Oost
Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Oost (Mehrdüdig Begreep).
| Oost | |
|---|---|
| Laag | Neddersassen |
 | |
| Stroomsystem | Elv |
| Läng | 153 km |
| Afströömrebeed | 1.711 km² |
| Born | bi Töst (op 54,5 m över NN) |
| Münn | bi Neehuus in de Elv (op 0 m över NN) |
| Water je Sekunn | 17,7 m³/s |
| Waterkenntall | DE: 598 |
| linke Blangenströöm | Meh-Au, Baad, Meh |
| rechte Blangenströöm | Ramm, Twiest, Bever |
| schippbor | bet Bremervöör |
| Havens | Bremervöör |
 | |
De Oost is en 153 km langen[1] Stroom in Neddersassen, de in de Elv geiht. De Oost is von Bremervöör op an en Tiedenstroom.
Geografie
[ännern | Bornkood ännern]Bodden
[ännern | Bornkood ännern]De Oost hett ehren Born op de Geest un flütt denn bet Bremervöör dör Geestland. Na Bremervöör liggt na beide Sieden hen Masch. Blots an enkelte Steden stött noch wedder Geest bet an dat Över von de Oost.
Loop
[ännern | Bornkood ännern]De Born von de Oost is bi Töst. Denn geiht de Oost över Bremervöör, Oosten un Hemmoor. Tüschen Balje un Belen münnt de Oost in de Elv.
Dorbi flütt de Stroom dör de Landkreise Horborg, Rodenborg, Stood un Cuxhoben.
Op de Geest
[ännern | Bornkood ännern]De Born liggt in en lütt Moor bi Schillingsbossel an’n Noordwestrand von de Lümbörger Heid. Von dor flütt de Oost as lütten Beek dör de Wischen na Westen an Depenbrook un Quellen vörbi un dör den Süden von de Gemenen Wist un Heidenau un dör den Noorden von de Gemeen Tiss. De Oost flütt dör Zittens un an Alpershusen langs. An de Grenz von de Gemenen Zittens un Groot Meckels flütt von rechts de Ramm rin’e Oost.
De Oost billt denn för en Tied de Grenz twüschen de Gemenen Groot Meckels un Homersen, later Elsdörp un Groot Meckels. An de Grenz von de Gemenen Homersen/Elsdörp münnt de Alpershusener Möhlenbeek. Bi Kohmöhlen münnt de Kohbeek in de Oost. In de Gemeen Heeßel flütt de Stroom twüschen Freyersen un Weertzen dör, an Oosterheeßel langs un denn dör Heeßel sülvs. Bi Oosterheeßel münnt de Knüllbeek in de Oost. Bi Offens verlett de Oost denn de Gemeen Heeßel un flütt an Brauel un Godenst langs. Hier in de Gemeen Seedörp flütt von links de Baad un von rechts de Twiest rin’e Oost. In de Gemeen Sürsen flütt de Stroom an Eitzt (mit Eitzmöhlen, wo en ole Watermöhl an’t Över steiht) un Lahmst langs un billt denn bi Rockst de Grenz twüschen de Gemenen Sürsen un Oostereis.
De Oost maakt dor denn en sachten Bagen na Noorden un flütt na de Gemeen Sandbossel un an Ochenhusen vörbi. Bi Ochenhusen münnt von rechts de Sürser Beek in de Oost. Denn kummt de Stroom na Minst un an Sprekens un Tingo vörbi. Dor is de Oost över den Oost-Hamm-Kanaal mit de Hamm verbunnen. Ok de Fohrendörper Kanaal geiht dor von de Oost af. Kort vör Bremervöör flütt von rechts de Bever rin’e Oost un von links de Öreler Kanaal. De Stroom geiht dör Bremervöör dör un an’n Vörer See vörbi un kummt denn bilütten in Moor- un Maschland. In Bremervöör gaht ok de Brüggen von de Bundsstraten 71 un 74 un von de Iesenbahnlienen Bremerhoben–Buxthu un Bremervöör–Wasra över de Oost.
