Suffix
En Suffix (vun Latiensch Suffixum, achtern anbackt) is en Affix, dat achtern an de Stammform vun en Woort anbackt warrt. Dat Suffix hölpt dorto, nee Formen vun en Woort to billen. Man för sik alleen is dat Suffix noch keen Woort un kann nich as Grund- Morphem bruukt weern.
Allgemeen
[ännern | Bornkood ännern]In de verscheden Spraken bedüüt de Suffixen nich dat Glieke. Besunners weert de Suffixen in de Latiensche Spraak bruukt, man ok in de Finno-Ugrische Spraken un de in semitsche Spraken un in de Spraak vun Gröönland.
Plattdüütsch
[ännern | Bornkood ännern]In de plattdüütsche Spraak gifft dat verscheden Aarten vun Suffixen:
- Diminutivsuffix (to'n lüttjer maken)
- -ke oder -ken: Männeken, Bömeken, Hüseken, Anke etcpp.
- -tje in Oostfreesland oder vun Holland her: Boomtje, Manntje, Antje
- -ing in Meckelnborg: Hüsing, Vadding, Mudding, Kinnings etc.
- Suffixen, de een Substantiv oder Verb to'n Adjektiv ummuddeln doot:
- -lich (wunner-lich vun Wunner, fründ-lich vun Fründ, scheneer-lich vun scheneeren etc.)
- -elk in de oostfreeschen Dialekten: enn-elk vun Enn,
- -ig (sluckohr-ig vun Sluckohr, daddel-ig vun Daddel, aas-ig vun Aas, rechtied-ig vun rechte Tiet etc.)
- Suffixen, de andüden doot, datt hier en Wiev mit meent is:
- -sch oder -sche (Köök-sche, Börgermeester-sche, Kanzler-sche, Dokter-sch)
- -in (ut dat Hoochdüütsche öbernahmen?; Lehrer-in)
- Suffixen, de een Substantiv herstellen doot:
- -heit, -keit, -nis, -ung, -dom, -sel, -de (Dumm-heit, Afsonnerlich-keit, Düüster-nis, Wahn-ung, Christen-dom, Anback-sel, Nahkiek-sel, Hööch-de, Läng-de, Bree-de)
- Suffix, dat de Mehrtall andüden deit:
- -en, -e, -s (Minsch-en, Kark-en, Lüd-e, Bööm-e, Arm-s, Naam-s)
- Bi dat Bugen vun de Verben weert Suffixen bruukt:
- Ik loop, du löpp-st, he löpp-t, wi/ji/se loop-t, he/se/dat is lop-en, wi lep-en
Bi de meisten plattdüütschen Vörnaams weert allerhand Suffixen bruukt. Kiek ok nah bi de List vun plattdüütsche Vörnaams
Informatik
[ännern | Bornkood ännern]In de Informatik warrt dat Woort Suffix bruukt för een Anbacksel achter een Woort. Bi dat Enn vun Dateien warrt mit een Suffix de Dateityyp angeven (x.txt, y.exe), kiek ok bi Postfix.
Chemie
[ännern | Bornkood ännern]Bi de Naams vun de orgaansche Chemie weert Suffixen bruukt. Dor kann een den Ünnerscheed mank de Stoffen un jem ehr Aart düütlich maken:
- Ethan: Dat Suffix -an maakt klaar: Hier geiht dat üm een satten Kohlenwaterstoff. De Stamm Eth- maakt düütlich: Hier geiht dat üm Kohlenwaterstoff mit twee Atomen vun Kohlenwaterstoff.
- Ethen: Dat Suffix -en maakt klaar: De beiden Atomen vun den Kohlenwaterstoff sünd dubbelt verbunnen.
- Ethin: Dat Suffix -in maakt klaar: De beiden Atomen sünd dreemal verbunnen.
- Ethanol: Dat Suffix -ol gifft an: Hier geiht dat üm een Grupp vun Hydroxil un dat Ganze is een Alkohol
- Ethanal: Dat Suffix -al meent een Carbonylgrupp vun een Aldehyd.
- Ethansüür: Dat Suffix süür seggt: Dat geiht üm een Grupp vun Carboxyl. Dor geiht dat bi üm de Carbonsüür, de vun dat Ethan herkümmt. Ehr Naam is süß ok Etigsüür.