Leo I. (Paapst)

Leo de Groot (as Paapst Leo I.; * um un bi 400 entweder in Rom oder − nah den Liber Pontificalis − in de Toskana; † 10. November 461) weer van' 29. September 440 bit to sien Dood Bischop vun Rom. Sien latiensch Naam beddüd Lööw. He hett de Lehr vun de kathoolsch Kark, insbesünnere vun dat Konzil vun Chalzedon (451) verteedigt, ok indem he de Monophysiten un Pelagianer bekämpen dee.

Leven

Eerstmals nömmt wurr he wohrschienlich in en Breef vun den hilligen Augustinus, de in en vun sien Breef vun en Akolyth Leo schrifft. Sekert is sien Wirken as Diakon ünner de röömsch Papsten Coelestin I. un Sixtus III. In dit Amt weer he bi de Lösung vun verscheeden karklich un staatspolitisch Probleme bedeeligt, wat hüm en gooden Roop in' Klerus un bi de Bevölkerung vun Rom inbroch un bi de Wahl to'n Bischop 440 en eenstimmig Ergevnis.

Leo I. weer de bedüdenst röömsch Bischop vun dat 5. Johrhunnert. In sien Tiet stunn de röömsch Primatsanspröök up sien eersten Hööchpunkt. Leo I. greep den Titel Pontifex Maximus (böverste Brüggbauer = böverster Preester) up, hett de aber nich exklusiv för (sück as) den röömschen Bischop bruukt, sonnern snack vun Christus as de wohren, böversten Pontifex bzw. bruukt den Begriff as Synonym för "Bischöp" (vgl. v.a. tr. 5,3). Prosper vun Aquitanien dorgegen berekent Leo all to de sien Leevtieden as "papa" un "summus sacerdos" (böverste Preester) (chron. a. 452). Dat Överdragen vun den Pontifex Maximus-Titel vun den Kaiser up den Paapst is nich Leos Wark, aber sien Lehr över dat Petrusamt un sien Praxis as Paapst leefern dorför wichtig Grundlagen. Leo hett in völ karklich Angelegenheiten in Italien, aber ok in Gallien, Spanien un Grekenland ingreepen. Up dat Konzil von Chalkedon wurr Rom blots en minn Vörrang vör de anner groot Bischopsseeten in' Osten (Alexandria, Antiochia un Konstantinopel) inrüümt. Wichtiger aber weer de theologische Bidrag vun Leo I. dör sien groot Lehrschrieven, de so nömmt "Tomus" (ep. 28).

Leo hett sück völfack to theologisch Strietfragen ütert, hett dör Verbannen un Amtsentheeven verscheeden konkurreeren Lehren binnerhalv vun dat Christendom bekämpt, as den Monophysitismus un den Pelagianismus. Leo hett in' Westen den up vermeentlich Privilegien bestahn Hilarius von Arles (401–449) as Metropolit vun Arles afsett, un hett dat schafft, vun Valentinian III. de Anerkennung vun dat Primat vun Rom to kriegen, as de de Dekretalen mit de Rieksgesetten gliekstellen dee, hett ok den Anspröök vun Konstantinopel up Gliekrangigkeit mit Rom torüchwiest (451). As Rom 452 vun de Hunnen ünner Attila bedroht wurr, stell sück Leo vör Mantua dat hunnisch Heer ünner Attila entgegen un verhinner, wohrschienlich dör dat Betallen vun en hoohgen Geldbedrag (de nipp un nauen Achtergrünnen vun disse Gesandschap sünd in de Forschung ümstreeden) en Vördringen vun de Hunnen in Richt Rom. Dree Johre later hull he den Vandalenkönig Geiserich vun en allto gewaltsom Vörgahn bi dat Plünnern vun Rom af.

Irreführend is de faken in de Literatur un vör allen in dat Internett to finnen Utsaag, Leo harr 450 för dat Paapstdom de nee (tosätzliche) päpstlich Titulatur Patriarcha Occidentis – Patriarch vun dat Abendland – inführt. De Titel find sück nämlich in en Breef vun den Kaiser Theodosius II. an Leo, de hüm sülvst aber nie bruukt oder annommen hett. De Breef vun den Kaiser is ünner de Breef vun Leo överleefert. Paapst Benedikt XVI. hett den later begäng Titel af 2006 nich mehr führt.

