Poem Selection and Text Processing in Secondary School Turkish Textbooks, 2023
Textbooks and Turkish Curriculum Textbooks, which are the primary source book for a course, are o... more Textbooks and Turkish Curriculum Textbooks, which are the primary source book for a course, are one of the indispensable resources of the teaching process. They provide a wide range of opportunities for teachers and students, such as providing a suitable teaching environment, providing a systematic presentation of information, allowing repetition, and providing common and standardized information (Graves, 2000, p. 175). Textbooks are formally prepared in line with teaching objectives, which ensures that they are often preferred as the main teaching tool by both teachers and students in the classroom (Kılıç & Seven, 2006, pp. 34-44). As textbooks are the main course material, the elements that must be considered in the entire educational process also apply to textbooks. Compliance with the curriculum and cognitive level of the students and the systematic arrangement of the subjects by considering the principles of priority and sequentiality ensure the preparation of the right teaching materials. All this attention affects language classes as well as other subjects. Activities prepared from a communicative
International Journal of Assessment Tools in Education, 2022
The aim of this study is to determine the practices of middle school 8th grade Turkish teachers t... more The aim of this study is to determine the practices of middle school 8th grade Turkish teachers towards comprehension (reading) teaching in the process of learning-teaching Turkish lessons and how long they allocate for these practices. The model of the research is the case study model, which is one of the qualitative research methods. The participants of the study consist of five Turkish teachers who gave eighth grade Turkish lessons in the 2019-2020 academic year and participated in the study voluntarily. In the study, an "Observation Form" developed by the researcher was used as the data collection tools. Literature review was used in the development of measurement tools, expert opinion was obtained, and the level of harmony between coders was examined. Descriptive statistical techniques (frequency, percentage, average, etc.) were used to analyze the data. In the study, each of the teachers wrote five to the poem text "Kaldırımlar" (Sidewalks) in the theme "Individual and Society", the informative text "Gündelik Hayatımızda E-Hastalıklar" (E-Diseases in Our Daily Life) in the "Science and Technology" theme and the narrative text "Göç Destanı" (Epic of Migration) under the theme "Our National Culture" lesson time (600 minutes) had been allocated. Accordingly, 75 lesson hours (3000 minutes) of five Turkish teachers were observed in total. As a result, it was seen that 8th grade Turkish lesson teachers, whose teaching process was observed in our study, used only the texts and activities related to the texts while applying comprehension (reading) strategies in the Turkish lesson learning-teaching process.
Bu araştırmanın genel amacı bilişsel okuma stratejilerinin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğ... more Bu araştırmanın genel amacı bilişsel okuma stratejilerinin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerine etkisini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda yarı deneysel desen kullanılmış ve araştırmanın çalışma grubunda Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen 20 kişi yer almıştır. Araştırma verileri Öğrencilerin kur düzeyine uygun olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan çoktan seçmeli okuduğunu anlama testleri ile toplanmış ve Ortak Değişkenli Varyans Analizi (ANCOVA) analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre gruplara uygulanan sontest sonucunda kontrol grubunun puanlarının aritmetik ortalaması 30,00 iken deney grubunun puanlarının aritmetik ortalamasının 53,75 olduğu görülmektedir. Bu bulguya göre deney grubu ile kontrol grubunun son-test puanlarının aritmetik ortalamaları arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark olduğu söylenebilir. Ortak değişkenli varyans analiz (ANCOVA) sonuçları incelendiğinde ortalama puanlar arasında anlamlı bir fark b...
Self-efficacy perception is among the titles education researches have recently attached great im... more Self-efficacy perception is among the titles education researches have recently attached great importance to. Writing skill that is taught through a programmed education process among the basic language skills is a skill that can be improved through lots of variables. It is believed that self-efficacy perception also influences writing skill as is the case with many skills of education process. In this study, efforts were exer ted to establish correlation between self-efficacy perception and writing skill level of students with Turkish ancestry and foreign students based on various variables. Results achieved indicate that there is a correlation, partial tough, between selfefficacy perception and writing skills of the foreign students learning Turkish.
bilig, Journal of Social Sciences of the turkish World, 2014
Çocuk dergileri, bireyde erken yaşlarda okuma alışkanlığının kazandırılması ve edebî zevk oluştur... more Çocuk dergileri, bireyde erken yaşlarda okuma alışkanlığının kazandırılması ve edebî zevk oluşturulmasında önemli bir etkiye sahiptir. Türkiye’de çocuk dergilerinin geçmişini Tanzimat yıllarına kadar götürmek mümkündür. Yayınlanan ilk çocuk dergisi Mümeyyiz’den sonra pek çok derginin yayın hayatına başladığı görülür. Bu dergilerden biri de Çocuklara Kıraat’tir. Çocuklara Kıraat, 18 sayılık yayın ömrü ile uzun ömürlü olamayan çocuk dergilerinden biridir. Dergi, 1881 yılında Mehmet Ziya tarafından çıkarılmıştır. Bu çalışma Çocuklara Kıraat dergisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda dergi koleksiyonunun tamamını oluşturan 18 sayı incelenmiş ve yazılar içeriklerine göre gruplandırılarak tasnif edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda dergi sayfalarında çıkan yazılar ahlâki öğütler, tabiat, eğitim, mekân tanıtımları, eşya, dil, tercümeler, hikâye, şiir, bilmece, atasözü ve okur mektupları başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Bu başlıklar altında değerlendirebileceğimiz yazıların büyük oranda hitap ettiği yaş grubunda olumlu davranışlar oluşturmayı amaçladığını görmek mümkündür. Derginin temel niteliği öğreticiliktir.Children’s magazines have an important impact on enabling individuals to gain the habit of reading and experience literary pleasure from early ages onwards. It is possible to date children’s magazines in Turkey to the Tanzimat Reform Era. Many magazines began their publishing life following the appearance of Mümeyyiz, which was the first children’s magazine published in our country. One of these early magazines was Çocuklara Kıraat (Readings for Children). Çocuklara Kıraat was one of the short-lived children’s magazines with a publication duration of 18 issues. It was published by Mehmet Ziya in 1881. This study aims at examining this magazine. To this end, the 18 issues making up the whole magazine collection were examined, and the essays in each were grouped and classified according to their contents. At the end of these evaluations, the essays published in the magazine were classified under the titles of moral advice, nature, education, place descriptions, goods, language, translations, stories, poems, riddles, proverbs, and readers’ letters. It is possible to say that the essays we will analyze under these titles mostly aim at creating positive behaviors in the age group they address. The basic characteristic of the magazine is instructive- ness
Çocukların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli yayın türlerinden birini de süreli yayınlar -ö... more Çocukların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli yayın türlerinden birini de süreli yayınlar -özelde çocuk dergileri- oluşturur. Türk çocuk edebiyatı tarihi içinde ilk çocuk dergileri 19. yüzyıl ile birlikte görülmeye başlanır. Cumhuriyet öncesinde yayınlanan Osmanlı çocuk dergileri içinde en uzun ömürlü ikinci dergi Çocuklara Rehber"dir. Selanik"te yayınlanan derginin farklı kütüphane kataloglarında şimdiye kadar tespit edilmiş 166 sayısı görülmektedir.Bu makalede Hakkı Tarık Us Kütüphanesi"nin yeniden kullanılmaya ba?lanması ile birlikte tespit edilen, derginin diğer kütüphane kataloglarında görünmeyen ve önceki çalı?malara konu olmayan 3 sayısının değerlendirilmesi amaçlanmı?tır. Çocuklara Rehber dergisinin 168, 169 ve 173. sayılarının derginin önceki yıllardaki sayılarındaki genel yayın çizgisini devam ettirdiğini söylemek mümkündür.Periodicals, particularly children?s periodicals, are one of the important types of publications for children to acquire reading ha...
Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özelliğinin incelenmesi, 2022
Okullarda Türkçe öğretimi sürecinin en önemli materyali konumunda olan ders kitaplarındaki
metinl... more Okullarda Türkçe öğretimi sürecinin en önemli materyali konumunda olan ders kitaplarındaki metinler ders kitabı yazarları tarafından Türkçe dersi öğretim programındaki ölçütlere göre seçilmektedir. Seçilen metinlerin niteliği başta etkinlikler olmak üzere ders kitabı içeriğinin oluşturulmasında oldukça etkilidir. Metin kavramının sınırları farklı tanımlarla belirlenmeye çalışılmakta, özellikle metinsellik ölçütleri ile nitelikli metnin özellikleri açıklanmaya çalışılmaktadır. Dil becerilerinin kazanılmasında önemli bir yeri olan ders kitaplarındaki okuma metinlerinin sıklıkla değerlendirilen özelliklerinden biri de metinlerin okunabilirlik değerleridir. Bu bilgiler doğrultusunda bu araştırmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özelliklerini incelemek olarak belirlenmiştir. Çalışmanın modeli temel nitel araştırma desenidir. Araştırma sürecinde veriler doküman analizi ile toplanmıştır. İncelenen materyaller 2021-2022 eğitim öğretim yılında kullanılan ortaokul Türkçe ders kitaplarıdır. Ortaokul Türkçe ders kitaplarında bulunan 151 metin Ateşman Okunabilirlik Formülü ve Çetinkaya Okunabilirlik Formülüne göre değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin Ateşman Okunabilirlik Formülüne göre genellikle “kolay” ve “orta güçlükte”; Çetinkaya Okunabilirlik Formülüne göre genellikle eğitsel okuma ve 8, 9. sınıf düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular incelenen bazı metinlerin sınıf seviyesinin üzerinde olduğunu göstermektedir. Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ortalama okunabilirlik değerleri dikkate alındığında Ateşman Okunabilirlik Formülüne göre “kolay” ve “orta” düzey olarak değiştiği, Çetinkaya Okunabilirlik Formülüne göre ise tamamının eğitsel okuma ve 8, 9. sınıf düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Türkçe ders kitaplarında bulunan metinlerin okunabilirlik niteliklerine ait değerlerin sınıf düzeyi ilerledikçe (5. sınıftan 8. sınıfa) düzenli biçimde artmadığı görülmüştür. Ayrıca aynı sınıf seviyesinde olan kitaplar arasında okunabilirlik düzeyi açısından da bir eşitlik sağlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Çocukların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli yayın türlerinden birini de süreli yayınlar -ö... more Çocukların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli yayın türlerinden birini de süreli yayınlar -özelde çocuk dergileri- oluşturur. Türk çocuk edebiyatı tarihi içinde ilk çocuk dergileri 19. yüzyıl ile birlikte görülmeye başlanır. Cumhuriyet öncesinde yayınlanan Osmanlı çocuk dergileri içinde en uzun ömürlü ikinci dergi Çocuklara Rehber’dir. Selanik’te yayınlanan derginin farklı kütüphane kataloglarında şimdiye kadar tespit edilmiş 166 sayısı görülmektedir. Bu makalede Hakkı Tarık Us Kütüphanesi’nin yeniden kullanılmaya başlanması ile birlikte tespit edilen, derginin diğer kütüphane kataloglarında görünmeyen ve önceki çalışmalara konu olmayan 3 sayısının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çocuklara Rehber dergisinin 168, 169 ve 173. sayılarının derginin önceki yıllardaki sayılarındaki genel yayın çizgisini devam ettirdiğini söylemek mümkündür.
The main purpose of the research is to determine impact of cognitive reading strategies on readin... more The main purpose of the research is to determine impact of cognitive reading strategies on reading comprehension skills of students who learn Turkish as foreign language. In accordance with this purpose a quasi-experimental research design was used. Study group consisted of twenty students who learn Turkish as foreign language. Data collected with multiple choice reading comprehension tests which was developed by researchers in accordance with the level of the students and were analyzed using covariance analysis (ANCOVA). Based on post-test results, it is seen that arithmetic mean of scores belonging to experimental group is 53,75 while arithmetic mean of scores belonging to control group is 30,00. Accordingly, there is a significant difference between arithmetic mean of the final test scores belonging to experimental and control groups in favor of the latter. It is found that there is an eloquent difference between the average points when the results of covariate analysis of variance (ANCOVA) are studied. Results indicate that, reading strategy instruction has a positive impact on reading achievement of students who learn Turkish as foreign language.
Bu araştırmada, Türkçe dil bilgisi öğretiminde konu sıralaması ve konu tekrarına ilişkin öğretmen... more Bu araştırmada, Türkçe dil bilgisi öğretiminde konu sıralaması ve konu tekrarına ilişkin öğretmen görüşleri ile Türkçe ders kitaplarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma hem nicel hem de nitel değerlendirme tekniklerinin birlikte kullanıldığı betimleyici bir araştırmadır. Araştırmada iki farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Bunlar “Dil Bilgisi Öğretimine Yönelik Öğretmen Görüşleri Anket Formu” ile “Türkçe Ders Kitapları Değerlendirme Formu”dur. Araştırmanın evrenini Hatay ilinde bulunan ilköğretim okullarında görev yapan Türkçe öğretmenleri ile Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Örneklemini ise Hatay ili merkez ilçe Antakya’da görev yapan 90 Türkçe öğretmeni ile 2011-2012 öğretim yılında okullara dağıtımı yapılarak kullanılan altı Türkçe ders kitabı oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin %80.51’i ilköğretim okullarında Türkçe dil bilgisi öğretiminde 2005 Türkçe Dersi (6-8. Sınıflar) Öğretim Programı’nı bir önceki Türkçe dersi öğretim programından daha etkili bulmuştur. Türkçe öğretmenlerinin yaklaşık dörtte üçü (f=65, %72,22) doğrusal yaklaşımın Türkçe dil bilgisi öğretiminde daha etkili olduğunu düşündüğünü belirtmektedir. Yaklaşık dörtte biri ise (f=22, %24,44) Türkçe dil bilgisi öğretiminde sarmal yaklaşımın daha etkili olduğunu düşünmektedir. “Türkçe Ders Kitapları Değerlendirme Formu” ile incelenen altı adet Türkçe kitabının genel olarak programda yer alan konu sıralaması ile uyum içinde olduğu fakat konu tekrarına yönelik tekrar yönergelerinin çok kısıtlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Çocuk edebiyatı sınırları, niteliği, gerekliliği, hitap ettiği yaş grubu gibi pek çok başlıkta ta... more Çocuk edebiyatı sınırları, niteliği, gerekliliği, hitap ettiği yaş grubu gibi pek çok başlıkta tartışılmış ve özellikleri ortaya konulmaya çalışılmış bir alandır. Günümüzde çocuk edebiyatının önemi inkâr edilmese de bu sahada yapılan araştırma sayısının bu genel kabule oranla arttığını söylemek güçtür. Bu araştırmada 1981-2010 yılları arasında çocuk edebiyatı konusunda hazırlanan lisansüstü tezlerin tür, hazırlanma dönemi ve konularına göre sınıflandırılarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma için yapılan kaynak taramasında büyük oranda YÖK’ün Ulusal Tez Merkezi veri tabanı kullanılmıştır. Ancak bu veri tabanının dışında internet arama motorları ve önceki yıllarda hazırlanmış yazılı kaynaklardan da faydalanılmıştır. Araştırma sürecinde tez taramaları özellikle “çocuk edebiyatı” kavramı etrafında yoğunlaştırılmıştır. Tezlerle ilgili kodlamalar araştırmacı tarafından bilgisayar ortamında gerçekleştirilmiştir. Kodlama güvenirliğini sağlamak için yapılan kodlamalar iki alan uzmanı tarafından yeniden incelenmiştir. Çocuk edebiyatı konulu lisansüstü tezlerin kodlanması sürecinde her tez sadece bir defa kodlanmıştır. Ancak konu değerlendirmesinde birden fazla başlığı ilgilendiren tezler ilgili oldukları her bir alt başlık için ayrı ayrı değerlendirilmiş ve kodlanmıştır.
