Sint-Vituskèrk. In dees kèrk weurt eder jaor de Matthäus-Passion vaan Johann Sebastian Bach opgeveurd; deze Mattheus is de bekindste vaan 't land. Ouch de stadspoorte en 't stadhoes zien de meujte weerd.
Boete de vesting is Naarden gans aon Bussum vasgegreujd; mèt dees plaots deilt 't 'n statie. Te weste vaan Naarden ligk 't Naardermeer, e belangriek natuurreservaat en de aonleijing tot de opriechting vaan de Vereineging Natuurmonuminte (in 1905).
Historie
[bewirk | brón bewèrke]In de tienden iew weurt Naarden 't iers geneump en wel es Naruthi. De stad kraog roond 1300 vaan de graof vaan Holland stadsrechte naotot ze ieder al merretrechte oontvange had. Wie de stad tijdens de Hoekse en Kabeljouwse Twiste verweus woort besloot me ze op 'n ander plaots weer op te bouwe, umtot me te dèks las had vaan euverstruiminge door de Zuiderzie. Wie Naarden in 1572 veur de prins vaan Oranje koos woort 't veur de twiede kier verweus, deeskier door de Spaanjerds, die de ganse bevolking aofslachde. Dao-op besloot me de stad bij 't nui opbouwe beter te versterke. Nao 'n paar veranderinge kaom de vesting wie me ze noe kint in 1685 veerdeg. De sterk verdeidegde stad zouw pas in 1926 offesjeel zien funktie es vestingstad verlere. In 1874 kraog Naarden aonsleting op de spoorweeg. In de jaore zesteg begós me mèt de restauratie vaan de vestingwerreke. In 2016 woort Naarden, same mèt Bussum en Muiden, samegeveug tot de gemeinte Gooise Meren.
Gebore in Naarden
[bewirk | brón bewèrke]- Belcampo (Herman Wichers), sjrijver
- Tom van 't Hek, hockeyer
- Youp van 't Hek, cabaretier
- Andries Knevel, televisiepresentator
- Hans Lodeizen, diechter
- Leontine Ruiters, televisiepresentatries
Literatuur
[bewirk | brón bewèrke]Willem Jan Otten sjreef 't toneelsjtuk De Nacht van de Pauw wat ziech aofspeult in Naarden op Paoszaoterdag.