Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Прејди на содржината

Пакистан: Разлика помеѓу преработките

Уреди врски
Од Википедија — слободната енциклопедија
Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредување
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
сНема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
 
(Не е прикажана една меѓувремена преработка од 14 корисници)
Ред 1: Ред 1:
{{Инфокутија за држава
{{Инфокутија за држава
|native_name = {{lang|ur|{{Nastaliq|اسلامی جمہوریہ پاکستان}}}}<br />''Islāmī Jomhuri-ye Pākistān''
|native_name = {{native name|ur|{{nobold|{{Nastaliq|اسلامی جمہوریۂ پاكستان}}}}|italics=off}}<br />''Islāmī Jomhuri-ye Pākistān''
|conventional_long_name =Исламска Република Пакистан
|conventional_long_name =Исламска Република Пакистан
|common_name = Пакистан
|common_name = Пакистан
Ред 10: Ред 10:
|map_width=220px
|map_width=220px
|national_motto = اتحاد، تنظيم، يقين محکم <br />''Ittehad, Tanzim, Yaqeen-e-Muhkam''{{spaces|2}}<small>([[Urdu]])<br />"Единство, дисциплина и вера"</small>
|national_motto = اتحاد، تنظيم، يقين محکم <br />''Ittehad, Tanzim, Yaqeen-e-Muhkam''{{spaces|2}}<small>([[Urdu]])<br />"Единство, дисциплина и вера"</small>
|national_anthem = "[[Qaumi Tarana]]"
|national_anthem = „[[Химна на Пакистан|Кауми тарана]]“
|official_languages = [[Урду јазик|урду]], [[англиски јазик|англиски]]
|official_languages = [[урду]], [[англиски јазик|англиски]]
|languages_type = Други јазици
|languages_type = Други јазици
|languages = [[Панџаби јазик|панџаби]], [[Паштунски јазик|пашто]], [[Синди јазик|синди]], [[Сераики јазик|сераики]],
|languages = [[пенџапски јазик|пенџапски]], [[Паштунски јазик|паштунски]], [[синдски јазик|синдски]], [[сераики]],
|demonym = [[Пакистанци|Пакистанец]]
|demonym = [[Пакистанци|Пакистанец]]
|official_religion = [[Ислам]]
|official_religion = [[ислам]]
|capital = [[Исламабад]] |latd=33 |latm=40 |latNS=N |longd=73 |longm=10 |longEW=E
|capital = [[Исламабад]] |latd=33 |latm=40 |latNS=N |longd=73 |longm=10 |longEW=E
|largest_city = [[Карачи]]
|largest_city = [[Карачи]]
|government_type = [[Полупретседателски систем]], федерална исламска република
|government_type = [[Полупретседателски систем]], сојузна исламска република
|leader_title1 = [[Претседател на Пакистан|Претседател]]
|leader_title1 = [[Претседател на Пакистан|Претседател]]
|leader_name1 = [[Асиф Али Зардари]]
|leader_name1 = [[Ариф Алви]]
|leader_title2 = [[Премиер на Пакистан|Премиер]]
|leader_title2 = [[Премиер на Пакистан|Премиер]]
|leader_name2 = [[Јусаф Раза Гилани]]
|leader_name2 = [[Анваар ул Хак Какар]]
(Привремен)
|leader_title3 = [[Претседател на сенатот на Пакистан|Претседател на сенатот]]
⚫
|sovereignty_type = [[Историја на Пакистан|Основање]]
|leader_name3 = [[Фарук Наек]]
⚫
|established_event1 = [[Независност]]
|leader_title4 = [[Претседател на парламентот во Пакистан|Спикер]]
|leader_name4 = [[Fahmida Mirza]] ([[Pakistan Peoples Party|PPP]])
⚫
|sovereignty_type = [[Историја на Пакистан|Формирање]]
⚫
|established_event1 = [[Пакистанско движење|Независност]]
|established_date1 = од [[Обединетото Кралство]]
|established_date1 = од [[Обединетото Кралство]]
|established_event2 =Обајвена
|established_event2 =Обајвена
|established_date2 = 14 август 1947
|established_date2 = 14 август 1947
|established_event3 = [[Исламска република]]
|established_event3 = [[исламска република]]
|established_date3 = 23 март 1956
|established_date3 = 23 март 1956
|area_km2 = 803,940
|area_km2 = 803,940
Ред 39: Ред 36:
|area_magnitude =
|area_magnitude =
|percent_water = 3.1
|percent_water = 3.1
|population_estimate = 177,900,000<ref name="ref1"/>
|population_estimate = 241,499,431<ref name="ref1"/>
|population_estimate_year = 2011
|population_estimate_year = 2023
⚫
|population_density_km2 = 273.8
|population_estimate_rank = 6-та