The present study aimed to develop a scale to measure the writing self-efficacy of non-native stu... more The present study aimed to develop a scale to measure the writing self-efficacy of non-native students of Turkish origin (Uzbek, Kazak etc.) who come from abroad to Turkey for education. Firstly, the distinctiveness of each item in the item pool was examined in the data analysis. Exploratory and confirmatory factor analyses were used in the second phase of the data analysis. As a result of the analysis, a scale with 2 factors and 17 items was obtained. These two factors explain 58.45% of the variance. The factor loads of the items vary between .479 - .867. Consistency index values obtained as a result of CFA were found to be GFI=0,90, AGFI=0,86, CFI=0,99; NFI= 0,97, RMSEA=0,049 and SRMR=0.041; (X2=158.07, df=114, p<.01); and the X2 / df ratio was found to be 158.07/114=1.39. The Cronbach alpha reliability coefficient of the scale was calculated as 0.81 and 0.93 for sub-scales and 0.94 for the entire scale.
Okuma ve okuduğunu anlama öğrenme sürecinin en önemli alt başlıklarından biridir. Okuma becerisin... more Okuma ve okuduğunu anlama öğrenme sürecinin en önemli alt başlıklarından biridir. Okuma becerisinin kazandırılması farklı etkenlerin dikkate alınmasını gerektiren bir süreci ifade eder. Okuma becerisinin kontrolü ise tutum, alışkanlık, ilgi gibi pek çok faktörle yakından ilgilidir. Bu araştırmada, ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Hatay ili merkez Antakya ilçesinde öğrenim gören ilköğretim 6. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Evreni temsilen farklı sosyoekonomik çevrelerde bulunan 5 ilköğretim okulundan 403 öğrenci araştırma örneklemine alınmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar kız öğrencilerin okumaya yönelik tutumlarının erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca sosyoekonomik çevrenin okumaya yönelik tutum üzerindeki etkisinin istatiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmadığı sonucuna varılmıştır. Araştırma sonuçları örneklem grubunda yer alan öğrencilerin okuma için yeterli zaman ayırmaya çalıştıklarını göstermektedir. Ayrıca okumaya yönelik tutum ile kitap okumaya zaman ayırma arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar, örneklem grubundaki öğrencilerin beşte ikisinin "orta düzeyde okuyucu", beşte ikisinin "çok okuyan okuyucu" olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir. Az okuyan okuyucular ise %14,6’lık bir orana sahiptir. Çalışmada ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin büyük oranda (%84,9) sınıf/okul kitaplıklarını kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ancak öğrencilerin büyük bölümünün halk kütüphanesi üyesi olmadığı, yaklaşık üçte ikilik bir oranla da halk kütüphanelerini hiç kullanmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Dil eğitimi, bireylerde iletişim becerisini geliştirmenin ötesinde hayat boyu öğrenme sürecini ge... more Dil eğitimi, bireylerde iletişim becerisini geliştirmenin ötesinde hayat boyu öğrenme sürecini gerçekleştiren en önemli araçlardan biridir. Öğrenme sürecinin planlı olarak yürütüldüğü okullar, amaçlara ulaşmak için öğretmen, öğrenci, ders işleme süreci, öğrenme ortamı, program gibi pek çok ayrıntının sistematik bir şekilde düzenlendiği kurumlardır. Bu planlamanın en önemli basamaklarından biri de öğretim programlarıdır. Cumhuriyet döneminde hazırlanan ilköğretim Türkçe dersi öğretim programlarının ilk ikisi 1924 tarihini taşımaktadır. Ancak bu ilk iki programda (1924 İlk Mektep Türkçe Müfredat Programı ve 1924 Lise Birinci Devre Türkçe Müfredat Programı) genel amaçları içeren bir bölüm bulunmamaktadır. İlerleyen yıllarda hazırlanan programlarda ise genel amaç ifadelerinin “Hedef”, “Gaye”, “Amaç” başlıkları altında verilmiştir. Bu araştırmanın amacı Cumhuriyet döneminde hazırlanan ilköğretim Türkçe dersi öğretim programları genel amaçlarını dil becerileri (okuma, yazma, konuşma, dinleme, görsel okuma ve görsel sunu), ulusal değerler ve zihinsel beceriler açısından karşılaştırarak değerlendirmektir. Bu amaçla Cumhuriyet döneminde hazırlanan 15 öğretim programı “kategorisel içerik analizi” yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Değerlendirme sürecinde, Türkçe dersi öğretim programlarındaki genel amaç ifade eden cümleler öncelikle iki araştırmacı tarafından ayrı ayrı kodlanmıştır. Bu kodlamada temel birim olarak cümle esas alınmıştır. İki kodlayıcının kodlamaları arasındaki farklılıklar üçüncü araştırmacı tarafından kontrol edilmiştir. Bu kontrolde ilk iki araştırmacının farklı kodlamasının az olduğu belirlenmiş, bu farklılıklarda üçüncü araştırmacının düşüncesi belirleyici olmuştur. Kodlamanın ikinci aşamasında Türkçe dersi öğretim programlarındaki genel amaç ifade eden cümleler araştırma amaçlarına göre sınıflandırılmıştır. Bu aşamada üç araştırmacı birinci aşamada belirlenen amaçları birlikte değerlendirmiş ve araştırma değişkenlerine (okuma becerisi, yazma becerisi, konuşma becerisi, dinleme becerisi, görsel okuma ve sunu becerisi, ulusal değerler ve zihinsel beceriler) göre sınıflandırmıştır. Bu kodlamada, üç araştırmacı arasında tam bir mutabakat sağlanmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre Cumhuriyet dönemi Türkçe dersi öğretim programlarında genel amaç olarak en çok yazma (f=61) ve okuma (f=48) becerisine yer verilmiştir. Konuşma becerisine 41 kez yer verilirken, dinleme (f=17) ve görsel okuma-sunu becerilerine (f=5) diğer becerilere göre çok daha az yer verildiği görülmektedir. Programların tamamında ulusal değerlere ilişkin amaçların mutlaka bulunduğu ancak zihinsel becerilere ilişkin amaçların sadece son üç programda bulunduğu anlaşılmaktadır. Elde edilen sonuçlara göre okuma eğitimi ile ilgili en sık vurgulanan unsur öğrencilerde “okuma zevkini geliştirme” (f=8) ile ilgilidir. Yazma eğitimi ile ilgili amaçlarda ise “Duygu ve düşüncelerini açık, doğru ve güzel biçimde yazılı olarak anlatabilmek” (f=12) amacı öne çıkmaktadır. Konuşma becerisi ile ilgili olarak “Duygu ve düşüncelerini karşısındakilere doğru ve güzel biçimde sözle anlatmak” (f=12) amacının hemen tüm programlarda tekrar edildiğini görmek mümkündür. Dinleme eğitimi ile ilgili genel amaç cümlesi programlarda diğer becerilere oranla daha az yer alsa da en sık “Dinlediğini anlama becerisini geliştirmek” (f=8) amacına yer verilmiştir. Ulusal değerlerle ilgili olmak “Türk dilini sevdirmek” (f=7), “Milli duygularını geliştirmek” (f=6) amaçları öne çıkan genel amaç ifadeleridir. Görsel okuma ve görsel sunu becerileri ile zihinsel becerilere ilişkin genel amaç cümlelerine ağırlıkla son iki programda rastlamak mümkündür. Amaç cümlelerinde özellikle beceriyi açıklayan temel niteliğe vurgu yapılmıştır. Ulusal değerlerde ders ile doğrudan ilgi kurularak “Türkçe” öne çıkarılmıştır. Türkçe dersi öğretim programları içinde özellikle 1929 Ortamektep Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) ve bu programın tekrarı niteliğindeki 1931-1932 Ders Senesi Tadilatı Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) ve 1938 Ortaokul Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) genel amaçların en ayrıntılı biçimde verildiği programlardır. 1981, 2005 ve 2006 programlarında da genel amaçların ayrıntılı biçimde verildiği görülmektedir.
