Yerseke Moer: verschil tussen versies

Yerseke Moer
Natuurgebied
Situering
Land	Nederland
Locatie	Zuid-Beveland
Coördinaten	51° 30′ NB, 4° 1′ OL
Dichtstbijzijnde plaats	Yerseke
Informatie
IUCN categorie	Vogelrichtlijn-gebied (Speciale Beschermingszone)
Oppervlakte	4,84
Opening	juli - oktober
Beheer	Zeeuwse Landschap
Website	Officiële website
Foto's

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 28 okt 2023 om 08:40

De Yerseke Moer is een veenweidegebied in de Nederlandse provincie Zeeland op Zuid-Beveland, tussen Yerseke, Wemeldinge en Kapelle. Het gebied van 484 hectare, ten oosten van het Kanaal door Zuid-Beveland, is in het bezit van de Stichting Het Zeeuwse Landschap.

De Yerseke Moer is een recente benaming voor de moeren ten westen van Yerseke, die van oudsher met de Kapelse en Vlaakse Moeren een aaneengesloten gebied vormde. Het is een oudlandgebied, het geheel van oude kreekruggronden, oude poelgronden, schorren en hun geleidelijke overgangen, waaromheen de eerste bedijkingen tot stand zijn gekomen.^[1]

Naast de moeren ten westen van Yerseke kende Zuid-Beveland de ‘wilde moeren’, ten oosten van Yerseke. Deze moeren waren gesitueerd in het huidige Verdronken Land van Zuid-Beveland,

De Yerseke moeren werden zo'n 1000 jaar geleden door een ringdijk van de zee afgesloten. Het gebied bestaat uit weilanden met hoogteverschillen. Toch is de oorspronkelijke structuur van het schorrencomplex nog te herkennen. De weilanden liggen op zanderige kreekruggen en lagere komgrond. Bovenop ligt een dunne kleilaag die op een dikke veenlaag ligt. De grotere kreken zijn vóór de bedijking samen met de aangrenzende oeverwallen omgevormd tot brede kreekruggen. Op deze grote kreekruggen en in de vroegere beddingen zijn vaak wegen aangelegd. De aangrenzende hoge oeverwallen zijn vaak als landbouwakkers in gebruik genomen. In de laaggelegen kommen was alleen weideland mogelijk, vooral door de aanwezigheid van een zoute veenlaag in de ondergrond.

In de middeleeuwen zijn de moeren op grote schaal weggegraven ten behoeve van de zoutwinning: de zogenaamde moernering. De moernering of het darink delven was het naar de oppervlakte brengen van de moer op de schorren, die bijna overal was afgedekt door een dikke laag klei. De darink werd te drogen gelegd op bergjes van weggegraven bovengrond om het moerwerk heen, of op een ‘moerdijk’, een aangelegd dijkje. De moer werd vervolgens verbrand en de as van de turf vervoerd naar speciale inrichtingen, de zoutketen. In de zoutketen werd de as vermengd met zout water en droog gekookt (gezoden) in grote pannen. Het zout gebruikte men als tafelzout en als conserveringsmiddel.^[2]

Door de moernering ontstond een typerend reliëf, dat vroeger algemeen in het Zeeuwse "oudland" te vinden was. Aan de vroegere zoutwinning, de moernering, heeft de Yerseke Moer haar naam te danken. Door de grote variatie aan bodemfactoren en de lokaal optredende zoute kwel zijn wel tien verschillende vegetatietypen te onderscheiden: zoete en zilte graslanden en ook pioneergemeenschappen. In het gebied is dwars door de weilanden een wandelroute uitgezet die, gedurende een deel van het jaar, vrij toegankelijk is.

Flora en Fauna

Er is een grote variatie aan planten, zoals:

Vooral aan vogels is het gebied zeer rijk. In de winter foerageren er duizenden ganzen. Vogelsoorten die kunnen worden aangetroffen zijn:

Bescherming

Het gebied is, samen met de Kapelse Moer aan de westkant van het kanaal, beschermd onder de Vogelrichtlijn, sinds 2000, als "Speciale beschermingszone".^[3] Met name het aanwezig zijn van kolganzen heeft hieraan bijgedragen. Sinds 14 maart 2011 vormt de Yerseke Moer samen met de Kapelse Moer het Natura 2000-gebied Yerseke en Kapelse Moer.

