Valcuvia
La Valcuvia (inscì anca in Italian, ma parnunziaa valcuvia inscambi de valcüvia) a l'è ona val lombarda situada in de la Provincia de Vares.
L'è traversada del torrent Boes (che 'l finiss in del Lagh Maggior, a Laven). L'è circondada a sud del Camp di Fior (1226 m.), a nòrd del Sass de Ferr (1062 m.), la Biòtta (1295 m.), el Mont de la Colònna (1203 m.) e 'l Mont San Martin. Fann part de la vall i comun de Azz, Bardell, Brenta, Brinz, Cabiej, Caravaa, Casalzuign, Cassan, Coeuch Trevisagh, Stij, Cuvej, Cuvi, Dun, Gaviraa, Gimòn, Laven-Mombell, Masciagh, Orin Ransc e Sangian.
La zòna l'è abitada giamò del Neolitich. Duranta l'epoca romana probabilment la se trovava longh el limes pedemontanum, el sistema de fortificazion faa sù per schivà i invasion che podeven vegnì de la Svizzera. In del period longobard inveci la faseva part del contad del Sever. In del Medioev l'è stada controllada prima del comun de Còmm, poeu de quell de Milan (e in 'sto period l'è vegnuda voeuna di piev de la diòcesi ambrosiana).