Родерик
| Родерик | |
|---|---|
 Родерик прикажан како еден од „шесте кралеви“ во Умајад фреска во Каср Амра, денешен Јордан, помеѓу 710 и 750 г.[1] Родерик е вториот лик, лицето му е целосно изгубено, а се гледа само врвот на кацигата и наметката.[2] | |
| Список на визиготски кралеви | |
| На престол | 710 – 711 |
| Претходник | Витица |
| Наследник | Агила II |
| Починал(а) | 711 Визиготско Кралство |
| Сопружник | Егилона |
Родерик на германски јазици, Родриго или Родерико на шпански и португалски — последниот визиготски крал на почвата на Хиспанија, кој владеел помеѓу 710 и 711 година. Бил убиен во Битката кај Гвадалета, која го означила почетокот на мавританското освојување на Пиринејскиот Полуостров и крајот на владеењето на Визиготите. Всушност, многу малку се знае со сигурност за Родерик, освен дека владеел со дел од визиготското кралство во Хиспанија, додека другиот дел бил управуван од неговите противници, и дека умрел борејќи се против муслиманските напаѓачи кои набрзо го зазеле и го освоиле целиот полуостров.
Стапнување на престолот
[уреди | уреди извор]Узурпација
[уреди | уреди извор]Според Летописот од 754 година, Родерик „го нападнал кралството со поддршка на сенатот“[3] [4]. Историчарите долго расправале за точното значење на овие зборови. Општо прифатеното мислење е дека тоа не бил типичен дворски удар како што се случувало во претходните случаи, туку насилен напад на палатата што многу брзо довело до поделба на кралството.
Родерик веројатно бил регионален управител (според легендни извори подоцна ја добива титулата дукс од Бетика) кога го извршил превратот[4]. Исто така, се верува дека Агила кој владеел на север (Родерик владеел на југот на Хиспанија) бил всушност син и наследник на Витика и дека Родери всушност му го узурпирал престолог[5]. Сенатот со чија согласност Родерик го извршил превратот веројатно бил составен од „главни аристократи и некои епископи“[4]. Учеството на црковни лица во бунтот не е потврдено, некои тврдат дека доколку чинот бил поддржан од епископите, немало да биде прогласен за узурпација [3]. Изборното тело составено од привремени и црковни великодостојници било прифатено тело кое ги одредувало наследниците уште од времето на Рекаред[4]. Дворските личности, сепак, сè уште имале големо влијание врз избор на кралот во последните децении на кралството, што може да се види и во нивното учество во заговорот од 711 година[3].
Поделба на кралството
[уреди | уреди извор]По превратот, кралството било поделено на две фракции. Југозападните провинции Лузитанија и западна Картагина околу главниот град Толедо биле во рацете на Родерик, а североисточниот дел на полуостровот (Тараконенсис и Нарбонска Галија) во рацете на Агила, како што е потврдено со археолошки и нумизматички докази. Дванаесет монети на Родерик со натписот Родерикус () биле исковани во Толедо, кој веројатно бил престолнина на Родерик, и Егитанија (веројатно денешна Идања а Велха [4] португалска парохија. Регионите каде што се откриени монетите не се совпаѓаат и се чини многу веројатно дека двајца владетели владееле во исто време во два различни региони. Не е познато кому му припаѓале провинциите Галесија и Бетика[4]. Се чини дека Родерик и Агила никогаш директно не се судриле и тоа докажува дека за загриженоста на Родерик од арапската инвазија, а не од поделбата на кралството[4].
Визиготскиот список на кралеви го споменува името како крал кој владеел седум години и шест месеци, додека вториот том од Летописот на визиготските кралеви (латински: Chronicon Regum Visigothorum) бележи три години од владеењето на Агила[4]. За разлика од кралските списоци кои немаат датум, Хрониката од 754 година, напишана во Толедо, тврди дека владеел само една година[4]. Владеењето на Родерик обично се смета дека започнало во 710 (понекогаш 709), почесто во 711 година со крај на владеењето во 711 или почетокот на 712 година. Владеењето на Агила започнало малку подоцна од она на Родерик, а завршило во 713 година.