Poem Selection and Text Processing in Secondary School Turkish Textbooks, 2023
Textbooks and Turkish Curriculum Textbooks, which are the primary source book for a course, are o... more Textbooks and Turkish Curriculum Textbooks, which are the primary source book for a course, are one of the indispensable resources of the teaching process. They provide a wide range of opportunities for teachers and students, such as providing a suitable teaching environment, providing a systematic presentation of information, allowing repetition, and providing common and standardized information (Graves, 2000, p. 175). Textbooks are formally prepared in line with teaching objectives, which ensures that they are often preferred as the main teaching tool by both teachers and students in the classroom (Kılıç & Seven, 2006, pp. 34-44). As textbooks are the main course material, the elements that must be considered in the entire educational process also apply to textbooks. Compliance with the curriculum and cognitive level of the students and the systematic arrangement of the subjects by considering the principles of priority and sequentiality ensure the preparation of the right teaching materials. All this attention affects language classes as well as other subjects. Activities prepared from a communicative
International Journal of Assessment Tools in Education, 2022
The aim of this study is to determine the practices of middle school 8th grade Turkish teachers t... more The aim of this study is to determine the practices of middle school 8th grade Turkish teachers towards comprehension (reading) teaching in the process of learning-teaching Turkish lessons and how long they allocate for these practices. The model of the research is the case study model, which is one of the qualitative research methods. The participants of the study consist of five Turkish teachers who gave eighth grade Turkish lessons in the 2019-2020 academic year and participated in the study voluntarily. In the study, an "Observation Form" developed by the researcher was used as the data collection tools. Literature review was used in the development of measurement tools, expert opinion was obtained, and the level of harmony between coders was examined. Descriptive statistical techniques (frequency, percentage, average, etc.) were used to analyze the data. In the study, each of the teachers wrote five to the poem text "Kaldırımlar" (Sidewalks) in the theme "Individual and Society", the informative text "Gündelik Hayatımızda E-Hastalıklar" (E-Diseases in Our Daily Life) in the "Science and Technology" theme and the narrative text "Göç Destanı" (Epic of Migration) under the theme "Our National Culture" lesson time (600 minutes) had been allocated. Accordingly, 75 lesson hours (3000 minutes) of five Turkish teachers were observed in total. As a result, it was seen that 8th grade Turkish lesson teachers, whose teaching process was observed in our study, used only the texts and activities related to the texts while applying comprehension (reading) strategies in the Turkish lesson learning-teaching process.
Bu araştırmanın genel amacı bilişsel okuma stratejilerinin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğ... more Bu araştırmanın genel amacı bilişsel okuma stratejilerinin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerine etkisini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda yarı deneysel desen kullanılmış ve araştırmanın çalışma grubunda Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen 20 kişi yer almıştır. Araştırma verileri Öğrencilerin kur düzeyine uygun olarak araştırmacılar tarafından hazırlanan çoktan seçmeli okuduğunu anlama testleri ile toplanmış ve Ortak Değişkenli Varyans Analizi (ANCOVA) analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre gruplara uygulanan sontest sonucunda kontrol grubunun puanlarının aritmetik ortalaması 30,00 iken deney grubunun puanlarının aritmetik ortalamasının 53,75 olduğu görülmektedir. Bu bulguya göre deney grubu ile kontrol grubunun son-test puanlarının aritmetik ortalamaları arasında deney grubunun lehine anlamlı bir fark olduğu söylenebilir. Ortak değişkenli varyans analiz (ANCOVA) sonuçları incelendiğinde ortalama puanlar arasında anlamlı bir fark b...
Self-efficacy perception is among the titles education researches have recently attached great im... more Self-efficacy perception is among the titles education researches have recently attached great importance to. Writing skill that is taught through a programmed education process among the basic language skills is a skill that can be improved through lots of variables. It is believed that self-efficacy perception also influences writing skill as is the case with many skills of education process. In this study, efforts were exer ted to establish correlation between self-efficacy perception and writing skill level of students with Turkish ancestry and foreign students based on various variables. Results achieved indicate that there is a correlation, partial tough, between selfefficacy perception and writing skills of the foreign students learning Turkish.
bilig, Journal of Social Sciences of the turkish World, 2014
Çocuk dergileri, bireyde erken yaşlarda okuma alışkanlığının kazandırılması ve edebî zevk oluştur... more Çocuk dergileri, bireyde erken yaşlarda okuma alışkanlığının kazandırılması ve edebî zevk oluşturulmasında önemli bir etkiye sahiptir. Türkiye’de çocuk dergilerinin geçmişini Tanzimat yıllarına kadar götürmek mümkündür. Yayınlanan ilk çocuk dergisi Mümeyyiz’den sonra pek çok derginin yayın hayatına başladığı görülür. Bu dergilerden biri de Çocuklara Kıraat’tir. Çocuklara Kıraat, 18 sayılık yayın ömrü ile uzun ömürlü olamayan çocuk dergilerinden biridir. Dergi, 1881 yılında Mehmet Ziya tarafından çıkarılmıştır. Bu çalışma Çocuklara Kıraat dergisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda dergi koleksiyonunun tamamını oluşturan 18 sayı incelenmiş ve yazılar içeriklerine göre gruplandırılarak tasnif edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda dergi sayfalarında çıkan yazılar ahlâki öğütler, tabiat, eğitim, mekân tanıtımları, eşya, dil, tercümeler, hikâye, şiir, bilmece, atasözü ve okur mektupları başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Bu başlıklar altında değerlendirebileceğimiz yazıların büyük oranda hitap ettiği yaş grubunda olumlu davranışlar oluşturmayı amaçladığını görmek mümkündür. Derginin temel niteliği öğreticiliktir.Children&amp;#8217;s magazines have an important impact on enabling individuals to gain the habit of reading and experience literary pleasure from early ages onwards. It is possible to date children&amp;#8217;s magazines in Turkey to the Tanzimat Reform Era. Many magazines began their publishing life following the appearance of M&uuml;meyyiz, which was the first children&amp;#8217;s magazine published in our country. One of these early magazines was &Ccedil;ocuklara Kıraat (Readings for Children). &Ccedil;ocuklara Kıraat was one of the short-lived children&amp;#8217;s magazines with a publication duration of 18 issues. It was published by Mehmet Ziya in 1881. This study aims at examining this magazine. To this end, the 18 issues making up the whole magazine collection were examined, and the essays in each were grouped and classified according to their contents. At the end of these evaluations, the essays published in the magazine were classified under the titles of moral advice, nature, education, place descriptions, goods, language, translations, stories, poems, riddles, proverbs, and readers&amp;#8217; letters. It is possible to say that the essays we will analyze under these titles mostly aim at creating positive behaviors in the age group they address. The basic characteristic of the magazine is instructive- ness
Çocukların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli yayın türlerinden birini de süreli yayınlar -ö... more Çocukların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli yayın türlerinden birini de süreli yayınlar -özelde çocuk dergileri- oluşturur. Türk çocuk edebiyatı tarihi içinde ilk çocuk dergileri 19. yüzyıl ile birlikte görülmeye başlanır. Cumhuriyet öncesinde yayınlanan Osmanlı çocuk dergileri içinde en uzun ömürlü ikinci dergi Çocuklara Rehber"dir. Selanik"te yayınlanan derginin farklı kütüphane kataloglarında şimdiye kadar tespit edilmiş 166 sayısı görülmektedir.Bu makalede Hakkı Tarık Us Kütüphanesi"nin yeniden kullanılmaya ba?lanması ile birlikte tespit edilen, derginin diğer kütüphane kataloglarında görünmeyen ve önceki çalı?malara konu olmayan 3 sayısının değerlendirilmesi amaçlanmı?tır. Çocuklara Rehber dergisinin 168, 169 ve 173. sayılarının derginin önceki yıllardaki sayılarındaki genel yayın çizgisini devam ettirdiğini söylemek mümkündür.Periodicals, particularly children?s periodicals, are one of the important types of publications for children to acquire reading ha...
Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özelliğinin incelenmesi, 2022
Okullarda Türkçe öğretimi sürecinin en önemli materyali konumunda olan ders kitaplarındaki
metinl... more Okullarda Türkçe öğretimi sürecinin en önemli materyali konumunda olan ders kitaplarındaki metinler ders kitabı yazarları tarafından Türkçe dersi öğretim programındaki ölçütlere göre seçilmektedir. Seçilen metinlerin niteliği başta etkinlikler olmak üzere ders kitabı içeriğinin oluşturulmasında oldukça etkilidir. Metin kavramının sınırları farklı tanımlarla belirlenmeye çalışılmakta, özellikle metinsellik ölçütleri ile nitelikli metnin özellikleri açıklanmaya çalışılmaktadır. Dil becerilerinin kazanılmasında önemli bir yeri olan ders kitaplarındaki okuma metinlerinin sıklıkla değerlendirilen özelliklerinden biri de metinlerin okunabilirlik değerleridir. Bu bilgiler doğrultusunda bu araştırmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özelliklerini incelemek olarak belirlenmiştir. Çalışmanın modeli temel nitel araştırma desenidir. Araştırma sürecinde veriler doküman analizi ile toplanmıştır. İncelenen materyaller 2021-2022 eğitim öğretim yılında kullanılan ortaokul Türkçe ders kitaplarıdır. Ortaokul Türkçe ders kitaplarında bulunan 151 metin Ateşman Okunabilirlik Formülü ve Çetinkaya Okunabilirlik Formülüne göre değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin Ateşman Okunabilirlik Formülüne göre genellikle “kolay” ve “orta güçlükte”; Çetinkaya Okunabilirlik Formülüne göre genellikle eğitsel okuma ve 8, 9. sınıf düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular incelenen bazı metinlerin sınıf seviyesinin üzerinde olduğunu göstermektedir. Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ortalama okunabilirlik değerleri dikkate alındığında Ateşman Okunabilirlik Formülüne göre “kolay” ve “orta” düzey olarak değiştiği, Çetinkaya Okunabilirlik Formülüne göre ise tamamının eğitsel okuma ve 8, 9. sınıf düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Türkçe ders kitaplarında bulunan metinlerin okunabilirlik niteliklerine ait değerlerin sınıf düzeyi ilerledikçe (5. sınıftan 8. sınıfa) düzenli biçimde artmadığı görülmüştür. Ayrıca aynı sınıf seviyesinde olan kitaplar arasında okunabilirlik düzeyi açısından da bir eşitlik sağlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Çocukların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli yayın türlerinden birini de süreli yayınlar -ö... more Çocukların okuma alışkanlığı kazanmalarında önemli yayın türlerinden birini de süreli yayınlar -özelde çocuk dergileri- oluşturur. Türk çocuk edebiyatı tarihi içinde ilk çocuk dergileri 19. yüzyıl ile birlikte görülmeye başlanır. Cumhuriyet öncesinde yayınlanan Osmanlı çocuk dergileri içinde en uzun ömürlü ikinci dergi Çocuklara Rehber’dir. Selanik’te yayınlanan derginin farklı kütüphane kataloglarında şimdiye kadar tespit edilmiş 166 sayısı görülmektedir. Bu makalede Hakkı Tarık Us Kütüphanesi’nin yeniden kullanılmaya başlanması ile birlikte tespit edilen, derginin diğer kütüphane kataloglarında görünmeyen ve önceki çalışmalara konu olmayan 3 sayısının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çocuklara Rehber dergisinin 168, 169 ve 173. sayılarının derginin önceki yıllardaki sayılarındaki genel yayın çizgisini devam ettirdiğini söylemek mümkündür.
The main purpose of the research is to determine impact of cognitive reading strategies on readin... more The main purpose of the research is to determine impact of cognitive reading strategies on reading comprehension skills of students who learn Turkish as foreign language. In accordance with this purpose a quasi-experimental research design was used. Study group consisted of twenty students who learn Turkish as foreign language. Data collected with multiple choice reading comprehension tests which was developed by researchers in accordance with the level of the students and were analyzed using covariance analysis (ANCOVA). Based on post-test results, it is seen that arithmetic mean of scores belonging to experimental group is 53,75 while arithmetic mean of scores belonging to control group is 30,00. Accordingly, there is a significant difference between arithmetic mean of the final test scores belonging to experimental and control groups in favor of the latter. It is found that there is an eloquent difference between the average points when the results of covariate analysis of variance (ANCOVA) are studied. Results indicate that, reading strategy instruction has a positive impact on reading achievement of students who learn Turkish as foreign language.
Bu araştırmada, Türkçe dil bilgisi öğretiminde konu sıralaması ve konu tekrarına ilişkin öğretmen... more Bu araştırmada, Türkçe dil bilgisi öğretiminde konu sıralaması ve konu tekrarına ilişkin öğretmen görüşleri ile Türkçe ders kitaplarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma hem nicel hem de nitel değerlendirme tekniklerinin birlikte kullanıldığı betimleyici bir araştırmadır. Araştırmada iki farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Bunlar “Dil Bilgisi Öğretimine Yönelik Öğretmen Görüşleri Anket Formu” ile “Türkçe Ders Kitapları Değerlendirme Formu”dur. Araştırmanın evrenini Hatay ilinde bulunan ilköğretim okullarında görev yapan Türkçe öğretmenleri ile Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Örneklemini ise Hatay ili merkez ilçe Antakya’da görev yapan 90 Türkçe öğretmeni ile 2011-2012 öğretim yılında okullara dağıtımı yapılarak kullanılan altı Türkçe ders kitabı oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin %80.51’i ilköğretim okullarında Türkçe dil bilgisi öğretiminde 2005 Türkçe Dersi (6-8. Sınıflar) Öğretim Programı’nı bir önceki Türkçe dersi öğretim programından daha etkili bulmuştur. Türkçe öğretmenlerinin yaklaşık dörtte üçü (f=65, %72,22) doğrusal yaklaşımın Türkçe dil bilgisi öğretiminde daha etkili olduğunu düşündüğünü belirtmektedir. Yaklaşık dörtte biri ise (f=22, %24,44) Türkçe dil bilgisi öğretiminde sarmal yaklaşımın daha etkili olduğunu düşünmektedir. “Türkçe Ders Kitapları Değerlendirme Formu” ile incelenen altı adet Türkçe kitabının genel olarak programda yer alan konu sıralaması ile uyum içinde olduğu fakat konu tekrarına yönelik tekrar yönergelerinin çok kısıtlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Çocuk edebiyatı sınırları, niteliği, gerekliliği, hitap ettiği yaş grubu gibi pek çok başlıkta ta... more Çocuk edebiyatı sınırları, niteliği, gerekliliği, hitap ettiği yaş grubu gibi pek çok başlıkta tartışılmış ve özellikleri ortaya konulmaya çalışılmış bir alandır. Günümüzde çocuk edebiyatının önemi inkâr edilmese de bu sahada yapılan araştırma sayısının bu genel kabule oranla arttığını söylemek güçtür. Bu araştırmada 1981-2010 yılları arasında çocuk edebiyatı konusunda hazırlanan lisansüstü tezlerin tür, hazırlanma dönemi ve konularına göre sınıflandırılarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma için yapılan kaynak taramasında büyük oranda YÖK’ün Ulusal Tez Merkezi veri tabanı kullanılmıştır. Ancak bu veri tabanının dışında internet arama motorları ve önceki yıllarda hazırlanmış yazılı kaynaklardan da faydalanılmıştır. Araştırma sürecinde tez taramaları özellikle “çocuk edebiyatı” kavramı etrafında yoğunlaştırılmıştır. Tezlerle ilgili kodlamalar araştırmacı tarafından bilgisayar ortamında gerçekleştirilmiştir. Kodlama güvenirliğini sağlamak için yapılan kodlamalar iki alan uzmanı tarafından yeniden incelenmiştir. Çocuk edebiyatı konulu lisansüstü tezlerin kodlanması sürecinde her tez sadece bir defa kodlanmıştır. Ancak konu değerlendirmesinde birden fazla başlığı ilgilendiren tezler ilgili oldukları her bir alt başlık için ayrı ayrı değerlendirilmiş ve kodlanmıştır.
