Regioìn do Portogàllo
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
E regioìn do Portogàllo són sètte e corispóndan a-e sètte regioìn naçionâli de segónda divixón inta nomenclatûa de unitæ teritoriâli pi-â statìstica, dîte sôlo NUTS ascì. D'ancheu, quésta divixón a l'é a ciù dêuviâ pe spartî e àrie de ativitæ decentræ di diferénti ministêri, quànde gh'é de bezéugno de 'n livéllo aministratîvo ciù èrto de quéllo di comùn, i municípios.
E sètte regioìn inclùddan e dôe comunitæ outònome de Madeira e de Azôre ascì, che da-o pónto de vìsta statìstico són pæge a-e çìnque regioìn in sciô continénte ma a ògni mòddo gh'é de bèlle diferénse inte conpeténse a caxón da sò ciù grànde outonomîa.
A creaçión de regioìn a l'é 'n argoménto inportànte into dibàtito pùblico portoghéize, dæto chi-â gestión do Stâto a l'é pò-u moménto do tùtto centralizâ a Lisbónn-a.
Stöia
[modìfica | modìfica wikitèsto]A Costituçión do Portogàllo do 1976 a divìdde e sò regioìn (região) inte dôe categorîe: gh'é e dôe regioìn outònome de Madeira e de Azôre e-e çìnque regioìn aministratîve in sciâ tærafèrma. Ciaschedùnn-a de regioìn a l'é pöi spartîa inte de sottoregioìn e di distréiti, scibén che i confìn de regioìn no són do tùtto corispondénti a quélli di distréiti. A-o livéllo ciù bàsso inte sudivixoìn aministratîve gh'é e coscì dîte freguesias.
Da-o 1976 s'é dónca inandiòu e nêuve unitæ aministratîve portoghéixi, con l'escluxón però de regioìn aministratîve, scibén chi-â sò adoçión a l'é prevìsta scìnn-a da l'adoçión da nêuva costituçión. In particolâ, a costituçión a prevédde che, scìnn-a-a fìn da creaçión da nêuve regioìn aministratîve, a-o sò pòsto restàn in fonçión i vêgi distréiti. Pe sta raxón chi i comùn do Portogàllo continentâle són ancón spartîi inti 18 distréiti.
Sudivixoìn
[modìfica | modìfica wikitèsto]Into scistêma NUTS l'é dêuviòu tréi livélli de unitæ teritoriâli pe raxoìn statìstiche, che spartìscian o Portogàllo inte ciù mòddi:
- NUTS 1: o divìdde o Portogàllo tra a pàrte in sciô continénte e-e Îzoe Azôre e Madeira.
- NUTS 2: o l'é o livéllo de sètte regioìn naçionâli.
- NUTS 3: o dìvidde e sètte regioìn de d'âto inte 25 sottoregioìn in tùtto.
NUTS 1 | Còdichi | NUTS 2 | Còdichi | NUTS 3 | Còdichi |
---|---|---|---|---|---|
Portogàllo continentâle | PT1 | Nòrd | PT11 | Èrto Minho | PT111 |
Cávado | PT112 | ||||
Ave | PT119 | ||||
Ària Metropolitànn-a de Pòrto | PT11A | ||||
Èrto Tâmega | PT11B | ||||
Tâmega e Sousa | PT11C | ||||
Douro | PT11D | ||||
Tære de Trás-os-Montes | PT11E | ||||
Algarve | PT15 | Algarve | PT150 | ||
Céntro | PT16 | Ponénte | PT16B | ||
Región de Aveiro | PT16D | ||||
Región de Coimbra | PT16E | ||||
Región de Leiria | PT16F | ||||
Viseu Dão-Lafões | PT16G | ||||
Bàssa Beira | PT16H | ||||
Tâgo de mêzo | PT16I | ||||
Beiras e Serra da Estrela | PT16J | ||||
Ària Metropolitànn-a de Lisbónn-a | PT17 | Ària Metropolitànn-a de Lisbónn-a | PT170 | ||
Alentejo | PT18 | Alentejo da còsta | PT181 | ||
Bàsso Alentejo | PT184 | ||||
Lezíria do Tejo | PT185 | ||||
Èrto Alentejo | PT186 | ||||
Alentejo centrâle | PT187 | ||||
Región outònoma de Azôre | PT2 | Región outònoma de Azôre | PT20 | Región outònoma de Azôre | PT200 |
Región outònoma de Madeira | PT3 | Región outònoma de Madeira | PT30 | Región outònoma de Madeira | PT300 |
Chi de sótta a gh'é a lìsta de sètte regioìn portoghéixi co-a sò capitâle, a superfìcce, o nùmero de distréiti, de comùn e de freguesias e a sò popolaçión conplescîva, a l'ànno 2021[1].
Región | Capitâle | Superfìcce | Comùn | Freguesias | Popolaçión (2021) | Denscitæ de popolaçión pe km2 |
---|---|---|---|---|---|---|
Nòrd | Porto | 21.286 km² | 86 | 1.426 | 3.587.074 | 168 |
Algarve | Faro | 4.960 km² | 16 | 67 | 467.475 | 94 |
Céntro | Coimbra | 27.136 km² | 100 | 972 | 2.227.567 | 82 |
Ària Metropolitànn-a de Lisbónn-a | Lisbónn-a | 3.001 km² | 18 | 118 | 2.870.770 | 957 |
Alentejo | Évora | 31.711 km² | 58 | 299 | 704.707 | 22 |
Región outònoma de Azôre | Ponta Delgada | 2.333 km² | 19 | 155 | 236.440 | 101 |
Región outònoma de Madeira | Funchal | 801 km² | 11 | 54 | 250.769 | 313 |
Portogàllo | Lisbónn-a | 91.228 km² | 308 | 3.091 | 10.344.802 | 113 |
Nòtte
[modìfica | modìfica wikitèsto]- ↑ (PT) INE, Censos 2021, in sce ine.pt, 2021. URL consultòu o 26 novénbre 2023.