In de Masch
[ännern | Bornkood ännern]Kort achter Bremervöör geiht rechts de Oost-Swing-Kanaal af, de de Oost mit de Swing verbinnen deit. De Oost billt von Neer-Ochenhusen un Öölm af an de Grenz von’n Landkreis Stood (mit Beeß as eersten Oort) un’n Landkreis Rodenborg. Bi Oostendörp grenzt de Landkreis Rodenborg an’n Landkreis Cuxhoben un de Oost is denn de Grenz von Cuxhoben na Stood. Blots in Gröpel un Brobargen reckt de Landkreis Stood mit lütte Rebeden op dat linke Över von de Oost. Bi Brobargen un Nindörp flütt von links de Meh rin’e Oost.
De Oost flütt nu an Lohmöhlen, an’n Geesthoff, Klint, Kronenborg un Blomendol vörbi. Twüschen Burweg un Heckthusen loopt de Iesenbahnbrügg Heckthusen von de Nedderelvbahn un de Oostbrügg Heckthusen von de Bundsstraat 73 över de Oost. Kort later münnt von rechts de Hosterbeek bi Host. De Stroom flütt an Bredenwisch, Neeland, Wisch un Lüttwöhrn vörbi, nimmt von rechts den Borgbeekkanaal op un bi Grootweurn flütt von rechts de Rönn rin’e Oost. Bi Lüttwöhrn kummt von links de Ihlbeker Kanaal.
Bi Oosten steiht de Sweevfähr Oosten, de na Basbeek rövergeiht. Von links münnt dor dat Basbeker Slüsenfleet in de Oost. Ok de Bundsstraat 495 geiht mit de Oostbrügg Oosten hier över de Oost. Von Oosten af an höört all beid Övers to’n Landkreis Cuxhoben. De Stroom flütt denn an’t linke Över an Warstood, Hemmoor, Hemm, Ohrensfluchterdiek, Braak un Öberndörp vörbi un op dat rechte Över an Achthöbenerdiek, Nedderstreek un Bentwisch langs. Dree Kilometer af von de Oost an dat linke Över liggt de Geestrügg von de Wingst.
Op dat linke Över kaamt nu Laak, Good Neendiek un Marn un op dat rechte Över Portshemm, Wetterdiek un Itzwöörden. Mit de Hööv Möhlenwisch un Olenwisch raakt de Landkreis Stood hier wedder op twee korte Stücken bet an de Oost. In Geversdörp löppt de Landsstraat 111 mit en Klappbrügg över de Oost.
Op dat linke Över sünd nu de Öörd Dingwöörden, Neehuus un Neehüserdiek. Bi Neehuus flütt von links de Au rin’e Oost.
De Oost münnt denn as 200 m breden Stroom en poor Kilometer in’n Oosten von Oterndörp twüschen Belen und Balje (Hörn) bi’n Hullen bi Elvkilometer 706,9[1] in de Elv. Vör de Münn liggt de Oostbank. Disse letzte Afsnidd mit dat Oostsparrwark liggt wedder in’n Landkreis Stood.
Geschicht
[ännern | Bornkood ännern]De Naam is wohrschienlich so üm un bi 1000 v. Chr. opkamen, in en Tied, in de sik dat Proto-Germaansch noch nich düüdlich ut dat Indogermaansche rutentwickelt harr. Dat gifft in Europa en ganz Reeg Strööm un Beken, de von den olen Stamm *aus afkaamt (von den wohrschienlich ok dat Woord ööschen afkummt).
In de Oorkunnen kummt de Oost denn as ad hostam toeerst vör in de Oorkunn von’n 29. Juni 786, mit de de Grenzen von dat nee grünnte Bisdom Veern beschreven worrn sünd.
De wichtigste Oort an de Oost weer Bremervöör. In Bremervöör hett dat en Föör geven, över de een över de Oost kamen kunn. Later hebbt se dor denn ok en Brügg boot. De Arzbischöp von Bremen hebbt lang jemehr Seet in Bremervöör hatt un Bremervöör weer en wichtigen Haven.
