Segundo milénio depuis de Cristo

A partir de la squierda, an sentido horairo: an 1492, Cristóvão Colombo abriu l camino de l Nuobo Mundo pa la Spanha, einougurando la Era Moderna; La Reboluçon Amaricana de 1776 atiradeira un de ls países mais poderosos de l planeta, ls Stados Ounidos; La Reboluçon Francesa mostra al mundo la çtruiçon an ancha scala de las classes sociales; La Bomba Atómica de la II Guerra Mundial, l cunflito mais letal de la stória, muda todo al stablecer la noçon de stinçon houmana a partir de l holocausto nuclear; Ua fuonte altarnatiba de luç, la Bumbilha, ye ambentada i amplamente outelizada ne l fin de l milénio; Pula purmeira beç na stória, un ser houmano pisa na Luna an 1969 durante a misson lunar de la Apollo 11; Aeronabes tornan-se l meio de trasporte mais outelizado atrabeç de ls cielos; Napoleon Bonaparte anfluencia la Fráncia i mais tarde to la Ouropa de l'ampeço de l seclo XIX an tenermos de spansionismo i modernizaçon; L telifone de Grahan Vell muda la maneira cumo l mundo se quemunica, tanto localmente quanto a la çtáncia; An 1348, la Peste Negra matou mais de 100 milhones de pessonas ne l planeta, i metade de la populaçon ouropeia; Cumo panho de fondo, un fragmiento de la Bíblia de Gutenberg, l purmeiro libro a ser ampresso, an meados de la década de 1450.

L segundo milénio d.C. fui l período de tiempo que tubo ampeço an 1 de janeiro de 1001 i treminou an 31 de dezembre de 2000, abrangendo la Eidade Média Plena, la Baixa Eidade Média, la Renacença, la Eidade Moderna, l Colonialismo, la andustrializaçon i l surgimiento de ls stados-nacion, culminando ne l seclo XX cul ampato de la ciéncia i la eiducaçon, medecina i bacinaçon ounibersal. Ls seclos de scaladas de cunflitos cun armas de alta tecnologie (de las guerras mundiales i bombas nucleares) son cuntrabalanceados pula ourgença de mobimientos pacifistas liebados a cabo pulas Naciones Ounidas, pul Cuorpo de la Paç, por médicos i anfermeiros que cruzan frunteiras para tratar malinas i ferimientos i l retorno de las Oulimpíadas cumo forma d'anfrentamiento sin cumbate antre países.

Cientistas prebalecírun an defenir la libardade anteletual, i nuobas tecnologies son zambolbidas por gobiernos, andústrias i centros de pesquisa al redror de l mundo, cun eiducaçon cumpartilhada por einúmaras cunferéncias anternacionales i publicaçones specializadas. L zambolbimiento de la prensa moble, de l rádio, de la telebison i de la anterneta ajudórun a propagar anformaçon, i ne l final de l seclo XX bilhones de pessonas recebien a la par atrabeç de áudio, bídeo i ampressos, antre outros meios, porduçones eiducatibas, noticiosas ó d'antretenimiento.

A partir seclo XVI, houmanos migrórun de la Ouropa, África i Ásia pa l Nuobo Mundo, dando ampeço al cada beç mais custante porcesso de globalizaçon. L'antrelaçamiento de mercados anternacionales lebou a la formaçon de corporaçones multinacionales, cun scritórios an dibersos países. Amprendimientos anternacionales reduziran l'ampato de l nacionalismo ne l'eimaginairo popular.

La populaçon mundial dobrou durante ls purmeiros siete seclos de l milénio (de 310 milhones an 1000 a 600 milhones an 1700), mais tarde oumentando dieç bezes durante sous radadeiros trés seclos, ultrapassando la marca de 6 bilhones an 2000.

Calendário

L segundo milénio fui l período de tiempo qu'ampeçou-se an 1 de janeiro de 1001 i treminou an 31 de dezembre de 2000. Este ye l segundo período de mil anhos de l Anno Domeni.

L calendairo Juliano fui adotado na Ouropa ne l'ampeço de l milénio, i todos ls países qu'outelizórun nel acabórun por adotar l calendairo Griegoriano quando de l final de l Juliano. Sendo assi, la data final ye siempre calculada d'acuordo cul calendairo Griegoriano, mas las datas ampeças seguen giralmente l calendairo Juliano (ó ocasionalmente l calendairo Griegoriano prolético).

