Skokkers
Et Skokkers of Skokkelaands is et dialect dat tot in de 19e ieuw espruken worde op Skokkelaand. Et is een Nedersaksisch dialect dat ok vuul op et Hollaands likt, zo'n bietjen as et Urkers.
Nao de ontreuming van Skokkelaand is dit dialect duur de aardere inwoeners van Skokkelaand mie enumen nor eurluiers nije woonplekken, zoas Volendam in Kaampen in et laand van Velo. Tugenwoordig is et Skokkers as omgangstaol niet maar in gebruk, mar de Skokker verienegen prebieren et dialect leved te ouwen.
Kinmarken
[bewark | bronkode bewarken]Et oorspronkelijke Skokkers was as dialect niet ienduiig. De verskillende woenkarnen op et ouwe eilaand adden allemaol eurluiers eagen variant van et dialect. Et noorden van et eilaand, Emmeloord (niet duur de warre aolen mit de plekke Emmeloord in et modarne Flevolaand) praotte een anger dialect dan Ins (dat eut de dörpies Middelbuurt in Zuiert bestaot) in et zuien. In et Emmeloorders ietten "vader" in "moeder" tate in didde, in Ins daorintugen was et taote in memme (in et Urkers taote in mimme). Kinmarken van et dialect binnen dan ok van et dörp ofankelijk. De typische ao-klank van et zuien (taote) was in et noorden vuul minder opvallend. Kinmarken die, vor zovaar wij et wieten, wel vor et iele eilaand gelik wazzen, binnen de ie vor een ij (bliev'm – blijven. In et Urkers: bleven) in et konsekwint eutspreken van de slot-n bij warkwoorden. Et Skokkers was (zeker in Ins) maar dan et Urkers an de Nedersaksische tongvallen in Overijssel verwant.
Ongerzoek
[bewark | bronkode bewarken]Omdat et Skokkers al in 1859 – et jaor waorin et eilaand ontreumd worde – niet maar as duidelijk of-ebaked dialect besting, is et dialect nooit diepgoond ongerzocht. Toch is vor bepaolde dialectstudies et Skokkers zieker van belang. De eutewieken Skokker families eawen namelijk invloed ad op de dialecten van eurluiers nije woenplekken. Dit geldt voral vor et Volendams. Dat is et ienige Hollaandse dialect dat bij verkleanwoorden umlaut kint, in dat is vrijwel zieker toe te skreven an de invloed van et Skokkers. Mar ok et Zwols en Kaampers (dink an deur (Urkers: daor) dat in et Zwols en Kaampers terechtekeumen is as döör), in et Genemuiigers, dat stet zegt (van et Skokker woord staet) in plaos van staot of steet.
Een krek bield van et Skokkers is op groend van et arg skaarse materiaol niet te gieven. Et duur de naokoemelingen van de Skokkers espruken dialect is niet maar zeuver, mar zou toch een inzicht in et dialect kunen gieven. Een maar eutgebreide kinnis van et dialect zou vor de Nederlaandse dialectkunde iel arg winselijk wezen.
Geluidsfragmint
[bewark | bronkode bewarken]De opname die mit de bovenstoonde link beleusterd kan worren, is teakenend vor de positie van et Skokkers. De sprekers op de baand moedigen eenkanger ammaar wier an om skokkers te praoten, wat eurlui inkelt lokt wannaar ze eurlui inspannen. De vrouwe die vertelt, zegt in de iene zin betuuver'n (betoveren), effen laoter betoever'n in vlakdaornao oren we degene mit wie ze prot beteuver'n zeggen. Vor een beutenstoonder is onmugelijk te bepaolen wat nou echt Skokkers is.
Inkele Skokker vursies in et dialect veen je onger ongerstoonde link:
Vuurbieldtekst: 't Schokker vastelaovendlied
[bewark | bronkode bewarken]Dit is een in-espruken vuurbield van et Skokker dialect van Ins, et is niet mit zekereid te zeggen eut welk Skokker dörp 't komt.
- 't Was op een vastelaovend
- En dat op een dure tijd,
- En toe raokte ik aan m'n oengeluk
- En toe raokte ik aan de meid.
- En de meid die was lui en lekker,
- Geen mindere wou zij doen,
- En toe ging zij neur 't stalletjen toe
- En toe molken zij de koe.
- Weet je wel wat al de mooie moidjes doen,
- 's Ochtends gaene zij vroeg opstaen,
- En dan gaene ze voor dat spiegeltjien staen,
- Dan kijken ze hier en dan kijken ze deur,
- En dan kijken rond van trots, hier.
- Moedertje zet je nachtkappetjen ies op,
- Want je liefien zal vanaovend koemen.
- Komp er me liefien vanaovond nijt,
- Slaep zij in der m'n armpies nijt,
- Dan komp Flores Jansen,
- Die deur loopt te rommelpot spoelen
- En de rest za'k leren dansen.