Борис Трајковски

Борис Трајковски (Струмица, Македонија, 25 јуни 1956 — Мостар, Босна и Херцеговина, 26 февруари 2004) — македонски политичар и втор претседател на Македонија, од 15 декември 1999 година до 26 февруари 2004 година, кога неговиот мандат завршил со трагичната смрт во авионска несреќа.

Борис Трајковски
Портрет на Борис Трајковски.
2. Претседател на Македонија
Мандат 15 декември 1999 – 26 февруари 2004
Претходник	Киро Глигоров
Следбеник	Бранко Црвенковски
Роден	25 јуни 1956 Моноспитово, Македонија, Југославија
Починал	26 февруари 2004(2004-02-26) (возр. 47) Ротимљa, Босна и Херцеговина
Партија	ВМРО-ДПМНЕ
Сопружник	Вилма Трајковска
Професија	дипломиран правник
Религија	методист
Претседатели на Македонија

Трајковски е роден во методистичко семејство. Неговиот татко Киро, кој почина во септември 2008 година, беше градежен работник кој служеше во бугарската армија и беше затворен две години за хранење воени заробеници. Трајковски дипломирал во 1980 година со диплома по право на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Потоа, специјализирал закон за трговија и вработување и остварил неколку посети во Соединетите Американски Држави, каде што студирал теологија за да стане министер-поротник на методистичка.

Откако ги завршил студиите, комунистичката влада го ограничила некое време во оддалечено село заради неговите верски активности. Таму се грижел за Кочани, осиромашено делумно ромско собрание на Евангелско-методистичката црква на Македонија, поврзано со Обединетата методистичка црква на САД. По политичката либерализација во осумдесеттите години на минатиот век, тој беше на чело на правниот оддел на градежната компанија „Слобода“ во Скопје. Повеќе од 12 години работел како младински секретар на Методиј во поранешна Југославија. Подоцна беше претседател на Црковниот совет на Македонската евангелско-методистичка црква. Од 1988 година учествуваше во тековната програма за размена на млади помеѓу Методистичката црква на Македонија и методистичкиот коло Беркамстед и Хемел Хемстеддејт во Англија. Во 1991 година студирал англиски јазик на колеџ „Кристијан јазик“ во Борнмут, Англија.

Животопис

Траjковски дипломирал на Правниот факултет во Скопје во 1980 година, специјализирал деловно право и право на работни односи. До 1997 година е раководител на правната служба на градежното претпријатие „Слобода“ од Скопје, од 1997 до 1998 година е шеф на Кабинетот на градоначалникот на Општина Кисела Вода – Скопје, а од 21 декември 1998 година е заменик министер за надворешни работи на Република Македонија во десно-центристичката влада предводена од Љубчо Георгиевски.

Политичка кариера

Претседателот Борис Трајковски и рускиот претседател Владимир Путин пред приемот во Мариинскиот дворец во Киев по повод 10-годишнината од независноста на Украина, 23 август 2001 година.

Траjковски исто така беше претседател на Комисијата за надворешно - политички односи на ВМРО-ДПМНЕ, главен политички советник за надворешна политика на претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, член на Претседателството на невладината организација Паневропско движење за Република Македонија, член на меѓународната конференција: "Решавање на конфликти" со седиште во Атланта, САД, учествувал на многубројни меѓународни конференции со тема решавање на конфликти, религиозна толеранција, религиозна слобода, бил претседател на младината на Обединетата методистичка црква во поранешна Југославија повеќе од 12 години.

За претседател на Република Македонија беше избран на претседателските избори во 1999 година.

Трајковски стана активен во политиката по прогласувањето на независност на Република Македонија од Југославија во ноември 1991 година, кога се приклучи на партијата ВМРО-ДПМНЕ. Тој одигра важна улога во развојот на односите на партијата со другите европски политички партии и беше назначен за претседател на Комисијата за надворешни работи на партијата. Во 1997 година, тој стана началник на канцеларијата на градоначалникот на Кисела Вода, општина во Скопје. Тој беше назначен за заменик министер за надворешни работи на 21 декември 1998 година, но работел на оваа функција за помалку од една година.

