Stip

Stip is de benoamen van n heufdsaus bie n moaltied. Der binnen verschaaidene oarden stip, mit elk heur aigen toupazens.

Broadstip

Broadstip

De ien Nederlaand maist gebroekelke vörm van stip is broadstip, dat n extrakt van vlaisk is. As man vlaisk bakken of broaden dut, kommen der stovven oet t vlaisk ien de butter of eulie. Voak wordt der ook roux bie doan, bieveurbeeld tuzzelwaaitenblom mit butter, om de boudel aan te dikken. Ien landen as Nederlaand, Duutslaand, Engelaand en de Verainde Stoaten wordt t over eerdappels hìn goten en soamen opeten. Sumtieds wordt t ook over t vlaisk hìn doan, om de verloren smoak weerom te geven. In Duutslaand wordt t Bratsaft (broadsap) nuimd en ien t Nederlaands jus (Frans veur 'sap').

As varioatsie kinnen der verschaaidene toudounens deurhìn doan worden zo as padstoulen, stôkjes vlaisk, siepeltjes, môr ook wien.

Tegenswoordeg is broadstip ook kriegensboar in poudervörm, woarbie allend môr n bitke woater bie hoft en den koken mout.

Mostertstip

Ien Grunnen wör van oldsheer mostertstip as wichtegste saus broekt. t Wör môkt van Grunneger mostert, mengen doan mit wat stôkjes spek, spekvet en meugelk wat room of mèlk. t Wör eten bie eerdappels dij der in blokjes of hailmoal instipt wörren. Veur 1900 haar man voak bie elke zitstee n zinken koeltje ien toavel, woar of de mostertstip ien ging, woardeur elk zulf bie zien bred n eerdappel stippen kon. Tuzzen sikkom 1900 en 1950 wör dit vervongen en was t gebroekelk om n stipkopke bie t bred te hebben. Tegenswoordeg wordt Mostertstip eten as n sauske der bie en nait meer as heufdmoaltied.

De noam "stip" komt den ook van t gebroek om eerdappels der ien te stippen. t Wör vrouger ook broekt als aalgemaine noam veur mostert, omdat mostertstip doudestieds de ainegste toupazen van mostert was.

Butterstip

Bie dikke ries wordt voak butterstip doan. Dit is gewoon smolten butter dij de ries schonken wordt. De traditsie is n goatke te môken in t midden van t bultke dikke riest en de butterstip doarin te gaiten. t Kin ook bie vlaisk en eerdappels schonken worden, as t vlaisk gain lekkere of haile vette broadstip achterlôt, zo as bie hìn.

Kurry

Kip tikka jalfrezi

In India en Thailaand is kurry de heufdsaus in moaltieden. t Wordt goten over riest en kin mengd worden mit verschaaidene toudounens as hìn, bonen of aander gruinte. Ook kurry is tegenswoordeg in poudervörm kriegensboar, môr deurdat kurry veul dikker is as broadstip mout der maisttieds ook vrizze vlödde deurhìn. Oorspronkelk wörren kurrys allend moakt van rooie of gruine peperpasta, kruden en kou- of kokosmèlk, môr sunt de ientroduksie van de tomaat, bestoan der ook kurrys woar de tomaten de peperpasta vervangen, zo as Tikka Massala, dij heur oorsprong ien Indioase restaurants ien Engelaand hebben.

Temoatstip

Temoatstip of pastasaus is de heufdsaus in Itoalje en komt binoa in elk Italjoans gerecht veur. t Wordt over pasta goten en wordt voak mengd mit vlaisk (maisttieds gehak) en gruintes as temoat, praai, siepel, basilikum of oregano.

Sojastip

Ien tieds dat t stippen ien de saus bie bovenstoande gevalen aigelks allend bie de mostertstip veurkomt, is t ien Japan ook gebroekelker om te stippen as om saus over de moaltied tou flijen. Sojasaus is n aiwenolle traditsie en kin bie elke Japanse moaltied. Bie gerechten as soezie wordt t puur broekt, môr bie aander gerechten, zo as gyoza worden der verschaaidene toudounens bie doan, zo as sitrussap, witlook, boslook of viskesaus. Sumtieds wordt der ook sake en sukker biedoan en den hait t teriyakisaus.

Nedersaksisch

• Drèents: jus, stip, vet
• Grunnegs: stip
• Urkers: doop
• Veluws:
  • jus
  • sjeu (Apeldoorne, Ugchelen)
  • nat
  • vet
  • stip(pe)
  • saus(e) (Harskamp, Loen, Klanenbeek)