Brontekst bekijken van Ozoergeti (gemeente)

{{Infobox plaats in Georgië
| soort               = Gemeente
| regio               = Goeria
| deelstaat           = 
| naam                = Ozoergeti
| schriftnaam         = {{lang|ka|ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი}}
| voormaligenamen     = Macharadze (1934-1989)
| vlag                = Ozurgebti district flag.jpg
| wapen               = Ozurgeti district COA.jpg
| map                 = GEO-GR-OZ.svg
| hoofdplaats         = [[Ozoergeti (stad)|Ozoergeti]]
| hoogstepunt         = 2755
| hoogstetopnaam      = Sakornia
| km2                 = 675
| oppervlakteref      = <ref name=census2014detail/>
| inwoners            = 56327
| inwonersref         = <ref name=geostatpop />
| meetjaar            = 2024
| etniciteit          = [[Georgiërs|Georgisch]] (97,2%)<br>[[Armeniërs in Georgië|Armeniërs]] (1,8%)
| etniciteitjaar      = 2014
| religie             = [[Georgisch-Orthodoxe Kerk|Georgisch-Orthodox]] (85,3%)<br>[[Islam in Georgië|Islam]] (12,3%)
| religiejaar         = 2014
| burgemeester        = Avtandil Talakvadze (2021-)
| website             = <!-- wikidata -->
| detailkaarttype     = relief
| image               = Supsa view from Nasakirali.jpg
| caption             = [[Soepsa (rivier)|Soepsa]] is een van de hoofdrivieren
}}
'''Ozoergeti''' ([[Georgisch]]: {{lang|ka|ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი}}, ''{{lang|ka-latn|Ozoergetis moenitsipaliteti}}'') is een [[Gemeenten van Georgië|gemeente]] in het westen van [[Georgië]] met 56.327 inwoners (2024) en een oppervlakte van 675 km². De [[Ozoergeti (stad)|gelijknamige stad]] is het bestuurlijk centrum. 

De gemeente ligt aan de [[Zwarte Zee]] in de regio [[Goeria]] en is gesitueerd in het [[Koboeleti (gemeente)|Koboeleti]]-laagland, het [[Goeriagebergte]] en het [[Meschetigebergte]]. Sinds 2016 staat bij het dorp Sjekvetili de [[Black Sea Arena]], de grootste overdekte concertarena van de [[Zuidelijke Kaukasus]].

==Geschiedenis==
Vanaf het uiteenvallen van het [[Koninkrijk Georgië]] in het begin van de 15e eeuw tot in de 19e eeuw behoorde het grondgebied van de huidige gemeente tot het [[Vorstendom Goeria]]. In 1829 werd Goeria via het [[Verdrag van Adrianopel (1829)|Verdrag van Adrianopel]] uit 1829 door het [[Keizerrijk Rusland|Russische Rijk]] geannexeerd.

=== In Russisch Rijk ===
[[Bestand:ოზურგეთის მაზრა.jpg|miniatuur|links|Oetsjastok Goeria (I) in het [[oejezd]] Ozoergeti van het [[Gouvernement Koetais]].]]
Nadat de Russen ook vrijwel geheel West-Georgië onder controle hadden, werd het gebied inclusief Goeria bestuurlijk ingedeeld naar Russische maatstaven. Dit zou de basis leggen voor de moderne Georgische bestuurlijke indeling. In 1840 werd het [[Gouvernement Georgië-Imeretië]] opgericht dat geheel Georgië besloeg.<ref>{{Citeer web | url=https://old.bigenc.ru/domestic_history/text/2005786 | titel=Oblast Imereti | bezochtdatum=2022-08-21 | werk=Grote Russische Encyclopedie | taal=ru | archiefdatum=2022-08-21 | archiefurl=https://web.archive.org/web/20220821113221/https://bigenc.ru/domestic_history/text/2005786 | dodeurl=nee }}</ref>