Војна со Арапите
[уреди | уреди извор]Според Хроника од 754 година, Родерик, веднаш по доаѓањето на престолот, собрал војска која ќе им се спротивстави на Арапите и Берберите кои дивееја на југот на Пиринејскиот Полуостров и уништи многу градови под водство на Тарик ибн Зијад и други муслимани. генерали [4] . Додека подоцнежните арапски извори тврдат дека освојувањето на Пиринејскиот Полуостров бил единствен настан извршен од Муса ибн Нусаир, според Летописот, која временски е многу поблиску до самиот настан, Арапите започнале со неорганизирани упади на полуостровот, по кои ќе се повлечат и ќе преземат поголем потфат.инвазии по смртта на Родерик и пропаѓањето на визиготското благородништво. Во неговата Историја на ломбардите (латински: Historia Langobardorum) Павле Ѓаконот запишува дека „Сарацените ја нападнале цела Хиспанија од Септем (Сеута)“[4].
Родерик презел неколку походи против напаѓачите пред неговите луѓе да го напуштат и самиот да погине во борба во 712 година[4]. Летописот од 754 година тврди дека благородниците кои го прателе во последната експедиција тоа го направиле од „амбиција за кралството“, за Родерик да погине во борба со што некој од нив би можел да го преземе престолот[4]. Меѓутоа, без оглед на нивните намери, повеќето од нив исто така загинале во битката[4]. Други историчари тврдат дека причината за поразот бил нискиот морал кај војниците, што се должел на борбата за наследството на Родерих [3]. Повеќето војници на Родерик биле слабо снабдени, без речиси никаква воена обука или подготовка, главно робови. Имало малку слободни луѓе кои се бореле на визиготската страна[4].
Дискутабилно е и местото на битката. Веројатно се случило на устието на реката Гвадалета, по што го добила името Битка кај Гвадалета. Според Павле Ѓаконот, местото на битката се неидентификуваните Трансдуктински брда[4].
Според Летописот од 754 година, Арапите го зазеле Толедо во 711 година, каде погубиле многу визиготски благородници во самиот град, под изговор дека му помогнале на синот на Егика и братот на Витика, Опа, да избега [4]. Бидејќи овој настан е вистинит, според самиот летопис, тогаш или поразот на Родерик бил во 711 година, а не во 712 година, или освојувањето на Толедо било во 712 година, а не во 711 година. Колинс ја избрал втората можност[4]. Можно е Опа, кој побегнал од Толедо и бил син на претходниот визиготски крал, бил вистинската причина на „фуријата“ кој на крајот ја зафатил Хиспанија во рекордно време, според Летописот. Можеби ривалите на Родерик и Агила го прогласиле Опа за крал или пред смртта на Родерик или помеѓу неговата смрт и арапското заземање на Толедо[4]. Ако ова е вистина, тогаш благородниците кои имале „амбиција за кралството“ веројатно биле поддржувачи на Опа кои биле убиени од Арапите во Толедо набргу по битката на југ[4].
Родерих зад себе оставил вдовица Егила, која подоцна повторно се омажила за еден од арапските владетели во Хиспанија [3] .
Поврзано
[уреди | уреди извор]- Список на визиготски кралеви
- Битка кај Гвадалета
- Мавританското освојување на Пиринејскиот Полуостров
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Williams, Betsy (2012-04-12). „Qusayr 'Amra“. The Metropolitan Museum of Art.
- ↑ Drayson, "Ways of Seeing".
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Thompson, E. A. The Goths in Spain. Oxford: Clarendon Press, 1969.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 Collins, Roger (2004). Visigothic Spain, 409–711. Blackwell Publishing.
- ↑ Bachrach, Bernard S. "A Reassessment of Visigothic Jewish Policy, 589-711." The American Historical Review, Vol. 78, No. 1. (Feb., 1973). pp. 11–34.
|