Vardzia

Ħames patrijiet għadhom jgħixu f’din il-muntanja. Kull filgħodu fis-sebgħa jdoqqu il-qanpiena fl-arkata għolja.

Vardzia ( Georgian:ვარძია) hija grotta tal-monasteru fin-Nofsinhar tal-Ġeorġja, skavat mill-għoljiet tal-Muntanja Erusheti fuq ix-xellug tax-xmara Kura, tletin kilometru minn Aspindza. Il-perjodu ewlieni ta’ kostruzzjoni kien it-tieni nofs tas-seklu tnax. L-għerien jinfirxu matul l-irdum għal xi ħames mitt metru u sa dsatax-il livell. Il-Knisja tad-Dormizzjoni, li tmur għall-1180s matul l-età tad-deheb ta' Tamar u Rustaveli, għandha serje importanti ta' pitturi mal-ħitan. Is-sit ġie abbandunat kostantament wara l-akkwist tal-Ottomani fis-seklu sittax. Issa parti minn riżerva ta’ wirt statali, iż-żona estiża ta’ Vardzia- Khertvisi ġiet sottomessa għal iskrizzjoni futura fil-Lista tal-Wirt Dinji tal-UNESCO.

Storja

Tamar fil-Knisja tad-Dormizzjoni, bil-mudell tal-knisja; leġġenda etjoloġika għandha lil Tamar, meta kien barra jikaċċa ma’ Giorgi, mitluf fl-għerien; meta għajjat, hija wieġbet "Jien hawn, ziju" (Georgian: აქ ვარ ძია) "ac var dzia", li inagħta isem lis-sit

Skavi fl-era Sovjetika wrew li ż-żona ta' Vardzia kienet abitata matul l-età tal-bronż u li indika il-firxa tal-kultura Trialeti. L-insedjamenti tal-grotta bħal Uplistsikhe huma magħrufa tul ix-xmara Kura minn tal-inqas il-ħames seklu QK, filwaqt li l-arkitettura maqtugħa mill-blat fil-kuntest tal-Kristjaneżmu Kristjan hija magħrufa minn Zedazeni u Garedzhi mis-sitt seklu WK, u aktar lokalment minn Vanis Kvabebi, Cholta u Margastani mit-tmien seklu. Ġew identifikati erba' fażijiet ta' bini distinti f'Vardzia: l-ewwel waħda matul ir-renju ta' Giorgi III (1156-1984), meta s-sit ġie stabbilit u l-ewwel djar ta' l-għar. It-tieni bejn mewtu u ż-żwieġ tas-suċċessur tiegħu Tamar fl-1186, meta l-Knisja tad-Dormizzjoni kienet minquxa u mżejna; it-tielet minn dik id-data sal-Battalja ta’ Basian c.1203, li matulha nbnew ħafna iktar djar kif ukoll id-difiżi, il-provvista tal-ilma, u n-netwerk ta’ tisqija; filwaqt li r-raba 'kien perjodu ta' bini mill-ġdid parzjali wara ħsarat kbar fit-terremot ta' 1283.

Għadd ta' sorsi dokumentarji jissupplimentaw l-għarfien derivat mit-tessut fiżiku tas-sit. Il-kollezzjoni ta' kroniki magħrufa bħala l-Istorja tal-Ġeorġja tirreferi għal Tamar li tella' knisja biex tospita l-ikona tal-Verġni ta' Vardzia wara li rċeviet għajnuna divina fil-kampanji tagħha, qabel ma tittrasferixxi l-monasteru minn fuq jew minn Zeda Vardzia. Jingħad li Tamar tbiegħed minn Vardzia waqt il-kampanja tagħha kontra l-Musulmani, u r-rebħa tagħha li ġejja f'Basian hija ċċelebrata fl-Innu fl-Unur tal-Verġni ta' Vardzia minn Ioane Shavteli . L-Istorja tal-Ġeorġja tirrelata wkoll kif Vardzia ħarab mill- invażuri Mongoljani fl-1290s. Il-kroniku Persjan Safavid Hasan Bey Rumlu jiddeskrivi lil Vardzia bħala "meravilja", "mpregnabbli bħala l-ħajt ta' Alessandru l-Kbir ", qabel ma jirrakkonta l-ixkora tiegħu mill-Persjani taħt Shah Tahmasp I fl-1551; nota kważi-kontemporanja fl-Evanġelju Vardzia tirrakkonta r-ripatrijazzjoni tagħha minn bazaar Persjan. Wara l-wasla tal-Ottomani fl-1578, il-patrijiet telqu u s-sit ġie abbandunat.

Sit

L-akbar żona ta' Vardzia tinkludi wkoll il-knisja tal-bidu tas-seklu ħdax f'Zeda Vardzia u l-villaġġ tal-blat mil-għaxar- sa tnax-il seklu u l-knejjes tal-grotta ta' Ananauri. Is-sit aktar baxx ewlieni kien minqux miċ-ċentru tal-irdum, elevazzjoni ta' tlettax mitt metru' l fuq livell tal-baħar. Hija maqsuma f'parti tal-Lvant u tal-Punent mill-Knisja tad-Dormizzjoni. Fil-parti tal-Lvant tal-kumpless hemm disgħa u sebgħin djar tal-grotta separati, fi tmien livelli u b'total ta' 242 kmamar, inklużi sitt kappelli, "Tamar's Room", kamra tal-laqgħat, kamra tar-riċeviment, spiżerija, u ħamsa u għoxrin kantini tal-inbid; 185 vażetti tal-inbid mgħarqa fid-dokument tal-art dwar l-importanza tal-vitikultura għall-ekonomija monastika. Fil-parti tal-punent, bejn il-kampnar u l-knisja ewlenija, hemm erbgħin djar oħra, fi tlettax-il livell u b'total ta' 165 kmamar, inklużi sitt kappelli, refettorju b'forn, fran oħra għall-ħami tal-ħobż, u forġa. Lil hinn mill-kampnar il-kumpless jitla’ għal dsatax-il livelli, bit-tarġ li jwassal għal ċimiterju. L-infrastruttura tinkludi mini ta' aċċess, faċilitajiet ta' l-ilma, u provvediment għad-difiża.