Во голема мерка заради неговата репутација како умерен реформатор, Трајковски беше избран за кандидат за претседател на ВМРО-ДПМНЕ на изборите во ноември 1999 година, за одржување на заменик-претседателот, Киро Глигоров. На претседателските избори на 14 ноември 1999 година, Трајковски го победи Тито Петковски со 52% на 45%. Тој требаше да ја преземе функцијата само пет дена подоцна, на 19 ноември, но бидејќи резултатите беа спорни, претседателот на парламентот Саво Климовски стана вршител на должноста претседател сè додека приврзаниците на Петковски не ја изгубија последната жалба еден месец подоцна.

Мандатот на Трајковски беше обележан со тензии меѓу етничките Македонци и големото етничко албанско малцинство во републиката. Последиците од Косовската војна доведе до неколкумесечни насилни вооружени судири меѓу македонските безбедносни сили и албанските бунтовници кои бараа подобрување на нивниот статус на легитимно малцинство и генерално подобри економски, административни и правни услови. Иако неговите овластувања беа ограничени и неговата улога во голема мерка церемонијална, тој претседаваше со мировниот договор посветен на НАТО во 2001 година со кој се стави крај на насилството и спречи целосна граѓанска војна во Република Македонија. Тој се сметаше за умерен во етничкиот дијалог, расправајќи за поголема вклученост на етничките Албанци и му се припишува како клучна фигура во решавањето на конфликтот. Пријател и советник на Борис Трајковски беше неговиот шеф на кабинетот Зоран Јолевски, кој беше македонски амбасадор во Соединетите држави и преговарач на државното име во спорот за името во Македонија.

Во 2002 година, тој беше почесен витез на орденот на Свети Михаил и Свети орѓи од Х.М. кралицата Елизабета Втора.

Во 2002 година, Трајковски ја доби Светската методистичка награда за мир од страна на Светскиот методистички совет за неговата улога во унапредувањето на мирот и политичката стабилност.[1]

Смрт

Авионска несреќа кај Мостар

Сумирани податоци за несреќа
Датум	26 февруари 2004 во 08:00 a.m. CET
Вид	Најверојатно од лошите временски услови
Место	Ротимља, Босна и Херцеговина
Патници	7
Екипаж	2
Преживеани	0
Тип на авионот	Beechcraft Super King Air 200
Оператор	Република Македонија
Регистрација	Z3–BAB

Трајковски почина на 26 февруари 2004 година во авионска несреќа на патот кон економска конференција во Мостар, Босна и Херцеговина. Авионот се урна во густа магла и пороен дожд на планината во југоисточна Херцеговина, во близина на селата Поплат и Врсник на околу осум милји (15 км) југо-југоисточно од Мостар. Осум други лица исто така беа во авионот, но никој не го преживеа ударот, што го сруши авионот на три парчиња. Тоа се спушти во област која беше силно минирана за време на Босанската војна од 1990-тите, што значително ги попречи напорите за спасување и закрепнување.

Иако причината за несреќата не е позната, се чини веројатно дека тоа е резултат на контролиран лет на терен, евентуално влошен од наводни грешки направени од контролорите на воздушниот сообраќај на ССБХ на Меѓународниот аеродром Мостар Ортијеш. Пристапот кон пистата на аеродромот 34 беше критикуван од пилотите за тоа што е тешко да се справи, и бидејќи пистата не е опремена со прецизни системи за слетување, особено е предизвик во лоши временски услови. Несреќата не е прва голема воздушна несреќа што уби еден политичар во јужна Херцеговина: на 3 април 1996 година, трговскиот секретар на САД Роналд Браун беше убиен додека беше на пат од Босна кон Хрватска.

По неговата смрт имало погребна држава во нејзина чест и на неговиот гробник е стихот од Библијата „Блажени се миротворците зашто тие ќе бидат наречени синови Божји“.

По неговата смрт неговото семејство го продолжува наследството преку Фондацијата Борис Трајковски.

Многумина сметаат дека претседателот Трајковски загинал под неразјаснети околности, незадоволни од официјалното објаснување дека се работи за грешка на пилотот во авионот. Постојат шпекулации дека тој можеби бил жртва на атентат.