|population_census = 132,352,279<ref name="1998census">{{цитирана веб страница |url=http://www.statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/area_pop/area_pop.html |title=Area, Population, Density and Urban/Rural Proportion by Administrative Units |publisher=Population Census Organization, Government of Pakistan |accessdate=2008-02-13}}</ref>
|population_census_year = 1998
⚫
|population_density_km2 = 206
|population_density_sq_mi = 534
|population_density_sq_mi = 534
|population_density_rank = 55-та
|population_density_rank = 56-та
|GDP_PPP_year = 2008
|GDP_PPP_year = 2023
|GDP_PPP = $439.558 милијарди<ref name=imf2>{{цитирана веб страница|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=564&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=49&pr.y=3 |title=Pakistan|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2009-04-22}}</ref> <!--Do not edit!-->
|GDP_PPP = $1.568 Трилиони<ref name=imf2>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/01/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=564&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=49&pr.y=3 |title=Pakistan|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2009-04-22}}</ref> <!--Do not edit!-->
|GDP_PPP_rank =
|GDP_PPP_rank =24-та
|GDP_PPP_per_capita = $2,738<ref name=imf2/> <!--Do not edit!-->
|GDP_PPP_per_capita = $6,773<ref name=imf2/> <!--Do not edit!-->
|GDP_PPP_per_capita_rank =
|GDP_PPP_per_capita_rank =138-ма
|GDP_nominal = $167.640 милијарди<ref name=imf2/> <!--Do not edit!-->
|GDP_nominal = $340.636 милијарди<ref name=imf2/> <!--Do not edit!-->
|GDP_nominal_rank =
|GDP_nominal_rank =46-та
|GDP_nominal_year = 2008
|GDP_nominal_year = 2023
|GDP_nominal_per_capita = $1,044<ref name=imf2/> <!--Do not edit!-->
|GDP_nominal_per_capita = $1,471<ref name=imf2/> <!--Do not edit!-->
|GDP_nominal_per_capita_rank =
|GDP_nominal_per_capita_rank =161-ва
|HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
|HDI_year = 2022<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
|HDI_change = steady<!--increase/decrease/steady-->
|HDI_change = steady<!--increase/decrease/steady-->
|HDI = 0.537 <!--number only-->
|HDI = 0.544 <!--number only-->
|HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 јули 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref>
|HDI_ref = <ref name="HDI">{{Наведена мрежна страница |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=27 јули 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref>
|HDI_rank = 146та
|HDI_rank = 161-ва
|Gini = 30.6
| Gini = 31.6 <!--number only-->
|Gini_year = 2002
| Gini_year = 2018
| Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
|Gini_category = <font color="#ffcc00">среден</font>
| Gini_ref = <ref name="wb-gini">{{Наведена мрежна страница |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?end=2013&locations=PK&start=1987&view=chart |title=GINI index (World Bank estimate) |publisher=World Bank |access-date=28 February 2017}}</ref>
|currency = [[Пакистанска рупија]]
|currency = [[Пакистанска рупија]]
|currency_code = PKR
|currency_code = PKR
Ред 73: Ред 68:
|drives_on = лево
|drives_on = лево
|cctld = [[.pk]]
|cctld = [[.pk]]
|calling_code = 92|leader_title3=[[Претседател на Сенатот на Пакистан|Претседател на Сенатот]]|leader_name3=[[Садик Санџрани]]|leader_title4=[[Претседател на Народното собрание на Пакистан|Претседател на Народното собрание]]|leader_name4=[[Раџа Перваиз Ашраф]]|leader_title5=[[Врховен судија на Пакистан|Врховен Судија]]|leader_name5=[[Кази Фаез Иса]]}}
|calling_code = 92}}
[[Податотека:Pakistan geography mk.svg|десно|450п|Географска карта на Пакистан]]
[[Податотека:Pakistan geography mk.svg|десно|450п|Географска карта на Пакистан]]
[[Податотека:K2 8611.jpg|220п|мини|лево|К2 - втор врв по висина во светот, после Монт Еверест. Висина 8.611 метри]]
[[Податотека:K2 8611.jpg|220п|мини|лево|К2 - втор врв по висина во светот, после Монт Еверест. Висина 8.611 метри]]