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Provincie Zeeland: Yerseke en Kapelse Moer
Natuurwaarnemingen Yerseke Moer via waarneming.nl: noord, centraal en zuid

↑ C. Dekker: Zuid-Beveland: de historische geografie en de instellingen van een Zeeuws eiland in de Middeleeuwen, 1971
↑ C. Dekker: ‘De moernering op de Zeeuwse eilanden’, in: Tijdschr. voor waterstaatsgeschiedenis, 1996
↑ Besluit dd. 24 maart 2000, in Staatscourant, 31 maart 2000, nr 65.

[1] C. Dekker: Zuid-Beveland: de historische geografie en de instellingen van een Zeeuws eiland in de Middeleeuwen, 1971

[2] C. Dekker: ‘De moernering op de Zeeuwse eilanden’, in: Tijdschr. voor waterstaatsgeschiedenis, 1996

[3] Besluit dd. 24 maart 2000, in Staatscourant, 31 maart 2000, nr 65.

[1]

[2]

[3]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+{{Infobox natuurgebied
-De '''Yerseke Moer''' is een [[oudlandgebied]] (ca. 484 ha) in het bezit van Stichting [[Het Zeeuwse Landschap]]. Het ligt in [[Zeeland]] op [[Zuid-Beveland]], tussen [[Wemeldinge]], [[Yerseke]] en [[Kapelle]].
+| naam           = Yerseke Moer
+| IUCN-categorie =
+| mapname        =
+| lat_deg        = 51
+| lat_min        = 29
+| lat_sec        = 45
+| lat_dir        = N
+| lon_deg        = 4
+| lon_min        = 1
+| lon_sec        = 0
+| lon_dir        = E
+| land           = {{NL}}
+| locatie        = [[Zuid-Beveland]]
+| dichtbij       = [[Yerseke]]
+| status         = [[Vogelrichtlijn]]-gebied (Speciale Beschermingszone)
+| km2            = 4,84
+| opgericht      =
+| opening        = juli - oktober
+| bezoekers      =
+| jaar           =
+| beheer         = [[Het Zeeuwse Landschap|Zeeuwse Landschap]]
+| afbeelding     = Yerseke moer.JPG
+| onderschrift   =
+}}
+[[Bestand:Location-Yerseke moer.png|right]]
+De '''Yerseke Moer''' is een [[veenweidegebied]] in de Nederlandse provincie [[Zeeland (provincie)|Zeeland]] op [[Zuid-Beveland]], tussen [[Yerseke]], [[Wemeldinge]] en [[Kapelle (Zeeland)|Kapelle]]. Het gebied van 484 hectare, ten oosten van het [[Kanaal door Zuid-Beveland]], is in het bezit van de Stichting [[Het Zeeuwse Landschap]].
-Het is een voormalig schorrencomplex, dat zo'n 1000 jaar geleden door een ringdijk van de zee werd afgesloten. Het bestaat uit reliëfrijke weilanden. Toch is de oorspronkelijke structuur van het schorrencomplex nog te herkennen.
-De weilanden liggen op zanderige [[kreekrug| kreekruggen]] en lagere [[komgrond]]. Bovenop ligt een dunne kleilaag wat op een dikke veenlaag ligt.
-De grotere kreken zijn vóór de bedijking samen met de aangrenzende oeverwallen omgevormd tot brede kreekruggen. Op deze grote kreekruggen en in de vroegere beddingen zijn vaak wegen aangelegd. De aangrenzende hoge oeverwallen zijn vaak als bouwland in gebruik genomen.
-In de laaggelegen kommen was alleen weideland mogelijk, vooral door de aanwezigheid van een zoute veenlaag in de ondergrond.
-In de Middeleeuwen is dit veen op grote schaal weggegraven ten behoeve van de zoutwinning: de zogenaamde [[moernering]]. Hierdoor ontstond een typerend reliëf, dat vroeger algemeen in het Zeeuwse [[oudland]] te vinden was.
