Pamflet

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

'n Pamflet is 'n literair genre oeë-in d'r sjriever zich engageert in 'n actueel religieus, wetensjappelek of polletiek oonderwaerp oeë-e èèges midden-in sjtèèt. 'n Pamflet is gedrukt en kan besjtoeë oet èè vel, e paar velle of zelfs 'n gaans book. 't Pamflet waoërt väöl gebruukt in de twiede helft van d'r 19de en 't begin van d'r 20ste ieëw en waor ernstig mae oetbundèg van toeën. Jonathan Swift gebroekde 't genre evvel al an 't begin van de 18de ieëw. De rol van pamflette is noe uvvergenaome dör satires, die de bedoeling haant um via d'r sjpot wantoesjtande te hekele en d'r laezer te doeë laache mèt 'die' waelt oeë-dat-e in laeft.

Beroemd pamflet van Emile Zola.

Bekaande pamflette

• Michel Perelaer sjreef in 1882 't pamflet Nogmaals Bantam en Max Havelaar. E verdedigde dao-in Multatuli in de Havelaarzaak.
• Emile Zola sjreef in 1898 't beroemde pamflet J'accuse...! ('ch klaag aan) in de Dreyfus-affaire. E verdedigde dao-in Alfred Dreyfus dae oonsjuldig vas-zoot en zat zich forsj aaf taege 't antisemitisme. 't Pamflet veroorzaakte zoeväöl aambras dat Zola in exil moes goeë. Later waoërt Dreyfus vriegesjpraoëke umdat 'm niks ten laste gelach koes waeëre.
• D'r Anticrist van Friedrich Nietzsche wert aanzieë es 'n pamflet.
• Sören Kierkegaard sjreef de naoëge pamflette van 't Ogenblik oeëmèt e brook mèt de kèrk.
• Victor Hugo sjreef 't pamflet Napoléon le petit (Napoleon d'r klènge).
• De Percessie vaan Sjerpenheuvel oet 1830-1831 van Théodore Weustenraad is 'n pamflet qua intentie en ènnège vurmkenmaerke, mae 'n satire qua genre.
• Nils-Aslak Valkeapää sjreef in 1970-1971 't pamflet Hislen fra Sameland of Groete oet 't laand van de Saami.
• Le Corbusier sjreef pamflette över z'n ideeje achter z'n architectuur
• Herman Gorter sjreef in 1920 'n pamflet in de Tribune oeë-mèt-e brook mèt Lenin. In 1921 richde-e de Hollendsje Communistische Partiej op.
• Jonathan Swift sjreef in 1711 't pamflet The conduct of the allies dat biedroog an 't tekene van de vraej va Utrech.
• Walter Gropius sjreef z'n groondideeje die an d'r basis va 't Bauhaus liegke in 't Bauhausmanifest.
• Martin Luther King sjreef in 1963 I have a dream, oeë-mèt 't racisme in de VS aanklaagde.
• Kristien Hemmerechts sjreef in 2008 De man, zijn penis en het mes, oeë-in ze macho-sjrievers taege 't leech hèlt.
• Bep Mergelsberg sjreef in 2000 in Voere 't pamflet I have a dream oeë-in ze de inveuring van de Róndsjtuurbreve taege 't leech hèlt.
• Hermann Hesse sjraef óp 3 november 1914 in de Neuer Züricher Zeitung 't artikel "O Freunde, nicht diese Töne", oeë-in e de Duutsje intellectuele appeleert neet in nationalistische polemiek te vervalle.
• Jules Destrée publiceerde óp 15 augustus 1912 ziene aoëpe breef an Albert l in de Revue de Belgique Sire (...)il n'y a pas de Belges oeëin e de versjille tösje Vlaminge en Welzje nao väöre bringt en de mäögelekhèèd van de vörming van 'n nationaal Belzje identitèèt betwiefeld.
• Bart Dirks publiceerde óp 23 augustus 2008 d'r aoëpe breef an Albert ll getitelt Sire, oeëin e zich es reserve-Belsj nao váöre sjuuft. Väör 't geval dat d'r köning d'r oeëts te wènnig haat.

Aander name en betekenisse

• 'n Pamflet wert ooch 'n manifest of aoëpe breef geneumd.
• Mèt d'r term pamflet wert soms verwaeze nao 'n waerk dat gee niveau (zow) ha.