In [[1846]] werden Oost- en West-Georgië gescheiden. West-Georgië werd het [[Gouvernement Koetais]], waarbinnen het. [[oejezd]] Ozoergeti werd opgericht dat geheel Goeria omvatte.<ref name=kutais>{{Citeer web | url=https://old.bigenc.ru/domestic_history/text/2123706 | titel=Gouvernement Koetaiskaja | bezochtdatum=2022-08-22 | werk=Grote Russische Encyclopedie | taal=ru | archiefdatum=2022-09-20 | archiefurl=https://web.archive.org/web/20220920172606/https://bigenc.ru/domestic_history/text/2123706 | dodeurl=nee }}</ref> Het oejezd werd onderverdeeld in drie gemeentelijke districten ([[Gemeentelijk district|oetsjastok]], [[Russisch]]: ''yча́сток''), waarvan het district Goeria ({{lang|ru|Гуриантскій yча́сток}}, ''{{lang|ru-latn|Goeriantskiy oetsjastok}}'') overeenkwam met de huidige gemeente Oezoergeti.

Nadat in 1841 al een opstand in het gebied had plaatsgevonden tegen het Russische gezag, vond er in 1902 een grote socialistische boerenopstand plaats tegen het tsaristische gezag, die begon in het dorp [[Nigoiti]] maar zich over heel Goeria verspreidde. De rebelse [[Goeriaanse Republiek]] werd uitgeroepen, maar deze werd uiteindelijk na de de Russische [[revolutie van 1905]] neergeslagen.

=== Vorming district ===
In 1930 werd het oetsjastok Goeria omgevormd tot het [[rajon]] (district) Ozoergeti. In 1934 werd zowel het district als de stad tot Macharadze omgedoopt ter ere van Filipp Macharadze,<ref>{{Citeer boek | url=https://publications.hse.ru/pubs/share/direct/403399936.pdf | formaat=pdf | titel=Топонимия Ближнего Зарубежья: 100 лет переименований (Toponymie van het nabije buitenland: 100 jaar hernoemen) | paginas=p.145 | auteur=V.N. Kaloetskov e.a. | uitgever=Русское географическое общество (Russische Geografische Vereniging) | plaats=[[Moskou]] | datum=2020 | bezochtdatum=2022-10-15 | taal=ru }}</ref> een Goeriaan die in het Sovjet-leiderschap zat. In het begin van de jaren zestig van de 20e eeuw werd de oppervlakte van het district verkleind: een deel van het gebied bij [[Gomismta]] werd overgeheveld naar het rajon [[Koboeleti (gemeente)|Koboeleti]] en een deel van het gebied rond de rivier [[Soepsa (rivier)|Soepsa]] naar het rajon [[Lantsjchoeti (gemeente)|Lantsjchoeti]].

In 1989 werd de naam Ozoergeti hersteld. In het onafhankelijke Georgië werd het district in 1995 onderdeel van de nieuw opgerichte [[Bestuurlijke indeling van Georgië|regio]] (''mchare'') [[Goeria]] en in 2006 werd het district omgevormd naar een [[Gemeenten van Georgië|gemeente]] (municipaliteit). Tussen 2014 en 2017 was de stad Ozoergeti een zelfstandige stadsgemeente naast de rest van de (rurale) gemeente.<ref>{{Citeer web | url=https://old.civil.ge/eng/article.php?id=30234 | titel=Parliament Reduces Number of Self-Governing Cities | datum=2017-07-03 |bezochtdatum=2022-01-06 | werk=Civil.ge | taal=en }}</ref> In 2017 werd deze stap teruggedraaid omdat men niet tevreden was met het resultaat.

== Geografie ==
Ozoergeti grenst in het noorden aan de gemeente [[Lantsjchoeti (gemeente)| Lantsjchoeti]], in het oosten aan [[Tsjochataoeri (gemeente)|Tsjochataoeri]], en in het zuiden de gemeenten [[Sjoeachevi (gemeente)|Sjoeachevi]] en [[Koboeleti (gemeente)|Koboeleti]], beiden in de autonome republiek [[Adzjarië]]. De [[Zwarte Zee]] begrenst de westkant. Het westelijke kustgebied is onderdeel van het Koboeleti laagland.