The present study aimed to develop a scale to measure the writing self-efficacy of non-native stu... more The present study aimed to develop a scale to measure the writing self-efficacy of non-native students of Turkish origin (Uzbek, Kazak etc.) who come from abroad to Turkey for education. Firstly, the distinctiveness of each item in the item pool was examined in the data analysis. Exploratory and confirmatory factor analyses were used in the second phase of the data analysis. As a result of the analysis, a scale with 2 factors and 17 items was obtained. These two factors explain 58.45% of the variance. The factor loads of the items vary between .479 - .867. Consistency index values obtained as a result of CFA were found to be GFI=0,90, AGFI=0,86, CFI=0,99; NFI= 0,97, RMSEA=0,049 and SRMR=0.041; (X2=158.07, df=114, p<.01); and the X2 / df ratio was found to be 158.07/114=1.39. The Cronbach alpha reliability coefficient of the scale was calculated as 0.81 and 0.93 for sub-scales and 0.94 for the entire scale.
Okuma ve okuduğunu anlama öğrenme sürecinin en önemli alt başlıklarından biridir. Okuma becerisin... more Okuma ve okuduğunu anlama öğrenme sürecinin en önemli alt başlıklarından biridir. Okuma becerisinin kazandırılması farklı etkenlerin dikkate alınmasını gerektiren bir süreci ifade eder. Okuma becerisinin kontrolü ise tutum, alışkanlık, ilgi gibi pek çok faktörle yakından ilgilidir. Bu araştırmada, ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Hatay ili merkez Antakya ilçesinde öğrenim gören ilköğretim 6. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Evreni temsilen farklı sosyoekonomik çevrelerde bulunan 5 ilköğretim okulundan 403 öğrenci araştırma örneklemine alınmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar kız öğrencilerin okumaya yönelik tutumlarının erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğunu göstermektedir. Ayrıca sosyoekonomik çevrenin okumaya yönelik tutum üzerindeki etkisinin istatiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturmadığı sonucuna varılmıştır. Araştırma sonuçları örneklem grubunda yer alan öğrencilerin okuma için yeterli zaman ayırmaya çalıştıklarını göstermektedir. Ayrıca okumaya yönelik tutum ile kitap okumaya zaman ayırma arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar, örneklem grubundaki öğrencilerin beşte ikisinin "orta düzeyde okuyucu", beşte ikisinin "çok okuyan okuyucu" olarak değerlendirilebileceğini göstermektedir. Az okuyan okuyucular ise %14,6’lık bir orana sahiptir. Çalışmada ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin büyük oranda (%84,9) sınıf/okul kitaplıklarını kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ancak öğrencilerin büyük bölümünün halk kütüphanesi üyesi olmadığı, yaklaşık üçte ikilik bir oranla da halk kütüphanelerini hiç kullanmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Dil eğitimi, bireylerde iletişim becerisini geliştirmenin ötesinde hayat boyu öğrenme sürecini ge... more Dil eğitimi, bireylerde iletişim becerisini geliştirmenin ötesinde hayat boyu öğrenme sürecini gerçekleştiren en önemli araçlardan biridir. Öğrenme sürecinin planlı olarak yürütüldüğü okullar, amaçlara ulaşmak için öğretmen, öğrenci, ders işleme süreci, öğrenme ortamı, program gibi pek çok ayrıntının sistematik bir şekilde düzenlendiği kurumlardır. Bu planlamanın en önemli basamaklarından biri de öğretim programlarıdır. Cumhuriyet döneminde hazırlanan ilköğretim Türkçe dersi öğretim programlarının ilk ikisi 1924 tarihini taşımaktadır. Ancak bu ilk iki programda (1924 İlk Mektep Türkçe Müfredat Programı ve 1924 Lise Birinci Devre Türkçe Müfredat Programı) genel amaçları içeren bir bölüm bulunmamaktadır. İlerleyen yıllarda hazırlanan programlarda ise genel amaç ifadelerinin “Hedef”, “Gaye”, “Amaç” başlıkları altında verilmiştir. Bu araştırmanın amacı Cumhuriyet döneminde hazırlanan ilköğretim Türkçe dersi öğretim programları genel amaçlarını dil becerileri (okuma, yazma, konuşma, dinleme, görsel okuma ve görsel sunu), ulusal değerler ve zihinsel beceriler açısından karşılaştırarak değerlendirmektir. Bu amaçla Cumhuriyet döneminde hazırlanan 15 öğretim programı “kategorisel içerik analizi” yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Değerlendirme sürecinde, Türkçe dersi öğretim programlarındaki genel amaç ifade eden cümleler öncelikle iki araştırmacı tarafından ayrı ayrı kodlanmıştır. Bu kodlamada temel birim olarak cümle esas alınmıştır. İki kodlayıcının kodlamaları arasındaki farklılıklar üçüncü araştırmacı tarafından kontrol edilmiştir. Bu kontrolde ilk iki araştırmacının farklı kodlamasının az olduğu belirlenmiş, bu farklılıklarda üçüncü araştırmacının düşüncesi belirleyici olmuştur. Kodlamanın ikinci aşamasında Türkçe dersi öğretim programlarındaki genel amaç ifade eden cümleler araştırma amaçlarına göre sınıflandırılmıştır. Bu aşamada üç araştırmacı birinci aşamada belirlenen amaçları birlikte değerlendirmiş ve araştırma değişkenlerine (okuma becerisi, yazma becerisi, konuşma becerisi, dinleme becerisi, görsel okuma ve sunu becerisi, ulusal değerler ve zihinsel beceriler) göre sınıflandırmıştır. Bu kodlamada, üç araştırmacı arasında tam bir mutabakat sağlanmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre Cumhuriyet dönemi Türkçe dersi öğretim programlarında genel amaç olarak en çok yazma (f=61) ve okuma (f=48) becerisine yer verilmiştir. Konuşma becerisine 41 kez yer verilirken, dinleme (f=17) ve görsel okuma-sunu becerilerine (f=5) diğer becerilere göre çok daha az yer verildiği görülmektedir. Programların tamamında ulusal değerlere ilişkin amaçların mutlaka bulunduğu ancak zihinsel becerilere ilişkin amaçların sadece son üç programda bulunduğu anlaşılmaktadır. Elde edilen sonuçlara göre okuma eğitimi ile ilgili en sık vurgulanan unsur öğrencilerde “okuma zevkini geliştirme” (f=8) ile ilgilidir. Yazma eğitimi ile ilgili amaçlarda ise “Duygu ve düşüncelerini açık, doğru ve güzel biçimde yazılı olarak anlatabilmek” (f=12) amacı öne çıkmaktadır. Konuşma becerisi ile ilgili olarak “Duygu ve düşüncelerini karşısındakilere doğru ve güzel biçimde sözle anlatmak” (f=12) amacının hemen tüm programlarda tekrar edildiğini görmek mümkündür. Dinleme eğitimi ile ilgili genel amaç cümlesi programlarda diğer becerilere oranla daha az yer alsa da en sık “Dinlediğini anlama becerisini geliştirmek” (f=8) amacına yer verilmiştir. Ulusal değerlerle ilgili olmak “Türk dilini sevdirmek” (f=7), “Milli duygularını geliştirmek” (f=6) amaçları öne çıkan genel amaç ifadeleridir. Görsel okuma ve görsel sunu becerileri ile zihinsel becerilere ilişkin genel amaç cümlelerine ağırlıkla son iki programda rastlamak mümkündür. Amaç cümlelerinde özellikle beceriyi açıklayan temel niteliğe vurgu yapılmıştır. Ulusal değerlerde ders ile doğrudan ilgi kurularak “Türkçe” öne çıkarılmıştır. Türkçe dersi öğretim programları içinde özellikle 1929 Ortamektep Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) ve bu programın tekrarı niteliğindeki 1931-1932 Ders Senesi Tadilatı Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) ve 1938 Ortaokul Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) genel amaçların en ayrıntılı biçimde verildiği programlardır. 1981, 2005 ve 2006 programlarında da genel amaçların ayrıntılı biçimde verildiği görülmektedir.
Uploads
Papers by Ahmet Balcı
metinler ders kitabı yazarları tarafından Türkçe dersi öğretim programındaki ölçütlere göre
seçilmektedir. Seçilen metinlerin niteliği başta etkinlikler olmak üzere ders kitabı içeriğinin
oluşturulmasında oldukça etkilidir. Metin kavramının sınırları farklı tanımlarla belirlenmeye
çalışılmakta, özellikle metinsellik ölçütleri ile nitelikli metnin özellikleri açıklanmaya çalışılmaktadır.
