Ħitan Rumani ta' Lugo
Il-Ħitan Rumani ta' Lugo (bl-Ispanjol u bil-Galizjan: Muralla Romana de Lugo) inbnew fis-seklu 3 u għadhom pjuttost intatti. Huma estiżi għal iktar minn żewġ kilometri madwar iċ-ċentru storiku tal-belt ta' Lugo fil-Galizja,Spanja. Il-fortifikazzjonijiet tniżżlu fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-aħħar tas-sena 2000[1] u huma attrazzjoni turistika popolari.
Deskrizzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]Ħitan
[immodifika | immodifika s-sors]
Il-ħitan tal-belt inbnew bejn il-263 u l-276 W.K. biex jiddefendu l-belt Rumana ta' Lucus Augusti mit-tribujiet lokali u mill-invażuri Ġermaniċi. Il-ħitan kien jiffurmaw parti minn kumpless ta' fortifikazzjonijiet li kien jinkludi wkoll ħandaq u intervallum (l-ispazju bejn il-ħitan u l-belt). It-tul kollu tal-ħitan huwa ta' madwar 2,120 metru, u jikkonfina fih żona ta' 34.4 ettaru. Mhux il-belt kollha kienet ikkonfinata mill-ħitan: il-biċċa l-kbira tal-parti tax-Xlokk tal-belt baqgħet mingħajr protezzjoni, filwaqt li f'postijiet oħra żoni mhux użati kienu kkonfinati mill-ħitan.
Il-wisa' tal-ħitan hija ta' madwar 4.2 metri u l-għoli tagħhom ivarja bejn tmien metri u 12-il metru. Il-ħitan jikkonsistu minn kisja interna u esterna bil-ġebel u qalba magħmula bil-ħamrija mħallta biż-żrar, biċ-ċagħak, u ġebel użat mir-Rumani li kien jiġi rriċiklat mill-binjiet imwaqqgħin, miżmuma flimkien bis-siment u l-ilma.
.svg)
Daħliet
[immodifika | immodifika s-sors]Hemm għaxar daħliet fil-ħitan: ħamsa li jmorru lura għal Żmien ir-Rumani; u ħamsa li ġew miżjuda wara l-1853 biex tiġi akkomodata l-popolazzjoni dejjem tiżdied tal-belt. L-iżjed daħliet oriġinali li ġew ippreservati l-iktar huma l-Porta Falsa u l-Porta Miña. Din tal-aħħar għad għandha l-ħnejja oriġinali bil-volta bejn żewġ torrijiet. Ħames settijiet ta' taraġ u rampa jagħtu aċċess għal parapett fuq il-ħitan u wieħed jista' jimxi fuq il-ħitan kollha. Fi ħdan il-ħitan, għadd ta' settijiet ta' taraġ doppji jagħtu aċċess għat-torrijiet mill-parapett.
Torrijiet
[immodifika | immodifika s-sors]Mit-torrijiet oriġinali, 49 torri għadhom qawwijin u sħaħ, u 39 torri waslu parzjalment sa żminijiet jew iġġarrfu xi ftit. It-torrijiet inbnew f'intervalli regolari tul il-ħitan. Fihom żewġ sulari u l-biċċa l-kbira minnhom għandhom għamla ta' nofs ċirku; uħud huma rettangolari. L-ispazji bejn it-torrijiet ivarjaw bejn 5.4 metri u 12.8-il metru. Intużaw taħlita ta' materjali għall-kostruzzjoni tat-torrijiet. Spiss il-bażi tat-torri kienet tinbena bil-granit rikostitwit, u l-kumplament kien jinbena bil-lavanja.
Storja
[immodifika | immodifika s-sors]
Pellegrinaġġ
[immodifika | immodifika s-sors]Minn żmien il-Medju Evu sa llum, il-pellegrini jgħaddu mid-daħliet tal-ħitan Rumani ta' Lugo, partikolarment minn Porta Miña, fil-pellegrinaġġ tagħhom lejn Santiago de Compostela. Ir-rotta tal-pellegrinaġġ li jgħaddi minn Lugo hija magħrufa bħala Camino Primitivo.
Preżent
[immodifika | immodifika s-sors]Il-fortifikazzjonijiet ta' Lugo jitqiesu bħala "l-ifjen eżempju ta' fortifikazzjonijiet tal-aħħar ta' Żmien ir-Rumani fil-Punent tal-Ewropa". Il-ħitan ingħataw l-istatus ta' monument Spanjol ta' interess kulturali (bl-Ispanjol: Bien de Interés Cultural) fl-1921. Fl-2007, il-ħitan ġew ġemellati mal-Ħajt il-Kbir taċ-Ċina waqt ċerimonja li kien attenda għaliha l-ambaxxatur taċ-Ċina fi Spanja, Qiu Xiaoqi.
Il-parapett fuq il-ħitan jintuża bħala mogħdija għall-passiġġati kemm mill-viżitaturi tal-belt kif ukoll min-nies tal-post. Lugo għandha wkoll ċentru għall-viżitaturi li huwa ddedikat lill-ħitan, iċ-Centro de Interpretación de la Muralla. Mis-sena 2000, kull sena Lugo tospita festival popolari msejjaħ Arde Lucus sabiex tiċċelebra l-imgħoddi Ruman tagħha.
Sit ta' Wirt Dinji
[immodifika | immodifika s-sors]Il-Ħitan Rumani ta' Lugo ġew iddeżinjati bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fis-sena 2000.[1]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' kriterju wieħed tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[1]
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Roman Walls of Lugo". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2021-12-01.