=== Meschetigebergte ===
[[Bestand:Vake, Georgia - panoramio (4).jpg|miniatuur|Het glooiende gebied tussen de Goeria- en Meschetigebergtes.]]
De noordgrens van de gemeente wordt bepaald door het Goeriagebergte, een bescheiden bergrug dat een noordelijke uitloper is van het [[Meschetigebergte]] dat door het oostelijke deel van de gemeente ligt. Tussen deze gebergtes ligt een glooiende vallei dat het stroomgebied vormt van de [[Soepsa (rivier)|Soepsa]] en [[Natanebi]] en hun vele zijrivieren. In het zuiden vormt de [[Tsjoloki]]-rivier een deel van de grens met [[Adzjarië]]. Bruggen over deze rivier werden tijdens de crisis in 2004 rond [[Adzjarië#Adzjarië crisis 2004|Adzjarië]] door de Adzjaarse milities opgeblazen. 

De hoogste bergen in de gemeente bevinden zich in het zuidoostelijke deel, in het Meschetigebergte. De berg Sakornia is met 2755 meter boven zeeniveau het hoogste punt in de gemeente.<ref name="GeomorphGeorgia">{{Citeer boek|titel=Geomorphology of Georgia|auteur=Levan Tielidze|medeauteurs=Ramin Gobejishvili, Levan Maruashvili en Nikoloz Astakhov|taal=en|URL=https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-319-77764-1|uitgever=Springer|plaats=|datum=2019|pagina's=226|ISBN=978-3-319-77764-1|bezochtdatum=6 januari 2022|hoofdstuk=13 Achara-Trialeti-Loki Mountainous Terrain}}</ref> Gomismta (of ook wel Gomis Mta) is een favoriet zomeroord op 2.000 meter hoogte vlak onder de berg Gomis-Tavi en enkele andere toppen.<ref>{{Citeer web | url=https://jam-news.net/georgia-tourism-gomi/ | titel=Gomis Mta, Georgia’s Klondike – a world above the clouds and builders above the law | datum=2020-10-09 |bezochtdatum=2022-01-06 | werk=JamNews | taal=en }}</ref>

