Universele transversale mercatorprojectie

UTM is de afkorting van Universal Transverse Mercator. Dit is een kaartprojectie vernoemd naar Mercator. Een Mercator-projectie is een cilinderprojectie. Een cilinderprojectie kan geometrisch voorgesteld worden als een cilinder die om de wereldbol geschoven wordt, waarna vanuit de as van de cilinder alle punten op de wereldbol op de cilindermantel worden geprojecteerd, waarna de cilinder opengeknipt wordt en uitgerold. Bij een normale Mercator-projectie valt de cilinderas samen met de aardas, zodat de evenaar de raaklijn van cilinder en wereldbol is.

Nadeel van een Mercator-projectie is de sterke vertekening die oploopt richting de polen. Bij een transversale Mercator-projectie staat de cilinderas haaks op de aardas, zodat een meridiaan de raaklijn is. De sterke vertekening die bij een normale Mercator-projectie aan de relatief onbelangrijke polen op treedt, treedt in dit geval 90 lengtegraden ten oosten en westen van de centrale meridiaan op. Hierdoor is één enkele transversale Mercator-projectie ongeschikt om de gehele wereld weer te geven. Als oplossing hiervoor is een wereldomspannend systeem bedacht waarbij voor smalle noord-zuidstroken een eigen transversale Mercator-projectie gebruikt wordt. De 'Universal Transverse Mercator'-projectie is een universele afspraak over de keuze van 60 Mercator-projecties voor zulke noord-zuidstroken van elk een 6 lengtegraden breed. Deze stroken worden zones genoemd en hebben ieder een identificatienummer.

Net als lengte- en breedtegraden leggen UTM-coördinaten niet eenduidig een punt op aarde vast. Voor eenduidige aanduiding dient namelijk ook de geodetische datumdefinitie vermeld te worden. UTM wordt echter vrijwel altijd toegepast op WGS84. Daarom laat men de vermelding van WGS84 vaak achterweken. De meeste geodetische datums verschillen overigens enkele honderden meters of minder. Voor kartografische doeleinden kan dit dus vaak verwaarloosd worden, voor landmeetkundige en geodetische toepassingen niet.