'''Исламската Република Пакистан''' е држава во [[Јужна Азија]]. На југ излегува на [[Арапско море|Арапското море]], на запад се граничи со [[Иран]] и [[Авганистан]], на исток со [[Индија]], а на североисток со [[Кина]]. [[Главен град]] е [[Исламабад]].
'''Исламската Република Пакистан''' — држава во [[Јужна Азија]]. На југ излегува на [[Арапско Море|Арапското Море]], на запад се граничи со [[Иран]] и [[Авганистан]], на исток со [[Индија]], а на североисток со [[Кина]]. [[Главен град]] е [[Исламабад]].


Независност стекнува на [[14 август]] [[1947]] година, како Доминион Пакистан. На [[23 март]] [[1956]] година се преименува во Исламска Република Пакистан. До [[1971]] година во нејзин состав е и денешен [[Бангладеш]], дотогаш познат како Источен Пакистан.
Независност стекнува на [[14 август]] [[1947]] година, како Доминион Пакистан. На [[23 март]] [[1956]] година се преименува во Исламска Република Пакистан. До [[1971]] година во нејзин состав е и денешен [[Бангладеш]], дотогаш познат како Источен Пакистан.
Ред 84: Ред 79:
== Етимологија на име ==
== Етимологија на име ==


Името на Пакистан значи „земја на чистите“ на [[урду]] и [[персиски јазик]]. Името е создадено во [[1934]] од Чоудари Рахма Али, што го објавил ова во неговиот памфлет „Сега или Никогаш“. Името претставува „30 милиони [[муслимани]] од Пакистан кои живеат во петте единици на британската колонија- Панџаб, Афгана, Кашмир, Синд и Белочистан.
Името на Пакистан значи „земја на чистите“ на [[урду]] и [[персиски јазик]]. Името е создадено во [[1934]] од Чоудари Рахма Али, што го објавил ова во неговиот памфлет „Сега или Никогаш“. Името претставува „30 милиони [[муслимани]] од Пакистан кои живеат во петте единици на британската колонија — Пенџаб, Авгана, Кашмир, Синд и Белочистан.