Knisja tad-Dormizzjoni

Veduta fuq l-abside u iconostasis jew skrin imżejjen bl-ikoni li jifred miċ-ċentru tal-kuritur mis-santwarju

Il-Knisja tad-Dormizzjoni kienet il-fokus ċentrali u spiritwali tas-sit. Minquxin bl-istess mod mill-blat, il-ħitan imsaħħin fil-ġebla, 8.2 metres (27 ft) minn 14.5 metres (48 ft), li jitla' sa għoli ta' 9.2 metres (30 ft). Kemm il-knisja u l-entrata huma miżbugħa; dawn il-pitturi huma ta '"sinifikat kruċjali fl-iżvilupp tal-pittura murali Medjevali Ġorġjana". Il-patrun tagħha, Rati Surameli, huwa kkommemorat b’ritratt ta’ donatur fuq il-ħajt tat-tramuntana; l-iskrizzjoni li takkumpanjaha taqra "Omm Alla, aċċetta ... l-offerta tal-qaddej tiegħek Rati, eristavi ta' Kartli, li jkun imżejjen b'ħeġġa din il-knisja mqaddsa għall-glorja tiegħek". Fuq l-istess ħajt tat-tramuntana hemm ritratti tal-fundaturi rjali, Giorgi III u Tamar ; hija nieqsa miż-żigarella li hija l-attribut ta' mara miżżewġa u l-iskrizzjoni tagħha tinkludi l-formula "Alla jagħtiha ħajja twila", filwaqt li dik ta' Giorgi ma; dan jgħin biex jagħti data lil-pitturi, bejn il-mewt ta' Giorgi fl-1184 u ż-żwieġ ta' Tamar fl-1186. Episodji mill-ħajja ta' Kristu jokkupaw il-kmamar tas-sigurtà u l-ħitan ta' fuq f'sekwenza, li jibdew bl- Annunzjata, segwita mill-Bambina, Preżentazzjoni fit-Tempju, Magħmudija, Trasfigurazzjoni, Qawm ta' Lazzru, Dħul Trijonfali f'Ġerusalemm, l-Aħħar Ċena, Ħasil ta' Saqajn, Tislib, Niżla fl-Infern, Ascension, Inżul ta' l-Ispirtu s-Santu, u Dormition (il-knisja xi kultant hija magħrufa bħala l-Knisja ta' Santa Marija, li tikkorrispondi mal-Festa Ortodossa tad-Dormizzjoni). F'livell aktar baxx, aktar aċċessibbli bħala intercessuri, hemm pitturi ta' qaddisin u stilita. Fuq il-ħajt ta’ wara tas-santwarju, wara l-artal, hemm tnax-il Missier tal-Knisja. Fil-loġġ hemm xeni tal- Ġudizzju universale, Bosom ta’ Abraham, Anġli li jkollhom Medallion bis-Salib, u tliet xeni mill-ħajja ta’ San Stiefnu ; Pittura oħra ntilfu fit-terremot tal-1283. Il-pitturi mhumiex affreski, iżda eżegwiti fil-moħbi, u "jixhdu l-kuntatti mal-Orjent Nisrani u d-dinja Biżantina, iżda jiġu applikati bl-użu ta' tradizzjonijiet artistiċi lokali".

Ġestjoni

Mill-1985 is-sit ifforma parti mill-Vardzia Historical-Architectural Museum-Reserve, li tinkludi sitta u erbgħin sit arkitettoniku, tnax-il sit arkeoloġiku, u wieħed u għoxrin sit ta’ arti monumentali.Fl-1999 Vardzia- Khertvisi kienet sottomessa għall-iskrizzjoni fil-Lista tal-Wirt Dinji tal-UNESCO bħala Sit Kulturali skond il-kriterji ii, iii, iv, v, u vi. Fl-evalwazzjoni tagħhom, il-korp konsultattiv ICOMOS ikkwota lil Göreme f'Captadocia bħala l-eqreb komparata fost siti tal-monasteru tal-grotta ta' sinifikat internazzjonali. Fl-2007 Vardzia-Khertvisi ntbagħat mill-ġdid bħala Sit Kulturali u Naturali mħallat skond il-kriterju vii. Mill-2012, il-konservazzjoni tal-pitturi tal-ħitan fil-Knisja tad-Dormizzjoni għandha ssir mill-Istitut tal-Arti Courtauld flimkien mal-Aġenzija Nazzjonali għall-Preservazzjoni tal-Wirt Kulturali tal-Ġeorġja u l- Akkademja tal-Arti ta' Tbilisi.

Panorama

Monasteru tal-grotta ta' Vardzia ( panorama )