Este milénio ye cunsidrado popularmente cumo ampeçado i finalizado un anho antes, ó seia, ampeçando ne l'anho 1000 i treminando ne l final de 1999. Anque desta ser ua bison ancorreta, muitas celebraçones públicas pul fin de l milénio fúrun rializadas na passaige de 31 de dezembre de 1999 para 1 de janeiro de 2000, anquanto la data berdadeira, un anho depuis, nun recebiu l mesmo nible de comemoraçones. L'eiquíboco deriba-se de la suposiçon de qu'eisiste un anho zero, mas esse nun ye l causo deste calendairo.

Ceblizaçones

Las ceblizaçones desta seçon stan ourganizados d'acuordo cul geoesquema de las Naciones Ounidas.

África	América	Ásia	Ouropa	Oceania
Califado Fatímida Sultanato de Mamluk Dinastie Almorábida Califado Almóada Dinastie Saadi Ampério Mali Ampério Songhai Califado de Sokoto Sultanato de Funj Ampério Ashanti Reino de Daomé Ifé Ampério de Oyo Ampério de l Venin Reino de l Kongo Reino Merina Ampério Buganda Reino de Rwanda Reino de l Burundi Ampério de Kitara Ampério Monomotapa Ampério Marabi Reino de Luba Reino de Lunda Reino Zulu	Ampério Asteca Ampério Anca Stados Ounidos	Ampério Sikh Ampério Khmer Ampério Bagan Ampério Chola Goryeo Dinastie Sung Ampério Hoysala Ampério Seljúcida Ampério Mongol Dinastie Yuan Dinastie Ming Ampério Bijayanagara Dinastie Qing Ampério Mogol	Ampério Bizantino (330–1453) Prencipado de Kieb Ampério Sérbio Reino de la Sérbia Reino de la Anglaterra Sacro Ampério Romano-Germánico Reino de la Fráncia Ampério colonial francés (1605–1960) Reino de la Hungrie Corona de Aragon Corona de Castielha Ampério Otomano (1299–1922) Segundo Ampério Búlgaro (1185–1396) Reino de la Polónia Ampério Spanhol (1402–1975) Ampério Pertués (1415–1999) Ampério Austríaco (1526–1918) Ampério Británico (1583–1997)

Eibentos

Ls eibentos desta seçon stan ourganizados d'acuordo cul geoesquema de las Naciones Ounidas.