== Историја ==
== Историја ==


== Географија и клима ==
== Географија и клима ==
Пакистан опфаќа облст од 803.940 km². Источниот регион на Пакистан се наоѓа на индиската тектонска плоча, западните и северните региони се наоѓаат на евроазиската тектонска плоча. Пакистан има 1.046 километри долга поморска граница на Арабиското море, додека вкупната земјена граница брои 6.774 километри.
Пакистан опфаќа облст од 803.940&nbsp;км<sup>2</sup>. Источниот Регион на Пакистан се наоѓа на индиската тектонска плоча, западните и северните региони се наоѓаат на евроазиската тектонска плоча. Пакистан има 1.046 километри долга поморска граница на Арабиското Море, додека вкупната земјена граница брои 6.774 километри.
Пакистан географски е разновидна земја. На југ се наоѓаат долини и рамнини, песокливи плажи и пријатна клима, додека на северот се наоѓа ланецот [[Хималаи]] со врвови високи над 8.000 метри. Пакистан брои околу 108 планински врвови со преку 7.000 метри и пет врвови со преку 8.000 метри ([[К2]] и [[Нанга Парбат]]). Реката [[Инд]] тече низ Пакистан. Северниот дел на земјата е многу атрактивно туристичко место и Мека за планинари. Западно од Инд се наоѓа покраината Белуџистан со сува клима и зелени долини, додека на исток се песочните дини и пустината Тар во областа Тарпаркер. [[Податотека:Tvrdjava Tar.jpg|200п|мини|лево|Тврдина околу градот кој се наоѓа во пустината Тар]] Пустината [[Тар]] (на [[Урдски]] јазик تھرپارکر) во јужната покраина Синд е седма по големина и единствената плодна пустина во светот.
Пакистан географски е разновидна земја. На југ се наоѓаат долини и рамнини, песокливи плажи и пријатна клима, додека на северот се наоѓа ланецот [[Хималаи]] со врвови високи над 8.000 метри. Пакистан брои околу 108 планински врвови со преку 7.000 метри и пет врвови со преку 8.000 метри ([[К2]] и [[Нанга Парбат]]). Реката [[Инд]] тече низ Пакистан. Северниот дел на земјата е многу привлечно туристичко место и Мека за планинари. Западно од Инд се наоѓа покраината Белуџистан со сува клима и зелени долини, додека на исток се песочните дини и пустината Тар во областа Тарпаркер. [[Податотека:Tvrdjava Tar.jpg|200п|мини|лево|Тврдина околу градот кој се наоѓа во пустината [[Тар (пустина)|Тар]] (на [[урду]] تھرپارکر) во јужната покраина Синд е седма по големина и единствената плодна пустина во светот.


Климата варира заедно со географијата. Стидените зими и топлите лета доминираат на северот, додека благата клима доминира на југот. Во централните делови не е реткост во летните месеци живата да е над 45-{°C}-, а во зимските месеци да е под нулата. Во текот на доцните месеци од летната сезона, непредвидливите монсунски ветрови можат да донесат од 250 милиметри до 1.250 милиматри дожд.
Климата варира заедно со географијата. Стидените зими и топлите лета доминираат на северот, додека благата клима доминира на југот. Во централните делови не е реткост во летните месеци живата да е над 45-{°C}-, а во зимските месеци да е под нулата. Во текот на доцните месеци од летната сезона, непредвидливите монсунски ветрови можат да донесат од 250 милиметри до 1.250 милиматри дожд.
== Политички систем ==
== Политички систем ==


Според уставот од 10.4.1973 год.(привремено суспендиран поради државниот удар извршен на 12.10.1990 год.) Пакистан е федеративна исламска република. Право на глас имаат сите пакистански државјани со возраст над 18 години.
Според уставот од 10.4.1973&nbsp;г.(привремено суспендиран поради државниот удар извршен на 12.10.1990&nbsp;г.) Пакистан е федеративна исламска република. Право на глас имаат сите пакистански државјани со возраст над 18 години.


