Wallia

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Wallia l'è stat en rè dei Vizigòti del 415 al 419. Endel perìot che l'è stat rè el s'è guadegnàt la repütasiù de combatènt coragiùs e goernànt prüdènt. L'è stat iligìt al tròno dei Vizigòti dòpo che Ataulfo e Sigerico, i sò imediàcc predecesùr, i ìa stacc copàcc endel córs de l'an 415.

Prèst, dòpo de éser stat iligìt, Wallia el g'ha pacifegàt i rapórcc co l'emperadùr Onorio e 'l g'ha acetàt en acórde co l'Impér Romàno. El g'ha dat endré a l'imperadùr la sò sorèla Galla Placidia che l'ìa stada ciapàda en ostàgio ai tép del sach de Róma del alùra rè Alarico. En càmbe el gh'ìa risiìt el permès de stabilìs en Aquitania endel 417 come aleàcc uficiài ("foederati"). Wallia el farà de Tolosa la capitàl del régn dei Vizigòti e tal la restarà per töt el sècol V.

Endel 418 l'unùra l'acórde coi romàni co l'envaziù de la Hispania, endóche el sò ezèrcit l'anienta i Vandali Silingi e 'l g'ha sterminàt i Alani al pónt che i póch scampàcc i se sotametarà de sò olontà a Gunderico, Rè dei Vandali Asdingi.

'Na quach font stòriche le dis che Wallia l'ìa emparentàt co l'Alarico ma apéna per matremóne. El mör endel 419 e 'l sò post el sarà ciapàt del sò zèner (o fórse fiöl ilegìtim) Teodorico. La sorèla de Wallia l'è nàda 'n spuza a Rechila, Re dei Suebi, e la deentarà màder de Ricimero e suòcera de Gundowech, Re dei Burgundi.