-Aan de vroegere zoutwinning, (de moernering) heeft de Yerseke Moer haar naam te danken.
-Door de grote variatie aan bodemfactoren en de lokaal optredene [[zoute kwel]] zijn wel 10 verschillende vegetatietypen te onderscheiden. Zoete en zilte graslanden maar ook pioneergemeenschappen.
+De Yerseke Moer is een recente benaming voor de moeren ten westen van [[Yerseke]], die van oudsher met de [[Kapelle (Zeeland)| Kapelse]] en [[Vlake| Vlaakse]] Moeren een aaneengesloten gebied vormde. Het is een oudlandgebied, het geheel van oude kreekruggronden, oude poelgronden, [[schorren]] en hun geleidelijke overgangen, waaromheen de eerste bedijkingen tot stand zijn gekomen.<ref>C. Dekker: Zuid-Beveland: de historische geografie en de instellingen van een Zeeuws eiland in de Middeleeuwen, 1971</ref>
-In het gebied is dwars door de weilanden een wandelroute uitgezet die  voor iedereen vrij toegankelijk is (vanaf 15 juli tot 1 november). De wandelroute start bij het informatiebord aan de Reeweg.
+Naast de moeren ten westen van Yerseke kende [[Zuid-Beveland]] de ‘wilde moeren’, ten oosten van Yerseke. Deze moeren waren gesitueerd in het huidige [[Verdronken Land van Zuid-Beveland]],
+De Yerseke moeren werden zo'n 1000 jaar geleden door een [[ringdijk]] van de zee afgesloten. Het gebied bestaat uit weilanden met hoogteverschillen. Toch is de oorspronkelijke structuur van het schorrencomplex nog te herkennen.
+De weilanden liggen op zanderige [[kreekrug]]gen en lagere [[komgrond]]. Bovenop ligt een dunne kleilaag die op een dikke veenlaag ligt.
+De grotere [[Kreek (water)|kreken]] zijn vóór de bedijking samen met de aangrenzende oeverwallen omgevormd tot brede kreekruggen. Op deze grote kreekruggen en in de vroegere beddingen zijn vaak wegen aangelegd. De aangrenzende hoge oeverwallen zijn vaak als [[Akker (landbouw)|landbouwakkers]] in gebruik genomen.
+In de laaggelegen kommen was alleen [[weiland|weideland]] mogelijk, vooral door de aanwezigheid van een zoute veenlaag in de ondergrond.
+[[Bestand:Panorama_Yerseke_Moer.jpg|thumb|500px|Yerseke Moer]]
+In de middeleeuwen zijn de moeren op grote schaal weggegraven ten behoeve van de [[zoutwinning]]: de zogenaamde [[moernering]]. De moernering of het darink delven was het naar de oppervlakte brengen van de moer op de schorren, die bijna overal was afgedekt door een dikke laag klei. De darink werd te drogen gelegd op bergjes van weggegraven bovengrond om het moerwerk heen, of op een ‘moerdijk’, een aangelegd dijkje. De moer werd vervolgens verbrand en de as van de turf vervoerd naar speciale inrichtingen, de zoutketen. In de zoutketen werd de as vermengd met zout water en droog gekookt (gezoden) in grote pannen. Het zout gebruikte men als tafelzout en als conserveringsmiddel.<ref>C. Dekker: ‘De moernering op de Zeeuwse eilanden’, in: Tijdschr. voor waterstaatsgeschiedenis, 1996</ref>
+Door de moernering ontstond een typerend [[Reliëf (landschap)|reliëf]], dat vroeger algemeen in het Zeeuwse "oudland" te vinden was.
+Aan de vroegere zoutwinning, de moernering, heeft de Yerseke Moer haar naam te danken.