Dil becerilerinin kazanılmasında önemli bir yeri olan ders kitaplarındaki okuma metinlerinin sıklıkla
değerlendirilen özelliklerinden biri de metinlerin okunabilirlik değerleridir. Bu bilgiler
doğrultusunda bu araştırmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik
özelliklerini incelemek olarak belirlenmiştir. Çalışmanın modeli temel nitel araştırma desenidir.
Araştırma sürecinde veriler doküman analizi ile toplanmıştır. İncelenen materyaller 2021-2022
eğitim öğretim yılında kullanılan ortaokul Türkçe ders kitaplarıdır. Ortaokul Türkçe ders kitaplarında
bulunan 151 metin Ateşman Okunabilirlik Formülü ve Çetinkaya Okunabilirlik Formülüne göre
değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin Ateşman
Okunabilirlik Formülüne göre genellikle “kolay” ve “orta güçlükte”; Çetinkaya Okunabilirlik
Formülüne göre genellikle eğitsel okuma ve 8, 9. sınıf düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bulgular incelenen bazı metinlerin sınıf seviyesinin üzerinde olduğunu göstermektedir. Ortaokul
Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ortalama okunabilirlik değerleri dikkate alındığında Ateşman
Okunabilirlik Formülüne göre “kolay” ve “orta” düzey olarak değiştiği, Çetinkaya Okunabilirlik
Formülüne göre ise tamamının eğitsel okuma ve 8, 9. sınıf düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Türkçe
ders kitaplarında bulunan metinlerin okunabilirlik niteliklerine ait değerlerin sınıf düzeyi ilerledikçe
(5. sınıftan 8. sınıfa) düzenli biçimde artmadığı görülmüştür. Ayrıca aynı sınıf seviyesinde olan
kitaplar arasında okunabilirlik düzeyi açısından da bir eşitlik sağlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu makalede Hakkı Tarık Us Kütüphanesi’nin yeniden kullanılmaya başlanması ile birlikte tespit edilen, derginin diğer kütüphane kataloglarında görünmeyen ve önceki çalışmalara konu olmayan 3 sayısının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çocuklara Rehber dergisinin 168, 169 ve 173. sayılarının derginin önceki yıllardaki sayılarındaki genel yayın çizgisini devam ettirdiğini söylemek mümkündür.
Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin %80.51’i ilköğretim okullarında Türkçe dil bilgisi öğretiminde 2005 Türkçe Dersi (6-8. Sınıflar) Öğretim Programı’nı bir önceki Türkçe dersi öğretim programından daha etkili bulmuştur. Türkçe öğretmenlerinin yaklaşık dörtte üçü (f=65, %72,22) doğrusal yaklaşımın Türkçe dil bilgisi öğretiminde daha etkili olduğunu düşündüğünü belirtmektedir. Yaklaşık dörtte biri ise (f=22, %24,44) Türkçe dil bilgisi öğretiminde sarmal yaklaşımın daha etkili olduğunu düşünmektedir. “Türkçe Ders Kitapları Değerlendirme Formu” ile incelenen altı adet Türkçe kitabının genel olarak programda yer alan konu sıralaması ile uyum içinde olduğu fakat konu tekrarına yönelik tekrar yönergelerinin çok kısıtlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Cumhuriyet döneminde hazırlanan ilköğretim Türkçe dersi öğretim programlarının ilk ikisi 1924 tarihini taşımaktadır. Ancak bu ilk iki programda (1924 İlk Mektep Türkçe Müfredat Programı ve 1924 Lise Birinci Devre Türkçe Müfredat Programı) genel amaçları içeren bir bölüm bulunmamaktadır. İlerleyen yıllarda hazırlanan programlarda ise genel amaç ifadelerinin “Hedef”, “Gaye”, “Amaç” başlıkları altında verilmiştir. Bu araştırmanın amacı Cumhuriyet döneminde hazırlanan ilköğretim Türkçe dersi öğretim programları genel amaçlarını dil becerileri (okuma, yazma, konuşma, dinleme, görsel okuma ve görsel sunu), ulusal değerler ve zihinsel beceriler açısından karşılaştırarak değerlendirmektir. Bu amaçla Cumhuriyet döneminde hazırlanan 15 öğretim programı “kategorisel içerik analizi” yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Değerlendirme sürecinde, Türkçe dersi öğretim programlarındaki genel amaç ifade eden cümleler öncelikle iki araştırmacı tarafından ayrı ayrı kodlanmıştır. Bu kodlamada temel birim olarak cümle esas alınmıştır. İki kodlayıcının kodlamaları arasındaki farklılıklar üçüncü araştırmacı tarafından kontrol edilmiştir. Bu kontrolde ilk iki araştırmacının farklı kodlamasının az olduğu belirlenmiş, bu farklılıklarda üçüncü araştırmacının düşüncesi belirleyici olmuştur. Kodlamanın ikinci aşamasında Türkçe dersi öğretim programlarındaki genel amaç ifade eden cümleler araştırma amaçlarına göre sınıflandırılmıştır. Bu aşamada üç araştırmacı birinci aşamada belirlenen amaçları birlikte değerlendirmiş ve araştırma değişkenlerine (okuma becerisi, yazma becerisi, konuşma becerisi, dinleme becerisi, görsel okuma ve sunu becerisi, ulusal değerler ve zihinsel beceriler) göre sınıflandırmıştır. Bu kodlamada, üç araştırmacı arasında tam bir mutabakat sağlanmıştır.
Çalışmanın sonuçlarına göre Cumhuriyet dönemi Türkçe dersi öğretim programlarında genel amaç olarak en çok yazma (f=61) ve okuma (f=48) becerisine yer verilmiştir. Konuşma becerisine 41 kez yer verilirken, dinleme (f=17) ve görsel okuma-sunu becerilerine (f=5) diğer becerilere göre çok daha az yer verildiği görülmektedir. Programların tamamında ulusal değerlere ilişkin amaçların mutlaka bulunduğu ancak zihinsel becerilere ilişkin amaçların sadece son üç programda bulunduğu anlaşılmaktadır.
Elde edilen sonuçlara göre okuma eğitimi ile ilgili en sık vurgulanan unsur öğrencilerde “okuma zevkini geliştirme” (f=8) ile ilgilidir. Yazma eğitimi ile ilgili amaçlarda ise “Duygu ve düşüncelerini açık, doğru ve güzel biçimde yazılı olarak anlatabilmek” (f=12) amacı öne çıkmaktadır. Konuşma becerisi ile ilgili olarak “Duygu ve düşüncelerini karşısındakilere doğru ve güzel biçimde sözle anlatmak” (f=12) amacının hemen tüm programlarda tekrar edildiğini görmek mümkündür. Dinleme eğitimi ile ilgili genel amaç cümlesi programlarda diğer becerilere oranla daha az yer alsa da en sık “Dinlediğini anlama becerisini geliştirmek” (f=8) amacına yer verilmiştir. Ulusal değerlerle ilgili olmak “Türk dilini sevdirmek” (f=7), “Milli duygularını geliştirmek” (f=6) amaçları öne çıkan genel amaç ifadeleridir. Görsel okuma ve görsel sunu becerileri ile zihinsel becerilere ilişkin genel amaç cümlelerine ağırlıkla son iki programda rastlamak mümkündür. Amaç cümlelerinde özellikle beceriyi açıklayan temel niteliğe vurgu yapılmıştır. Ulusal değerlerde ders ile doğrudan ilgi kurularak “Türkçe” öne çıkarılmıştır.
Türkçe dersi öğretim programları içinde özellikle 1929 Ortamektep Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) ve bu programın tekrarı niteliğindeki 1931-1932 Ders Senesi Tadilatı Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) ve 1938 Ortaokul Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) genel amaçların en ayrıntılı biçimde verildiği programlardır. 1981, 2005 ve 2006 programlarında da genel amaçların ayrıntılı biçimde verildiği görülmektedir.
metinler ders kitabı yazarları tarafından Türkçe dersi öğretim programındaki ölçütlere göre
seçilmektedir. Seçilen metinlerin niteliği başta etkinlikler olmak üzere ders kitabı içeriğinin
oluşturulmasında oldukça etkilidir. Metin kavramının sınırları farklı tanımlarla belirlenmeye
çalışılmakta, özellikle metinsellik ölçütleri ile nitelikli metnin özellikleri açıklanmaya çalışılmaktadır.