Рејтингот на Трајковски дури беше претседател беше доста низок, но по несреќата што му се случи неговиот углед нагло порасна. Генералното мислење за Трајковски по неговата смрт не е далеку од изјавата што стои на официјалното мрежно место на Меѓународната фондација Борис Трајковски каде се вели:

„

Претседателот Трајковски беше особена личност, кој се посвети себеси многу повеќе од она што се бараше од него како претседател. Тој беше вистински народен човек и го живееше својот живот посветен на својата земја Македонија, како и на поголема регионална и меѓународна соработка. Како голем поборник за единствена Македонија, Претседателот Трајковски беше активен во сè она што го правеше, вистински верувајќи дека Македонците со различно етничко и религиозно потекло можат да живеат и работат заедно.

“

Погреб

Повеќе од 47 светски делегации присуствувале на погребот меѓу кои:

• Бугарија - Георги Прванов (претседател), Жељу Желев (поранешен претседател)
• Хрватска - Стипе Месиќ (претседател), Драган Приморац (министер)
• Албанија - Алфред Мојсиу (претседател), Фатос Нано (премиер)
• Полска - Александар Квашњевски (претседател)
• Унгарија - Ференц Мадл (претседател)
• Словачка - Рудолф Шустер (претседател)
• Чешка - Вацлав Клаус (претседател)
• Романија - Јон Илиеску (претседател), Мирча Џоана (министер)
• Србија и Црна Гора - Светозар Маровиќ (шеф на српско-црногорската државна заедница), Филип Вујановиќ, Воислав Коштуница, Мило Ѓукановиќ, Горан Свилановиќ (министер)
• БиХ - Сулејман Тихиќ (претседавачот на претседателството на БиХ), Младен Ивањиќ, Бериша Чолак (министер)
• Украина - Виктор Јанукович (премиер)
• Норвешка - Кил Магне Бондевик (премиер), Дагфин Хојбратен (министер)
• Молдавија - Валеријан Кристеа (заменик премиер)
• Германија - Јошка Фишер (министер за надворешни работи)
• Белгија - Луј Мишел (министер за надворешни работи)
• Грција - Тасос Јаницис (министер)
• Латвија - Улдис Витолинш (министер за одбрана)
• Ирска - Мајкл Смит (министер за одбрана), Марти Актисари (поранешен претседател)
• Кина - Лиу Зијун (министер)
• Велика Британија - Денис Мекшејн (министер), Ричард Војвода од Глостер
• Луксембург - Лук Фриден (министер)
• Русија - Сергеј Рјазов (заменик министер)
• Иран - Али Ахани (заменик министер)
• Совет на Европа - Валтер Швимер (генерален секретар)
• Европска Комисија - Романо Проди (претседател)
• САД - Антони Принсип (секретар за прашања на ветерани при кабинетот на Џорџ Буш)
• Лихтенштајн - Принц Николас
• Словенија - Милан Кучан (поранешен претседател)
• Италија - Енрико Лалоџа (министер за регионални прашања)
• Франција - Пјер Андре Вилцер (Министер)
• Турција - Абдул Латиф Шенер (вицепремиер)
• Португалија - Хорхе Аргао Сеија(претседател на Врховен суд)
• Холандија - Агнез Ван дер Ховен (министер за развој)
• Шпанија - Хосе Ангел Лопес Хорин (амбасадор)
• Австрија - Томас Клестил (претседател)
• ОБСЕ - Соломон Паси (претседавач), Јан Кубиш (генерал секретар)

Награди и одликувања

• Орден на Република Македонија (посмртно) - 2005
• Ред за заслуги на Република Унгарија-Гранд крст со ланец
• Голем крст на орденот за заслуги на Република Полска
• Најт Гранд Крст на Редот на Св. Михаел и Свети Георги
• World Methodist Council - Peace Award for 2002

Поврзано

• Македонија
• Авионска несреќа на македонскиот владин авион близу Мостар
• Претседател на Македонија

Надворешни врски

• Официјално мрежно место на Претседателот на Македонија Архивирано на 22 мај 2016 г.
• Меѓународна фондација „Борис Трајковски“
• Загинување на претседателот Борис Трајковски Архивирано на 17 февруари 2010 г. на Нова Македонија.

Политички функции
Претходник Киро Глигоров	Претседател на Македонија 1999–2004	Наследник Бранко Црвенковски