+Door de grote variatie aan bodemfactoren en de lokaal optredende [[Zout water|zoute]] [[kwel]] zijn wel tien verschillende [[vegetatietype]]n te onderscheiden: zoete en zilte [[grasland]]en en ook pioneergemeenschappen.
+In het gebied is dwars door de weilanden een [[wandelroute]] uitgezet die, gedurende een deel van het jaar, vrij toegankelijk is.
 ==Flora en Fauna==
+[[Bestand:YersekeMoer grazende koeien.JPG|thumb|Yerseke Moer]]
-Er is een zeer grote variatie in planten. Enkele voorbeelden:
+Er is een grote variatie aan planten, zoals:
-* [[Kamgras]]
-* [[Veldgerst]]
+* [[Kamgras]]
+* [[Veldgerst]]
 * [[Kortarige zeekraal]]
 * [[Zilte rus]]
 * [[Deens Lepelblad]]
 * [[Perzikkruid]]
-* [[Kleine Leeuwentand]]
+* [[Kleine leeuwentand]]
-Vooral aan vogels is het gebied zeer rijk. In de winter foerageren er duizenden ganzen.
+Vooral aan vogels is het gebied zeer rijk. In de winter [[foerageren]] er duizenden [[ganzen]].
+Vogelsoorten die kunnen worden aangetroffen zijn:
-Slechts enkele voorbeelden van de mogelijk aan te treffen vogels:
 * [[Brandgans]]
 * [[Tureluur]]
 * [[Kemphaan]]
-* [[Kleine Rietgans]]
+* [[Kleine rietgans]]
 * [[Kramsvogel]]
 * [[Kolgans]]
 * [[Rotgans]]
-* [[Slechtvalk]]
+* [[Slechtvalk (vogel)|Slechtvalk]]
 * [[Smient]]
+* [[Lepelaar]]
 ==Bescherming==
+Het gebied is, samen met de [[Kapelse Moer]] aan de westkant van het kanaal, beschermd onder de [[Vogelrichtlijn]], sinds 2000, als "Speciale beschermingszone".<ref>[https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2000-65-p25-SC23436.html Besluit dd. 24 maart 2000, in Staatscourant, 31 maart 2000, nr 65.]</ref> Met name het aanwezig zijn van [[kolgans|kolganzen]] heeft hieraan bijgedragen. Sinds 14 maart 2011 vormt de Yerseke Moer samen met de Kapelse Moer het [[Natura 2000]]-gebied [[Yerseke en Kapelse Moer]].
-Het gebied is beschermt en valt onder de vogelrichtlijn (484 ha, maart 2000); IBA (490 ha, november 1994). Met name het voorkomen van de [[Kolgans]] heeft hier aan bij gedragen.
+==Externe links==
+* [https://www.hetzeeuwselandschap.nl/natuurgebieden/yerseke-moer Het Zeeuwse Landschap: Yerseke Moer]
+* [https://natura2000.nl/gebieden/zeeland/yerseke-en-kapelse-moer Natura 2000: Yerseke en Kapelse Moer]
+{{Appendix|2=
+* [https://www.zeeland.nl/publicaties-en-bekendmakingen/publicaties/natura-2000-yerseke-en-kapelse-moer Provincie Zeeland: Yerseke en Kapelse Moer]
+* Natuurwaarnemingen Yerseke Moer via [[waarneming.nl]]: [https://waarneming.nl/locations/4399/ noord], [https://waarneming.nl/locations/4398/ centraal] en [https://waarneming.nl/locations/4400/ zuid]
+{{References}}
+}}
+{{Coor title dms|51|29|45|N|4|1|0|E|scale:10000_region:NL}}
-==Externe Links==
-* [http://www.hetzeeuwselandschap.nl/kaart/index.php?kaart=29 Het Zeeuwse Landschap, Yerseke Moer]
-* [http://www.waarneming.nl/gebstats.php?id=4398&werkgroep=O&meta=  Overzicht waarnemingen vogels in het Yerseke Moer]
-[[Categorie:Natuurgebied in Nederland]]
+[[Categorie:Natuurgebied in Zeeland]]
+[[Categorie:Laagveengebied]]
+[[Categorie:Geografie van Reimerswaal]]