== Demografie ==
Begin 2024 telde de gemeente Ozoergeti 56.327 inwoners,<ref name=geostatpop>{{Citeer web | url=https://www.geostat.ge/en/modules/categories/41/population | titel=Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January | datum=2024-01-01 | bezochtdatum=2024-07-18 | werk=National Statistics Office of Georgia, Geostat | taal=en }}</ref> een daling van ruim 7% ten opzichte van de volkstelling van 2014.{{refn|name="nootcensus2014"|Gecombineerde cijfers van de stadsgemeente (kalaki) Ozoergeti en de gemeente Ozoergeti.<ref name=census2014detail />}}
{| class="wikitable" style="text-align:right;font-size:90%;"
|-
! colspan="19" | Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Ozoergeti
|-
! !! 1897 !! 1922 !! 1939 !! 1959 !! 1970 !! 1979 !! 1989 !! 2002<ref name="nootcensus2002"/> !! 2014 !! 2020 !! 2024
|-
! Gemeente Ozoergeti
| - || - || 58.514 || {{winst}} 75.240 || {{winst}} 79.710 || {{winst}} 84.278 || {{winst}} 90.040 || {{verlies}} 78.760 || {{refn|name="nootcensus2014"}}{{verlies}} 62.863 || {{verlies}} 59.913 || {{verlies}} 56.327
|-
| colspan="15"|
|-
| [[Ozoergeti (stad)|Ozoergeti]] || 4.710 || {{winst}} 5.626 || {{winst}} 11.419 || {{winst}} 19.131 || {{winst}} 21.679 || {{winst}} 22.393 || {{winst}} 23.399 || {{verlies}} 18.705 || {{verlies}} 14.785 || {{verlies}} 14.372 || {{verlies}} 13.973
|-
| [[Laitoeri]]|| - || - || - || 5.018 || {{verlies}} 3.398 || {{winst}} 5.327 || {{verlies}} 3.854 || {{verlies}} 3.556 || {{verlies}} 2.697 || {{winst}} 3.384 || {{verlies}} 3.254
|-
| [[Naroedzja]]|| - || - || - || - || - || - ||  2.219 || {{verlies}} 1.295 ||  {{winst}} 2.148 || {{verlies}} 1.514 || {{stabiel}} 1.503
|-
| Kveda [[Nasakirali]]|| - || - || - || - || - ||  2.290 || {{winst}} 2.616 || {{verlies}} 2.550 ||  {{winst}} 2.898 || {{verlies}} 2.546 || {{stabiel}} 2.547
|-
| [[Oereki]]|| - || - || - || 1.736 || {{verlies}} 1.249 || {{winst}} 1.486 || {{winst}} 1.758 || {{verlies}} 1.422 || {{verlies}} 1.166 || {{winst}} 1.466 || {{winst}} 1.566
|-
| colspan="15" class="wikitable" style="align:left;text-align:left;background-color:#eaecf0"|Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.<ref name="inwgemeente">{{Citeer web | url=http://pop-stat.mashke.org/georgia-division.htm | titel=Population divisions of Georgia | bezochtdatum=2021-12-31 | werk=Population Statistics Eastern Europe and former USSR | taal=en }}</ref><ref name="inwplaatsen">{{Citeer web | url=http://pop-stat.mashke.org/georgia-cities.htm | titel=Population cities & towns of Georgia | bezochtdatum=2022-01-01 | werk=Population Statistics Eastern Europe and former USSR | taal=en }}</ref><ref name="etno">{{Citeer web | url=http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rngeorgia.html | titel=Georgian population | bezochtdatum=2022-09-11 | werk=Ethno Kavkaz | taal=ru }}</ref> Noot:{{refn|name="nootcensus2002"|Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie <ref name=retro2017>{{Citeer web | url=https://geostat.ge/media/20624/3.-Population-Dynamics_ENGL-_print_F.pdf | titel=Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data | datum=2017-11-29 | bezochtdatum=2022-01-01 | werk=National Statistics Office of Georgia, Geostat | taal=en |formaat=pdf }}</ref>, "1. Introduction", Pagina 1.}}
|}

=== Etniciteit en religie ===
Ozoergeti is praktisch mono-etnisch [[Georgiërs|Georgisch]] (97,2%). Etnische minderheden zijn onder andere [[Armeniërs]] (1,8%), [[Russen (volk)|Russen]] (0,6%). Daarnaast wonen er ongeveer 100 [[Oekraïners]], enkele tientallen [[Osseten]], en een gering aantal [[Abchaziërs]], [[Jezidi's]] en [[Grieken]].<ref name="etn14">{{Citeer web | url=http://pop-stat.mashke.org/georgia-ethnic-loc2014.htm | titel=Ethnic composition of Georgia 2014 | bezochtdatum=2023-05-13 | werk=Population Statistics Eastern Europe and former USSR | taal=en }}</ref> De bevolking van Ozoergeti bestond in 2014 voor 85% uit [[Georgisch-Orthodoxe Kerk|orthodox christelijke]] Georgiërs, gevolgd door [[Islam in Georgië|islamitische]] Georgiërs ([[Adzjaren]]). Deze laatste groep, die ongeveer 12% groot is en buiten de stad Ozoergeti woont, is een erfenis uit de Ottomaanse overheersing van Neder-Goeria en [[Adzjarië]] en de gedwongen [[islamisering]] in de 18e en 19e eeuw. Verder zijn er kleine gemeenschappen [[Katholicisme|katholieken]], [[Protestantisme|protestanten]] en [[Jehova's getuigen|jehova's]].<ref name="rel14">{{Citeer web | url=http://pop-stat.mashke.org/georgia-religion2014b.htm | titel=Religious composition of Georgia 2014 | bezochtdatum=2023-05-13 | werk=Population Statistics Eastern Europe and former USSR | taal=en }}</ref>

