Труба

Труба — лимен дувачки инструмент. Се состои од цилиндрична цевка, којашто завршува со корпус во форма на инка. Усникот е метален, а цевката е извиена неколкупати, се свири со помош на три вентили. Трубата се употребувала и во предисториските цивилизации и времиња. Најстариот цртеж од труба е од Египет од II век пред новата ера, од времето на Тутанкамон. Исто така труба употребувале Евреите, Асирците, Римјаните и Грците. Трубата била ритуален и воен инструмент. Трубата во својот животен тек доживеала повеќе модификации, н денешниот облик го има од XV век, односно во Европа од XVI век.

Историски развој на трубата

Труба од 17 век.

-Францускиот збор “тпомпете” со кој е наименуван, нај популарниот од најсовремените дувачки инструменти Трубата. Произлегува од грчкиот збор “тромос” и латинскиот збор “тремор” кој во превот означува: вибрирање, звук, шум. За претходник на современите Труби- како и на останатите лимени дувачки инструменти, се појавува сигналниот рог. Природата е таа која го открила овој инструмент а човекот го употребил.

За првпат сигналните рогови биле правени од животински рог и тоа од слонова коска, а подоцна и почнале да го изработуваат од метал и од бронза. Металот дава да се изработи рогот во повеќе форми и со тоа да се добие во подобар сјај на тонот. Роговите изработувани од метал се долги и потесни. Тие давале можност да се употребуваат и нови и поквалитетни тонови. Како сигнална труба рогот се употребувал во воени походи, културни обреди, лов и др.

Потекло на трубата

Долго пред нашата ера, роговите биле познати на Египќаните, околу (1300) години пред нашата ера. Се употребувале различни видови по форма, големина и по квалитетот на звук. При откривањето од Лорд-Карнавон-гробница на Тутанкамон –(1320)година пред нашата ера се откриени рогови изработени од бронза, сребро, злато. Во древна Грција, роговите ги користеле за подигање на духот на војските уште при опасноста од Троја во 12век пред.н.е. Подоцна грците познавале натурални труби САЛПИНКС и ги употребувале во војската. Имало два вида на Салпинкс – правата наречена“Туба” и свиена наречена – “Буцина” , двата инструмента биле изработени од злато или метал а нивните усници (муштикли) биле изработени од коска.

• ТУБА достигнувала должина од 1,20м. и на неа можеле да се свират сигнали
• БУЦИНА бидејќи била извиена достигнувала долзина и до 3,40м. и била користена за свирење на мелодии.

Коњаницата на Грчките војски ја користеле свиената сигнална труба “Литус”. Сигналните дувачки инструменти како трубата тие ги користеле и при отворањето на Олимписките игри. Па дури и до ден денес е запазено традиционалното отворање на Олимписки игри со труби наречени “Фанфари”.

Грците “ТРУБАЧИ” биле почитувани луѓе, кои имале своја организација во Цариград, била наречена “Комитес Буцинаториум”. Откако Римјаните ја освоиле Грција во првата половина на II столетие пред нашата ера и во нашите региони имало музичари, кои свиреле на лимени и бронзени рогови. Со почит од сигналните дувачки инструменти и народот, свирејќи на нив во опшеството на древниот Рим говори фактот, дека традиционално во месец април се одржувал ден на трубачите наречен “Тубилистиум”. Сигналните дувачки инструменти најдени од скандинафските земји биле поразлични и се викале “Лури”. Најдените од овие инструменти биле добро сочувани и добро наштимани два по два. Од тоа може да се заклучи дека добро наштиманите иснтрументи на еден тон свиреле унисоно и си помагале еден со друг. Овие инструменти се одликувале со нивната тонова убавина. Имале чиновиден корпус и усник кој се вади од инструментот . Луруто имало 17 тона, а со предувување можело да се извадат и до 24 тона. Луруто од бронзената епоха има музеј кој се наоѓа во Копенхаген Данска. Народните преданија и легенди го поврзуваат името на Александар Македонски (356-323)год.п.н.е. со создавањето на различни по големина и вид музички инструменти и тоа од родот на лимени и бронзени натурални труби, при што на некој од нив звукот се слушал и до 15 км. Во средниот век трубата станала инструмент на привилегираните класи. Тогаш овој инструмент се знаело строго кога и како може да се користи. Средновековните сигнални труби почнале да го добиваат сличниот изглет како и сегашната труба. Сигналот кој го давала трубата строго означувал почеток на некоја борба, или некое свечено завршување. Свирачите имало строго определено кога да започнат со свирењето а кога да завршат.

Денешната труба во европа датира од половината на 16 век. Со големи измени од претходните труби кои всушност претставуваат рогови од животни или не толку стручно изработени од материјали. Денешната труба има многу повеќе облици и повеќе видови:

• труба b
• труба C
• труба F
• труба пиколо

Покрај овие инструменти, постојат и други труби кои се помалку употребувани.

Трубата како тема во уметноста

• „Трубата што ги брка ѓаволите“ - унгарска народна приказна.
• „Труби и тапан“ - песна на рускиот поет Виктор Кривулин од 2001 година.

Поврзано

• Концерт за труба