ut

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  ut    (hulp, bestand)
• IPA: / ʏt / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• ut

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Latijn, in de betekenis van ‘eerste toon van de toonschaal’ voor het eerst aangetroffen in 1567
• van Middelnederlands ut (zie hieronder)

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	ut	uts
verkleinwoord	-	-

Zelfstandig naamwoord

de ut v / m

1. (verouderd) (muziek) eerste toon van de toonladder

Synoniemen

• c, do

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Gangbaarheid

• Het woord ut staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

Frans

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

enkelvoud		meervoud
zonder lidwoord	met lidwoord	zonder lidwoord	met lidwoord
ut	l'ut	ut	les ut

Zelfstandig naamwoord

ut m

1. (muziek): de muziektoon “c” of ook “do”

Synoniemen

• do

Afgeleide begrippen

• ut bémol, ut dièse, ut double bémol, ut double dièse

Verwante begrippen

• ré, mi, fa, sol, la, si

Latijn

Voegwoord

ut + indicatief

1. zoals
2. zodra

ut + conjuctief

1. opdat
2. zodat
3. dat

Middelnederlands

Ut queant laxis

Woordherkomst en -opbouw

• van Latijn ut "(opdat". Guido van Arezzo maakte in de 11e eeuw een toonladder van van zes diatonisch opvolgende tonen ut, re, mi, fa, sol, la. Voor deze namen nam hij de eerste lettergreep van elke regel in een hymne gewijd aan Johannes de Doper omdat die op de betreffende toonhoogte wordt gezongen:
  Ut queant laxis
  resonare fibris,
  mira gestorum
  famuli tuorum,
  solve polluti
  labii reatum, Sancte Ioannes.
  (Opdat uw dienaren met zachte stem uw wonderdaden laten weerklinken: verlos hun bezoedelde lippen van schuld, Sint Johannes.)

Zelfstandig naamwoord

ut

1. (muziek) do of ut, laagste toon van een hexachord

Verwante begrippen

• re, mi, fa, sol, la

Overerving en ontlening

• Nederlands: ut

Nedersaksisch

Lidwoord

ut

1. het, 't; onzijdig bepaald lidwoord

Synoniemen

• t
• 't
• et

Persoonlijk voornaamwoord

ut

1. het, 't; 3e persoon enkelvoud onzijdig

Synoniemen

• t

Turks

Zelfstandig naamwoord

ut

1. (muziekinstrument) luit

Veluws

Lidwoord

ut

1. (Oost-Veluws) het, 't; onzijdig bepaald lidwoord

Verwante begrippen

• de
• un

Persoonlijk voornaamwoord

ut

1. (Oost-Veluws) het, 't; 3e persoon enkelvoud onzijdig

Verwante begrippen

• ik
• ie
• hee
• zee
• wie