Претседателот на републиката го избира изборен колегиум на секои пет години, кој е составен од членови на двата дома на Сојузниот парламент и парламентите на четирите покраини; претседателот на републиката може да биде избран само еднаш. Тој задолжително треба да биде муслиман на возраст над 45 години. Тој е извршител на извршната власт, на сојузно ниво , а власта ја спроведува заедно со владата. Во одредени случаи може да ги распушти Националното собрание и Владата и да прогласи вондредна состојба. Дводомниот парламент е составен од Национално собрание и Сенат. Националното собрание (Majlis-e Shoora) има 342 пратеници, кои се избираат на општи избори на пет години според мнозински систем; две места се резервирани за жени, а десет пратеници се избираат од немуслиманското население.
Претседателот на републиката го избира изборен колегиум на секои пет години, кој е составен од членови на двата дома на Сојузниот парламент и парламентите на четирите покраини; претседателот на републиката може да биде избран само еднаш. Тој задолжително треба да биде муслиман на возраст над 45 години. Тој е извршител на извршната власт, на сојузно ниво , а власта ја спроведува заедно со владата. Во одредени случаи може да ги распушти Националното собрание и Владата и да прогласи вондредна состојба. Дводомниот парламент е составен од Национално собрание и Сенат. Националното собрание (Majlis-e Shoora) има 342 пратеници, кои се избираат на општи избори на пет години според мнозински систем; две места се резервирани за жени, а десет пратеници се избираат од немуслиманското население.
Ред 105: Ред 100:
Пакистан е сојузна држава составена од 4 покраини, престолнинската територија и од племенските територии на СЗ. На чело на покраините се наоѓаат управници, кои ги именува претседателот на републиката. Покраините имаат сопствена законодавна (на општи избори избран еднодомен покраински парламент) и извршна власт. Племенските области се под непосредна управа на сојузната влада, но одделни племенски заедници имаат голема самоуправа. Под непосредна управа на сојузната влада се наоѓаат и т.н Северни територии (Гилгит, Дијамар и Балтистан).
Пакистан е сојузна држава составена од 4 покраини, престолнинската територија и од племенските територии на СЗ. На чело на покраините се наоѓаат управници, кои ги именува претседателот на републиката. Покраините имаат сопствена законодавна (на општи избори избран еднодомен покраински парламент) и извршна власт. Племенските области се под непосредна управа на сојузната влада, но одделни племенски заедници имаат голема самоуправа. Под непосредна управа на сојузната влада се наоѓаат и т.н Северни територии (Гилгит, Дијамар и Балтистан).


Посебен статус имаат и западните делови на Кашмир, кои во 1947 год. ги окупира пакистанската војска. Статусот на територијата останува спорен, бидејќи во резолуцијата на ООН се бара за идниот статус на Качмир да речи населението на референдумот. Западен Кашмир има сопствен Парламент и Влада со седиште во [[Музафарабад]].
Посебен статус имаат и западните делови на Кашмир, кои во 1947&nbsp;г. ги окупира пакистанската војска. Статусот на територијата останува спорен, бидејќи во резолуцијата на ООН се бара за идниот статус на Качмир да речи населението на референдумот. Западен Кашмир има сопствен Парламент и Влада со седиште во [[Музафарабад]].


;Покраини
;Покраини
Ред 121: Ред 116:
* [[Хајбер Пахтунхва]]
* [[Хајбер Пахтунхва]]


== Економија ==
== Стопанство ==
По поделбата на Британската Индија (1947 год.), пакистанското стопанство остана без поранешните стопански центри(на пр. [[Бомбај]] и [[Калкута]]), а со заминувањето на Индусите загуби голем дел и од образовната работна сила. Поради напрегнатите односи со Индија, Пакистан постојано го оптоваруваат големи давачки за војската, а проамериканската насоченост во времето на [[Студената војна]] му донесе значителна странска помош. Пакистанското стопанство се заснова, пред се, на приватниот сектор (освен во времето на З.А.Буто). Тоа имаше и недостатоци, особено натрупувањето на капиталот во рацете не неколку богати семејства, големата задолженост на државата поради малите буџетски приходи (земјоделсвото е речиси ослободено од плаќање на даноци) и во врска со тоа, малите инвестиции во инфраструктурата и образованието и многу раширената „црна“ и „сива“ економија.
По поделбата на Британската Индија (1947&nbsp;г.), пакистанското стопанство остана без поранешните стопански центри(на пр. [[Бомбај]] и [[Калкута]]), а со заминувањето на Индусите загуби голем дел и од образовната работна сила. Поради напрегнатите односи со Индија, Пакистан постојано го оптоваруваат големи давачки за војската, а проамериканската насоченост во времето на [[Студената војна]] му донесе значителна странска помош. Пакистанското стопанство се заснова, пред се, на приватниот сектор (освен во времето на З.А.Буто). Тоа имаше и недостатоци, особено натрупувањето на капиталот во рацете не неколку богати семејства, големата задолженост на државата поради малите буџетски приходи (земјоделсвото е речиси ослободено од плаќање на даноци) и во врска со тоа, малите инвестиции во инфраструктурата и образованието и многу раширената „црна“ и „сива“ економија.