== Administratieve onderverdeling ==
[[Bestand:Gomismta and the Lesser Caucasus mountains.jpg|miniatuur|Bergroord [[Gomismta]].]]
De gemeente Ozoergeti is administratief onderverdeeld in 24 gemeenschappen ({{lang|ka|თემი}}, ''{{Lang|ka-latn|temi}}'') met in totaal 69 dorpen ({{lang|ka|სოფელი}}, ''{{Lang|ka-latn|sopeli}}''). Er zijn vijf '[[Nederzetting met stedelijk karakter|nederzettingen met een stedelijk karakter]]' ({{lang|ka|დაბა}}, ''{{Lang|ka-latn|daba}}'') en één stad ({{lang|ka|ქალაქი}}, ''{{lang|ka-latn|kalaki}}'').<ref name=census2014detail>{{Citeer web | url=http://census.ge/files/pdf/2014-wlis-aRweris-ZiriTadi-Sedegebi.pdf |formaat=pdf |titel=Main Results of the 2014 Census (Publication) |werk=Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) |paginas=p.49-50, 56-61 |datum=2016-04-28 |bezochtdatum=2022-01-06  |taal=ka |archiefdatum=2020-02-13 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200213232229/http://census.ge/files/pdf/2014-wlis-aRweris-ZiriTadi-Sedegebi.pdf |dodeurl=ja }}</ref>
* stad: [[Ozoergeti (stad)|Ozoergeti]], tevens hoofdstad regio [[Goeria]];
* ''daba'': [[Gomismta]], [[Laitoeri]], [[Naroedzja]], [[Nasakirali]] en [[Oereki]];
* dorpen: in totaal 69, waaronder [[Bachvi]].

Gomismta is een kuur- en vakantieoord in het [[Meschetigebergte]].

== Bestuur ==
[[Bestand:Ozurgeti view from Anaseuli.jpg|miniatuur|Gemeentelijk centrum [[Ozoergeti (stad)|Ozoergeti]]]]
De gemeenteraad van Ozoergeti ([[Georgisch]]: {{lang|ka|საკრებულო}}, ''{{lang|ka-latn|sakreboelo}}'') is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd [[kiessysteem|kiesstelsel]] wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 45 leden: 15 leden worden gekozen door middel van een [[districtenstelsel]] en 30 leden worden via een [[Evenredige vertegenwoordiging|proportionele lijststem]] gekozen.<ref name=electioncode>{{Citeer web | url=https://matsne.gov.ge/en/document/view/1557168?publication=69 | titel=Election Code of Georgia (art. 148, 149, Annex 1) | datum=2021-06-28 | bezochtdatum=2022-01-02 | werk=Legislative Herald of Georgia | taal=en }}</ref> In 2017 was de verhouding omgekeerd (30 district om 15 proportioneel).

Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Avtandil Talakvadze van de [[Georgische Droom]] partij via een tweede ronde met 55,42% van de stemmen tot burgemeester gekozen. De Georgische Droom partij behaalde de meeste proportionele stemmen (50,5%) gevolgd door de [[Verenigde Nationale Beweging]] (25,9%) en [[Voor Georgië]] (9,3%). Elf partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet. Twaalf districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom gegaan, twee naar Verenigde Nationale Beweging en één naar Voor Georgië.<ref name="cesko21">{{Citeer web | url=https://results.cec.gov.ge/#/en-us/election_45/dashboard | titel=October 2, 2021 Municipal Elections | bezochtdatum=2021-01-02 | werk=CESKO Central Election Commission | taal=en }}</ref><ref name="agenda-gvote21">{{Citeer web | url=https://old.agenda.ge/elections/2021/dist/index.html | titel=Interactive results 2021 municipal elections | bezochtdatum=2021-01-02 | werk=Agenda.ge | taal=en | archiefdatum=2021-10-03 | archiefurl=https://web.archive.org/web/20211003112251/https://agenda.ge/elections/2021/dist/index.html | dodeurl=nee }}</ref>