Ünner Leo sien Schriften finden sück 97 Predigten, de wichtig dogmaatsch Fragen thematiseeren. Sien tallriek Breef (ca. 146 echte) geven Upsluss över karkenhistorsch Fragen ut de Tiet, nich toletzt över de Vörbereiten, Dörführen un Rezeptschoon vun dat Konzil vun Chalzedon, de gröttste un wichtigste Bischopsversammeln vun de Antike.

De Theologie vun Leo hett sück vör allen mit de Fraag nah de Person Christi un sien Mittlerschap befaat. Dat hangt mit dat Konzil vun Chalzedon tosammen, an de in' Updrag vun Leo eenig röömsch Legaten deelnommen hebbt. In de Folg nimmt Leo över völ Breef an Bischöpen un Liddmaaten vun de Kaiserfamilie grooten Infloot up dat Dörsetten un de Rezeptschoon vun den Gloven vun Chalzedon, ok in' Osten vun dat röömsch Riek. Sien Anliggen weer dorbi, de wohre Gottheit un de wohre Minschheit vun den eenen Christus gegen häretisch Eensiedigkeiten to verteedigen. Ok in völ Predigten hett he dit Thema upgreepen un dorbi de eegen Upfaaten dorbi över Johren noch deeper maakt. En zentraal Motiv is bi Leo de Gegenwart Christi in de Kark, näherhen in de Verkündigung vun den Gloven (Schrift un Traditschoon un hör Utleggen), in de Liturgie (Sakramente un Feste), in dat Leven vun de organiseert Kark un den eenzeln Glöviger, insbesünnere up dat Konzil.

Leo hett en vun de bedüüdenst Bidrääg to de Entwicklung vun de Lehr vun dat Paapstdom leist, präägt vun persönlich persönlicher Petrusfrömmigkeit un vun de Verehrung för den Apostel in dat Rom vun dat 5. Johrhunnert.

Gedenkdaag

kathoolsch: 10. November (gebotener Gedenkdag)
evangeelsch: 10. November
anglikaansch: 10. November
orthodox: 18. Februar

Attribut: Draak. He is Patron vun de Singer, Musiker un Organisten.

Utgaven

Leo [Papa, I.]: [Sämtliche Predigten] Des heiligen Papstes und Kirchenlehrers Leo des Großen sämtliche Predigten in 2 Bänden, Kösel-Verlag, München 1927.

Literatur

Hans Feichtinger: Die Gegenwart Christi in der Kirche bei Leo dem Großen, Frankfurt am Main u. a. 2007, ISBN 978-3-631-56178-2.
Basil Studer: Art."Leo the Great", in A. DiBerardino: "Patrology IV", Westminster ML 1994, S. 589-612.
Alois Grillmeier: "Jesus der Christus im Glauben der Kirche", Bd. 1 (Freiburg u. a. 1990), S. 734-750; Bd. 2/1 (Freiburg 1991), S. 131-200.
Ekkart Sauser: Leo der Große. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 4, Bautz, Herzberg 1992, ISBN 3-88309-038-7, Sp. 1425–1435.
Rudolf Schieffer: Leo I. der Große. In: Lexikon des Mittelalters (LexMA). Band 5, Artemis & Winkler, München/Zürich 1991, ISBN 3-7608-8905-0, Sp. 1876–1877.

Lenken

Sacramentarium Leonianum

Weblenken

Leo der Große. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

DNB-Katalog
Leo der Große in dat Ökumenische Hilligenlexikon
Indrag in de Catholic Encyclopedia, Robert Appleton Company, New York 1913 (engelsch)
Gesamtwark von Migne Patrologia Latina mit Inholtsverteken

Vörgänger	Amt	Nafolger
Sixtus III.	Paapst 461 - 468	Hilarius (Paapst)