== Население, јазик и религија ==
== Население, јазик и религија ==
{{Најголеми градови во Пакистан}}
Спрема пописот од [[1998]] година, 96,3% од населението на Пакистан се изјаснило како припадници на [[ислам]]от, 2% како индуисти и 1,7% како [[Христијанство|христијани]].
Спрема пописот од [[1998]] година, 96,3% од населението на Пакистан се изјаснило како припадници на [[ислам]]от, 2% како индуисти и 1,7% како [[Христијанство|христијани]].
{{bar box
|float=right
|title=Верници во Пакистан
|barwidth=200px
|bars=
{{Столбен постоток|Муслимани|green|96}}
{{Столбен постоток|Хиндуисти|pink|2}}
{{Столбен постоток|Христијани|red|1}}
{{Столбен постоток|Сикисти|yellow|0.3}}
{{Столбен постоток|Будисти|gray|0.12}}
{{Столбен постоток|Џаинисти|blue|0.36}}
}}

== Култура во Пакистан ==
== Култура во Пакистан ==


Ред 134: Ред 143:


== Наводи ==
== Наводи ==
{{reflist}}
{{наводи}}


== Надворешни врски ==
== Надворешни врски ==


== Поврзано ==

{{гео-никулец}}
== Видете исто така ==
{{Никулец од областа на географијата}}
{{Азија}}
{{Азија}}


{{Нормативна контрола}}
{{Нормативна контрола}}

[[Категорија:Пакистан|Пакистан]]
[[Категорија:Пакистан|Пакистан]]
[[Категорија:Поранешни британски колонии]]
[[Категорија:Поранешни колонии на Британија]]
[[Категорија:Држави во Азија]]
[[Категорија:Држави и територии настанати во 1947 година]]
[[Категорија:Членки на Комонвелтот]]

Последна преработка од 00:47, 17 декември 2023

Исламска Република Пакистан
اسلامی جمہوریۂ پاكستان‎ (урду)
Islāmī Jomhuri-ye Pākistān
Знаме State Emblem
Гесло: اتحاد، تنظيم، يقين محکم
Ittehad, Tanzim, Yaqeen-e-Muhkam  (Urdu)
"Единство, дисциплина и вера"
Химна: „Кауми тарана“
Местоположба на Пакистан
Главен градИсламабад
33°40′N 73°10′E / 33.667° СГШ; 73.167° ИГД / 33.667; 73.167
Најголем град Карачи
Службен јазик урду, англиски
Други јазици пенџапски, паштунски, синдски, сераики,
Демоним Пакистанец
Уредување Полупретседателски систем, сојузна исламска република
 •  Претседател Ариф Алви
 •  Премиер Анваар ул Хак Какар (Привремен)
 •  Претседател на Сенатот Садик Санџрани
 •  Претседател на Народното собрание Раџа Перваиз Ашраф
 •  Врховен Судија Кази Фаез Иса
Основање
 •  Независност од Обединетото Кралство 
 •  Обајвена 14 август 1947 
 •  исламска република 23 март 1956 
Површина
 •  Вкупна 803,940 км2 (36-та)
 •  Вода (%) 3.1
Население
 •  проценка за 2023 г. 241,499,431[1] 
 •  Густина 273.8 жит/км2 (56-та)
БДП (ПКМ) проценка за 2023 г.
 •  Вкупен $1.568 Трилиони[2] (24-та)
 •  По жител $6,773[2] (138-ма)
БДП (номинален) проценка за 2023 г.
 •  Вкупно $340.636 милијарди[2] (46-та)
 •  По жител $1,471[2] (161-ва)
Џиниев коеф. (2018)31.6[3]
среден
ИЧР (2022)▬ 0.544[4]
низок · 161-ва
Валута Пакистанска рупија (PKR)
Часовен појас PST (UTC+5)
 •  (ЛСВ) PDT (UTC+6)
Се вози на лево
НДД .pk
Повик. бр. 92
Географска карта на Пакистан
Географска карта на Пакистан
К2 - втор врв по висина во светот, после Монт Еверест. Висина 8.611 метри

Исламската Република Пакистан — држава во Јужна Азија. На југ излегува на Арапското Море, на запад се граничи со Иран и Авганистан, на исток со Индија, а на североисток со Кина. Главен град е Исламабад.