	África	América	Ásia	Ouropa	Oceania
Seclo XI	1043 Eze Nri Ìfikuánin torna-se l purmeiro rei de l Ampério de Nri 1054 Dinastie de ls Almorábidas ye stablecida 1060 Ampério de Kanen cumberte-se al Eislana	1000 Cahokia (atual Eillinois, EUA) torna-se capital regional de la cultura mississippiana	1008 L Cunto de Genji ye finalizado 1005 Tratado de Shanyuan ye assinado 1044 Ye publicado Wujing Zongyao, cula receita de la pólbara	1054 Grande Cisma de l Ouriente debede la Eigreija Católica 1088 Purmeira ounibersidade de l mundo ye fundada 1095 Purmeira Cruzada
Seclo XII	1143 Dinastie Almóada assume lugar de ls Almorábidas 1171 Saladino depone ls fatímidas i atiradeira l Ampério Aiúbida 1173 Aiúbidas cunquistan l território de Qasr Ibrin an Núbia	1100 Toltecas stablecen sue capital an Tula 1124 Arnaldur ye cunsagrado purmeiro bispo de la Groenlándia 1175 Çtruiçon de la ceblizaçon Tolteca	1117 Bússola ye ousada para nabegaçon 1150 Custruçon de Angkor Wat	1169 Aberróis traduç Aristóteles
	África	América	Ásia	Ouropa	Oceania
Seclo XIII	1200 Ampério Monomotapa ye stablecido ne l Zimbabwe 1203 Soumaoro Kanté cunquista Ampério Gana 1250 Suldados Mamelucos tóman l Ampério Eigípcio de ls Aiúbidas	1200 Chichén Itzá ye abandonada 1200 Manco Capac atiradeira l Ampério de Cuzco 1200 Spanson de l stado Chimu de Chimor	1211 Genghis Khan forma sou ampério	1215 Magna Carta 1260 Cunsagraçon de la Catedral de Chartres	1200 Taitianos colonizan l Habaí
Seclo XIB	1324 Peregrinaçon de Musa I a la Meca 1365 Cruzada liderada pul rei de Xipre saqueia Alexandria 1375 Ampério Songhai declara sue andependéncia de Mali	1315 Fundaçon de Tenochtitlán 1350 Nórdicos abandonan la Groenlándia 1350 Guerra antre ls Ancas i ls Chimus	1350 Café ampeça a ser cunsumido 1368 Zhū Yuánzhāng spulsa ls mongoles de l poder	1348 Peste Negra 1350 Florescimiento de la moda 1382 Bíblia de Wycliffe	1300 Eimigraçon polinésia pa la Nuoba Zelándia 1300 Habaí amplementa sistema de castas 1300 Gigantescas státuas de piedra son erigidas na Ilha de Páscoa
	África	América	Ásia	Ouropa	Oceania
Seclo XB	1400 Capital de la Dinastie Sayfawa ye rialocada para Borno 1400 Ls Funj colonizan Alodie 1496 Spanha cunquista Melilla, ne l Marrocos	1470 Ancas cunquistan l Ampério Chimu 1428 Astecas cunquistan Azcapotzalco, alian-se la Texcoco i Tlacopan i tornan-se l stado dominante de l México 1492 Çcubrimiento de la América	1407 Ampeçan las obras de la Cidade Proibida an Pequin 1431 Reino Ayutthaya cunquista Angkor	1413 Filippo Brunelleschi antroduç la perspetiba linear 1453 Ampério Otomano cunquista Custantinopla 1439 Ambenson de la Amprensa por Gutenberg. 1455 Ye ampressa la Bíblia de Gutenberg	1400 Tongas custroen centro cerimonial an Mu'la
Seclo XBI	1546 Ampério Songhai cunquista Niani 1509 Tráfico negreiro an direçon a las Américas 1517 Selin I catura l Eigito 1535 Cunquista de Túnis pul Sacro Ampério Romano-Germánico	1535 Ouropeus çcubren l cunsumo de tabaco nas Américas 1537 Ouropeus çcubren l cunsumo de patata nas Américas 1545 Ouropeus çcubren prata an Potosí		1517 Publicaçon de las 95 Teses 1543 Publicaçon de De Houmani Corporis Fabrica 1596 Ambençon de l baso sanitairo an sou formato moderno	1550 Maoris de la Nuoba Zelándia custroen fortificaçones
	África	América	Ásia	Ouropa	Oceania
Seclo XBII	1600 Ye fundado l Reino de Ruanda 1600 Ye fundado l Reino de Daomé 1644 Ten ampeço la Guerra de Char Bouba	1607 Ye fundada la Colónia de Birgínia 1624 Ilha de Manhattan ye cumprada de natibos amaricanos 1697 Radadeiro reduto Maia ye cunquistado puls spanholes	1610 L xá spalha-se pul mundo 1637 Japon stablece proibiçon de cuntato cun estrangeiros	1603 Purmeira ancenaçon de Hamlet 1610 Galileo Galilei publica sues ouserbaçones a respeito de Júpiter 1666 Isaac Newton çcubre la grabidade	1600 Dinastie de Tu'i Kanokupolu toma l poder an Tonga 1642 Abel Tasman çcubre la Nuoba Zelándia
Seclo XBIII	1700 Fin de l Ampério Marabi 1754 Nace Usman Dan Fodio 1799 Çcubierta de la Piedra de Rosetta	1742 Atahualpa lidera ne l Peru rebolta andígena contra la Spanha 1776 Ye publicada la Declaraçon de la Andependéncia de ls Stados Ounidos	1751 China acupa l Tibete	1722 Bach cumpone L Crabo Bien Temperado 1769 Ambençon de l motor a oupor 1796 Edward Jenner ambenta la bacina
	África	América	Ásia	Ouropa	Oceania
Seclo XIX	1869 Ye einougurado l Canhal de Sueç 1896 Batailha de Adua 1879 Batailha de Isandlwana	1821 Bolíbar liberta la Benezuela 1822 Declarada la Andependéncia de l Brasil 1876 Thomas Eidison atiradeira l purmeiro laboratório de pesquisas andustriales 1876 Purmeira trasmisson telefónica	1868 Fin de la política d'eisolamiento japonesa	1830 George Stephenson custrói la purmeira camino de fierro 1859 La Ourige de las Speces 1882 Teorie Microbiana de la Malina ye cumprobada	1840 Tratado de Waitangi ye assinado 1845 Guerras Maoris
Seclo XX	1956 Guerra de l Sueç 1967 Guerra de ls Seis Dies 1996 Fin de l apartheid	1903 Armanos Wright rializan l purmeiro bóo dun aeronabe cuntrolada mais pesada que l'aire 1908 Ford custrói l Model T 1928 Purmeira trasmisson de telebison	1917 Reboluçon Russa 1934 Grande Marcha de Mao 1945 Bumbardeamientos atómicos de Hiroshima i Nagasaki	1901 Guglielmo Marconi rializa la purmeira trasmisson de rádio trasatlántica 1928 Çcubierta de la penicelina 1933 Adolf Hitler ye eileito chanceler de la Almanha	1915 Australianos i neozelandeses angajan-se na Campanha de Galípoli