Dil becerilerinin kazanılmasında önemli bir yeri olan ders kitaplarındaki okuma metinlerinin sıklıkla
değerlendirilen özelliklerinden biri de metinlerin okunabilirlik değerleridir. Bu bilgiler
doğrultusunda bu araştırmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik
özelliklerini incelemek olarak belirlenmiştir. Çalışmanın modeli temel nitel araştırma desenidir.
Araştırma sürecinde veriler doküman analizi ile toplanmıştır. İncelenen materyaller 2021-2022
eğitim öğretim yılında kullanılan ortaokul Türkçe ders kitaplarıdır. Ortaokul Türkçe ders kitaplarında
bulunan 151 metin Ateşman Okunabilirlik Formülü ve Çetinkaya Okunabilirlik Formülüne göre
değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin Ateşman
Okunabilirlik Formülüne göre genellikle “kolay” ve “orta güçlükte”; Çetinkaya Okunabilirlik
Formülüne göre genellikle eğitsel okuma ve 8, 9. sınıf düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bulgular incelenen bazı metinlerin sınıf seviyesinin üzerinde olduğunu göstermektedir. Ortaokul
Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ortalama okunabilirlik değerleri dikkate alındığında Ateşman
Okunabilirlik Formülüne göre “kolay” ve “orta” düzey olarak değiştiği, Çetinkaya Okunabilirlik
Formülüne göre ise tamamının eğitsel okuma ve 8, 9. sınıf düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Türkçe
ders kitaplarında bulunan metinlerin okunabilirlik niteliklerine ait değerlerin sınıf düzeyi ilerledikçe
(5. sınıftan 8. sınıfa) düzenli biçimde artmadığı görülmüştür. Ayrıca aynı sınıf seviyesinde olan
kitaplar arasında okunabilirlik düzeyi açısından da bir eşitlik sağlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu makalede Hakkı Tarık Us Kütüphanesi’nin yeniden kullanılmaya başlanması ile birlikte tespit edilen, derginin diğer kütüphane kataloglarında görünmeyen ve önceki çalışmalara konu olmayan 3 sayısının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çocuklara Rehber dergisinin 168, 169 ve 173. sayılarının derginin önceki yıllardaki sayılarındaki genel yayın çizgisini devam ettirdiğini söylemek mümkündür.
Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerin %80.51’i ilköğretim okullarında Türkçe dil bilgisi öğretiminde 2005 Türkçe Dersi (6-8. Sınıflar) Öğretim Programı’nı bir önceki Türkçe dersi öğretim programından daha etkili bulmuştur. Türkçe öğretmenlerinin yaklaşık dörtte üçü (f=65, %72,22) doğrusal yaklaşımın Türkçe dil bilgisi öğretiminde daha etkili olduğunu düşündüğünü belirtmektedir. Yaklaşık dörtte biri ise (f=22, %24,44) Türkçe dil bilgisi öğretiminde sarmal yaklaşımın daha etkili olduğunu düşünmektedir. “Türkçe Ders Kitapları Değerlendirme Formu” ile incelenen altı adet Türkçe kitabının genel olarak programda yer alan konu sıralaması ile uyum içinde olduğu fakat konu tekrarına yönelik tekrar yönergelerinin çok kısıtlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Cumhuriyet döneminde hazırlanan ilköğretim Türkçe dersi öğretim programlarının ilk ikisi 1924 tarihini taşımaktadır. Ancak bu ilk iki programda (1924 İlk Mektep Türkçe Müfredat Programı ve 1924 Lise Birinci Devre Türkçe Müfredat Programı) genel amaçları içeren bir bölüm bulunmamaktadır. İlerleyen yıllarda hazırlanan programlarda ise genel amaç ifadelerinin “Hedef”, “Gaye”, “Amaç” başlıkları altında verilmiştir. Bu araştırmanın amacı Cumhuriyet döneminde hazırlanan ilköğretim Türkçe dersi öğretim programları genel amaçlarını dil becerileri (okuma, yazma, konuşma, dinleme, görsel okuma ve görsel sunu), ulusal değerler ve zihinsel beceriler açısından karşılaştırarak değerlendirmektir. Bu amaçla Cumhuriyet döneminde hazırlanan 15 öğretim programı “kategorisel içerik analizi” yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Değerlendirme sürecinde, Türkçe dersi öğretim programlarındaki genel amaç ifade eden cümleler öncelikle iki araştırmacı tarafından ayrı ayrı kodlanmıştır. Bu kodlamada temel birim olarak cümle esas alınmıştır. İki kodlayıcının kodlamaları arasındaki farklılıklar üçüncü araştırmacı tarafından kontrol edilmiştir. Bu kontrolde ilk iki araştırmacının farklı kodlamasının az olduğu belirlenmiş, bu farklılıklarda üçüncü araştırmacının düşüncesi belirleyici olmuştur. Kodlamanın ikinci aşamasında Türkçe dersi öğretim programlarındaki genel amaç ifade eden cümleler araştırma amaçlarına göre sınıflandırılmıştır. Bu aşamada üç araştırmacı birinci aşamada belirlenen amaçları birlikte değerlendirmiş ve araştırma değişkenlerine (okuma becerisi, yazma becerisi, konuşma becerisi, dinleme becerisi, görsel okuma ve sunu becerisi, ulusal değerler ve zihinsel beceriler) göre sınıflandırmıştır. Bu kodlamada, üç araştırmacı arasında tam bir mutabakat sağlanmıştır.
Çalışmanın sonuçlarına göre Cumhuriyet dönemi Türkçe dersi öğretim programlarında genel amaç olarak en çok yazma (f=61) ve okuma (f=48) becerisine yer verilmiştir. Konuşma becerisine 41 kez yer verilirken, dinleme (f=17) ve görsel okuma-sunu becerilerine (f=5) diğer becerilere göre çok daha az yer verildiği görülmektedir. Programların tamamında ulusal değerlere ilişkin amaçların mutlaka bulunduğu ancak zihinsel becerilere ilişkin amaçların sadece son üç programda bulunduğu anlaşılmaktadır.
Elde edilen sonuçlara göre okuma eğitimi ile ilgili en sık vurgulanan unsur öğrencilerde “okuma zevkini geliştirme” (f=8) ile ilgilidir. Yazma eğitimi ile ilgili amaçlarda ise “Duygu ve düşüncelerini açık, doğru ve güzel biçimde yazılı olarak anlatabilmek” (f=12) amacı öne çıkmaktadır. Konuşma becerisi ile ilgili olarak “Duygu ve düşüncelerini karşısındakilere doğru ve güzel biçimde sözle anlatmak” (f=12) amacının hemen tüm programlarda tekrar edildiğini görmek mümkündür. Dinleme eğitimi ile ilgili genel amaç cümlesi programlarda diğer becerilere oranla daha az yer alsa da en sık “Dinlediğini anlama becerisini geliştirmek” (f=8) amacına yer verilmiştir. Ulusal değerlerle ilgili olmak “Türk dilini sevdirmek” (f=7), “Milli duygularını geliştirmek” (f=6) amaçları öne çıkan genel amaç ifadeleridir. Görsel okuma ve görsel sunu becerileri ile zihinsel becerilere ilişkin genel amaç cümlelerine ağırlıkla son iki programda rastlamak mümkündür. Amaç cümlelerinde özellikle beceriyi açıklayan temel niteliğe vurgu yapılmıştır. Ulusal değerlerde ders ile doğrudan ilgi kurularak “Türkçe” öne çıkarılmıştır.
Türkçe dersi öğretim programları içinde özellikle 1929 Ortamektep Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) ve bu programın tekrarı niteliğindeki 1931-1932 Ders Senesi Tadilatı Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) ve 1938 Ortaokul Türkçe Programı (6-8. Sınıflar) genel amaçların en ayrıntılı biçimde verildiği programlardır. 1981, 2005 ve 2006 programlarında da genel amaçların ayrıntılı biçimde verildiği görülmektedir.