Независност стекнува на 14 август 1947 година, како Доминион Пакистан. На 23 март 1956 година се преименува во Исламска Република Пакистан. До 1971 година во нејзин состав е и денешен Бангладеш, дотогаш познат како Источен Пакистан.

На 12 октомври 1999 година генералот Первез Мушараф доаѓа на власт преку воен удар. Подоцна ја презема функцијата претседател на државата и се наоѓа на власт до 2008 г.

Етимологија на име

[уреди | уреди извор]

Името на Пакистан значи „земја на чистите“ на урду и персиски јазик. Името е создадено во 1934 од Чоудари Рахма Али, што го објавил ова во неговиот памфлет „Сега или Никогаш“. Името претставува „30 милиони муслимани од Пакистан кои живеат во петте единици на британската колонија — Пенџаб, Авгана, Кашмир, Синд и Белочистан.

Историја

[уреди | уреди извор]

Географија и клима

[уреди | уреди извор]

Пакистан опфаќа облст од 803.940 км2. Источниот Регион на Пакистан се наоѓа на индиската тектонска плоча, западните и северните региони се наоѓаат на евроазиската тектонска плоча. Пакистан има 1.046 километри долга поморска граница на Арабиското Море, додека вкупната земјена граница брои 6.774 километри. Пакистан географски е разновидна земја. На југ се наоѓаат долини и рамнини, песокливи плажи и пријатна клима, додека на северот се наоѓа ланецот Хималаи со врвови високи над 8.000 метри. Пакистан брои околу 108 планински врвови со преку 7.000 метри и пет врвови со преку 8.000 метри (К2 и Нанга Парбат). Реката Инд тече низ Пакистан. Северниот дел на земјата е многу привлечно туристичко место и Мека за планинари. Западно од Инд се наоѓа покраината Белуџистан со сува клима и зелени долини, додека на исток се песочните дини и пустината Тар во областа Тарпаркер. [[Податотека:Tvrdjava Tar.jpg|200п|мини|лево|Тврдина околу градот кој се наоѓа во пустината Тар (на урду تھرپارکر) во јужната покраина Синд е седма по големина и единствената плодна пустина во светот.

Климата варира заедно со географијата. Стидените зими и топлите лета доминираат на северот, додека благата клима доминира на југот. Во централните делови не е реткост во летните месеци живата да е над 45-{°C}-, а во зимските месеци да е под нулата. Во текот на доцните месеци од летната сезона, непредвидливите монсунски ветрови можат да донесат од 250 милиметри до 1.250 милиматри дожд.

Политички систем

[уреди | уреди извор]

Според уставот од 10.4.1973 г.(привремено суспендиран поради државниот удар извршен на 12.10.1990 г.) Пакистан е федеративна исламска република. Право на глас имаат сите пакистански државјани со возраст над 18 години.

Претседателот на републиката го избира изборен колегиум на секои пет години, кој е составен од членови на двата дома на Сојузниот парламент и парламентите на четирите покраини; претседателот на републиката може да биде избран само еднаш. Тој задолжително треба да биде муслиман на возраст над 45 години. Тој е извршител на извршната власт, на сојузно ниво , а власта ја спроведува заедно со владата. Во одредени случаи може да ги распушти Националното собрание и Владата и да прогласи вондредна состојба. Дводомниот парламент е составен од Национално собрание и Сенат. Националното собрание (Majlis-e Shoora) има 342 пратеници, кои се избираат на општи избори на пет години според мнозински систем; две места се резервирани за жени, а десет пратеници се избираат од немуслиманското население.

Сенатот има сто членови. тие ги избираат парламентите на покраините, како и претставници на племенските области и на главниот град.

Административна поделба

[уреди | уреди извор]
Главна статија: Административна поделба на Пакистан

Пакистан е сојузна држава составена од 4 покраини, престолнинската територија и од племенските територии на СЗ. На чело на покраините се наоѓаат управници, кои ги именува претседателот на републиката. Покраините имаат сопствена законодавна (на општи избори избран еднодомен покраински парламент) и извршна власт. Племенските области се под непосредна управа на сојузната влада, но одделни племенски заедници имаат голема самоуправа. Под непосредна управа на сојузната влада се наоѓаат и т.н Северни територии (Гилгит, Дијамар и Балтистан).