{| class="wikitable"
! colspan=10 | Samenstelling Sakreboelo
|-
! colspan="2" | Partij
! 2017<ref name="gevote17">{{Citeer web | url=https://cesko.ge/res/docs/danOK47.pdf | formaat=pdf | paginas=p.74-76 | titel=Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2017 | bezochtdatum=2022-08-06 | werk=CESKO Centrale verkiezingscommissie | taal=ka | archiefurl=https://ia801501.us.archive.org/26/items/local-elections-georgia-final-result-protocols/2017%20-%20Local%20elections%20Georgia%20-%20final%20result%20protocol.pdf | archiefdatum=2022-04-05 |dodeurl=nee}}</ref>
! 2021 <ref name="gevote21">{{Citeer web | url=https://cesko.ge/static/res/docs/2021sakrebuloswevraddameradarcheulipirebi.pdf | formaat=pdf | paginas=p.92-94 | titel=Protocol gekozen raadsleden en burgemeesters 2021 | bezochtdatum=2022-08-06 | werk=CESKO Centrale verkiezingscommissie | taal=ka | archiefurl=https://ia801501.us.archive.org/26/items/local-elections-georgia-final-result-protocols/2021%20-%20Local%20elections%20Georgia%20-%20final%20result%20protocol.pdf |archiefdatum=2022-04-05 |dodeurl=nee}}</ref>
|-
| style="background-color: #2044bc  | &nbsp;
| [[Georgische Droom]] (GD)
| style="text-align: right" | '''36'''
| style="text-align: right" | '''30'''
|-
| style="background-color: #e4012e  | &nbsp;
| [[Verenigde Nationale Beweging]] (UNM)
| style="text-align: right" | '''4'''
| style="text-align: right" | '''11'''
|-
| style="background-color: #702f92  | &nbsp;
| [[Voor Georgië]]
| 
| style="text-align: right" | '''4'''
|-
| style="background-color: #e7b031 | &nbsp;
| [[Alliantie van Patriotten van Georgië|Alliantie van Patriotten]] (AP)
| style="text-align: right" | '''2'''
|
|-
| style="background-color: #003876  | &nbsp;
| [[Beweging voor vrijheid - Europees Georgië|Europees Georgië]] (EG)
| style="text-align: right" | '''1'''
|
|-
| style="background-color: #16166b  | &nbsp;
| [[Georgische Arbeiderspartij]]
| style="text-align: right" | '''1'''
| 
|-
| style="background-color: grey | &nbsp;
| Onafhankelijk
| style="text-align: right" | '''1'''
|
|-
! colspan=2 | Totaal
! style="text-align: right" | 45
! style="text-align: right" | 45
|}

== Vervoer ==
[[Bestand:სტოლონქრო.jpg|miniatuur|De belangrijkste interregionale weg door de gemeente, de Sh2 tussen [[Samtredia (stad)|Samtredia]] en [[Koboeleti (stad)|Koboeleti]] via de stad [[Ozoergeti (stad)|Ozoergeti]]]]
De gemeente is verbonden met [[Batoemi]], [[Poti (stad)|Poti]] en [[Tbilisi]] door de Georgische internationale hoofdweg [[S2 (Georgië)|S2]] ([[Europese weg 70|E70]]) die langs de [[Zwarte Zee]]kust door de gemeente loopt. Het binnenland van de gemeente kent diverse regionaal belangrijke wegen die samenkomen in het gemeentelijke en regiocentrum [[Ozoergeti (stad)|Ozoergeti]]. De belangrijkste daarvan is de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|nationale route Sh2]] tussen [[Samtredia (stad)|Samtredia]] en [[Koboeleti (stad)|Koboeleti]] via Ozoergeti, die voorheen in de [[Sovjet-Unie]] een van de Georgische hoofdwegen was. 

Sinds 1883 loopt de Samtredia - Batoemi spoorlijn langs de kust door de gemeente. Sinds 1924 is er een aftakking hiervan het binnenland in naar de stad Ozoergeti, die dagelijks vanaf zowel Tbilisi als Batoemi bediend wordt.

== Externe links ==
* {{ka}} [http://ozurgeti.mun.gov.ge/ Website gemeente Ozoergeti]

== Referenties ==
{{Appendix||2=
{{References}}
}}
{{Commonscat}}

{{Navigatie gemeenten Georgië}}

[[Categorie:Goeria]]
[[Categorie:Gemeente in Georgië]]