Stücken ut de Geschicht von de Oost sünd vondaag ünner annern in dat Bachmann-Museum in Bremervöör un in dat Natureum bi Neehuus to bekieken.
Schipperee
[ännern | Bornkood ännern]Von Bremervöör af an köönt op de Oost lüttere Scheep föhren. De öllsten Berichten von Schipperee op de Oost, de vondaag noch nableven sünd, sünd von üm un bi 1250. To de Tied hebbt al veel Evers op de Oost föhrt. Later in dat 19. un fröhe 20. Johrhunnert weer vör allen de Transport von Stackbusch hen na de Küst un von Törf ut dat Düvelsmoor na Hamborg un annere gröttere Öörd wichtig.
In de eerste Hälft von dat 20. Johrhunnert weer de Oost noch en wichtigen Transportweg för den Verkehr in’t Dreeeck twüschen Elv un Werser. Aver mit betere Straten is de Schippsverkehr denn in de twete Hälft von dat 20. Johrhunnert gau daalt. Scheep föhren nu noch fakener na dat Zementwark in Hemmoor. Aver ans sünd nich mehr veel Scheep föhrt. Dat hett noch bet in de Johren 1980 en poor Scheep geven, de Dünger bet na Gröpel bröcht hebbt, aver dat hett denn ok kumplett ophöört.
Vondaag gifft dat keen Worenverkehr mehr op de Oost. Dat gifft mit de Mocambo noch en Fohrgastschipp för Touristen, ans föhrt dor blots noch private Sportbööd.
Vonwegen den groten Verkehr fröher weer de Oost twischen Bremervöör un de Münn bet to’n 1. Mai 2010 en Bundswaterstraat. Denn is dat aver to en „Landesgewässer 1. Ordnung“ ännert worrn[2].
Zementwark
[ännern | Bornkood ännern]Dat Zementwark von de Hemmoor Zement AG hett 1862 apenmaakt. För den Transport hett dat Wark den lütten Haven Swartenhütten bruukt, de vörher al von en Tegelee bruukt worrn is. 1875 is ok en Peerbahn von dat Zementwark an’n hüdigen Kriedsee na Swartenhütten boot worrn.
De Zement is mit Schuten un Lichters na Hamborg bröcht worrn un dor denn in’n Hannel kamen oder op gröttere Scheep ümlaadt worrn un in’n Export kamen. Op’n Weg trügg hebbt de Scheep Köhlen för dat Zementwark laadt.
In de besten Tieden in de Johren 1960 hebbt se 500.000 Tünnen in’t Johr ümslagen. Nadem dat Wark 1976 dichtmaakt hett, is de Haven in Swartenhütten toeerst noch wieder bedreven worrn. Vör allen Dünger un Köhlen sünd dor denn noch ümslagen worrn. An’n 22. Dezember 1997 hett Swartenhütten denn aver ganz dichtmaakt.
Waalfang
[ännern | Bornkood ännern]In dat 18. un 19. Johrhunnert is ok Waalfang von de Oost ut bedreven worrn. 1766 hett Johann Thumann ut Geversdörp de Osten Strohm utrüsten laten, de denn op Waalfang vör Gröönland ünnerwegens weer. Dat Schipp is bet 1777 föhrt. 1800 is denn en Waalfänger von Oosten ut to’n Waalfang loosföhrt, hett aver blots een Fohrt maakt.
Von 1814 bet 1821 hett Johann Thumann junior noch wedder en poor Versöök maakt, Scheep op Waalfohrt to schicken, aver de Fang weer nich so good, dat sik dat lohnen dee. Dat weren denn de letzten Scheep, de von de Oost ut Waals fungen hebbt.
Footnoten
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ a b Michael Bergemann: Gesamtliste der Fließgewässer im Elbeeinzugsgebiet. 2012
- ↑ http://www.abendblatt.de/region/stade/article1361113/Die-Oste-gehoert-bald-dem-Land-Niedersachsen.html
Weblenks
[ännern | Bornkood ännern]
- AG Osteland (hoochdüütsch)
- Ostechronik (hoochdüütsch)