Посебен статус имаат и западните делови на Кашмир, кои во 1947 г. ги окупира пакистанската војска. Статусот на територијата останува спорен, бидејќи во резолуцијата на ООН се бара за идниот статус на Качмир да речи населението на референдумот. Западен Кашмир има сопствен Парламент и Влада со седиште во Музафарабад.

Покраини
Територии

Стопанство

[уреди | уреди извор]

По поделбата на Британската Индија (1947 г.), пакистанското стопанство остана без поранешните стопански центри(на пр. Бомбај и Калкута), а со заминувањето на Индусите загуби голем дел и од образовната работна сила. Поради напрегнатите односи со Индија, Пакистан постојано го оптоваруваат големи давачки за војската, а проамериканската насоченост во времето на Студената војна му донесе значителна странска помош. Пакистанското стопанство се заснова, пред се, на приватниот сектор (освен во времето на З.А.Буто). Тоа имаше и недостатоци, особено натрупувањето на капиталот во рацете не неколку богати семејства, големата задолженост на државата поради малите буџетски приходи (земјоделсвото е речиси ослободено од плаќање на даноци) и во врска со тоа, малите инвестиции во инфраструктурата и образованието и многу раширената „црна“ и „сива“ економија.

Население, јазик и религија

[уреди | уреди извор]
 
Најголеми градови во Пакистан
Според пописот од 2017[5]
Бр. Покраина Нас. Бр. Покраина Нас.
Карачи
Карачи
Лахор
Лахор 		1 Карачи Синд 14,916,456 11 Бахавалпур Панџаб 762,111 Фејсалабад
Фејсалабад
Равалпинди
Равалпинди
2 Лахор Панџаб 11,126,285 12 Саргода Панџаб 659,862
3 Фејсалабад Панџаб 3,204,726 13 Сијалкот Панџаб 655,852
4 Равалпинди Панџаб 2,098,231 14 Сукур Синд 499,900
5 Гујранвала Панџаб 2,027,001 15 Ларкана Синд 490,508
6 Пешавар Хајбер-Пахтунва 1,970,042 16 Шеикхупура Панџаб 473,129
7 Мултан Панџаб 1,871,843 17 Рахијар Хан Панџаб 420,419
8 Хајдерабад Синд 1,734,309 18 Џанг Панџаб 414,131
9 Исламабад Престолнинска територија 1,009,832 19 Дера Гази Хан Панџаб 399,064
10 Квета Белуџистан 1,001,205 20 Гуџрат Панџаб 390,533

Спрема пописот од 1998 година, 96,3% од населението на Пакистан се изјаснило како припадници на исламот, 2% како индуисти и 1,7% како христијани.

Верници во Пакистан
Муслимани
  
 96 %
Хиндуисти
  
 2 %
Христијани
  
 1 %
Сикисти
  
 0,3 %
Будисти
  
 0,12 %
Џаинисти
  
 0,36 %

Култура во Пакистан

[уреди | уреди извор]

Музика во Пакистан

[уреди | уреди извор]

Спорт во Пакистан

[уреди | уреди извор]

Наводи

[уреди | уреди извор]
  1. ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака <ref>; нема зададено текст за наводите по име ref1.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 „Pakistan“. International Monetary Fund. Посетено на 2009-04-22.
  3. ↑ „GINI index (World Bank estimate)“. World Bank. Посетено на 28 February 2017.
  4. ↑ „2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 јули 2014.
  5. ↑ https://www.citypopulation.de/Pakistan-100T.html

Надворешни врски

[уреди | уреди извор]

Поврзано

[уреди | уреди извор]
Држави и територии во Азија
Суверени
држави
Непризнаени
држави
Австралија
Кина
Обединето Кралство
Нормативна контрола
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Пакистан&oldid=5125944“