Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Naar inhoud springen

2-VLG-V (ML-KNIL)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
2-VLG-V
Oprichting 1 juli 1941
Ontbinding 9 maart 1942
Land Vlag van Nederland Nederlands-Indië
Krijgsmacht­onderdeel Militaire Luchtvaart
Organisatie Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger
Specialisatie Jachtvliegtuigen
Mascotte Magere Hein
Uitrusting 12 x Brewster 339C
Veldslagen Verdediging van Singapore
Slag om Balikpapan
Slag om Java
Onderscheidingen 5 x Militaire Willems-Orde
2 x Bronzen Kruis
4 x Vliegerkruis
Commandanten Kapt. J.P. van Helsdingen

De 2e afdeling van vliegtuiggroep 5, kortweg 2-VLG-V, was een jachtvliegtuig-afdeling van de ML-KNIL.

Oprichting

[bewerken | brontekst bewerken]

Wegens het uitbreken van de oorlog, werden er nieuwe vliegtuigen besteld. Hierdoor moest de hele ML-KNIL gereorganiseerd worden. Op 1 juni 1941, werd op Semplak de vijfde vliegtuiggroep opgericht, waar alle jachtvliegtuigen ondergebracht zouden worden. De eerste afdeling (1-VLG-V) zou worden uitgerust met Curtiss Interceptors. Omdat die nog niet afgeleverd waren door de Verenigde Staten van Amerika, zou deze afdeling eerst dienen als een proef-afdeling voor de Brewster Buffalo. Nadat de eerste Curtiss Interceptors waren afgeleverd werd op 1 juli 1941 de tweede afdeling (2-VLG-V) opgericht. Deze afdeling kreeg 12 gevechtsklare Brewster 339D's onder zijn hoede. De bedoeling was, was dat de afdeling bestaande uit 12 vliegers, 12 gevechtsklare Brewsters zou krijgen en 12 reserve Brewsters. Uiteindelijk zou de afdeling in totaal maar 17 Brewsters van het type 339C en 339D ontvangen. Hoewel ze 7 Brewsters niet ontvingen, was de afdeling wel het meest complete afdeling van de ML-KNIL. De mascotte van de groep was Magere Hein, een 'Jolly Roger' bestaande uit echte botten. Hun embleem, dat op alle vliegtuigen van de groep werd geschilderd, was de kop van een Javaanse neushoorn.

Veldslagen

[bewerken | brontekst bewerken]

Singapore

[bewerken | brontekst bewerken]

Op 25 december 1941 werden 12 Brewsters van 2-VLG-V, tezamen met 12 vliegers van de afdeling, op Kallang gestationeerd. Zo konden ze de Britten helpen bij de verdediging van Singapore. Deze toestellen waren uitgerust met bomrekken en konden dus als duikbommenwerper worden ingezet. De Brewsters van de ML-KNIL hadden normaliter geen kogelvrij glas, echter werden deze Brewster na aankomst op Kallang uitgerust met kogelvrij glas van defecte Engelse Brewsters. Tijdens verschillende operaties vanuit Singapore hebben de vliegers van 2-VLG-V diverse operaties uitgevoerd, waarbij onder andere een Japanse torpedobootjager tot zinken werd gebracht en er vier Japanse vliegtuigen neergehaald werden. Bij deze operaties kwam er één Nederlandse vlieger om het leven. Op 18 januari 1942 werden de overgebleven toestellen teruggehaald naar Java om daar de Nederlandse tekorten op te vangen. Hieronder een lijstje van de vliegers die boven Singapore gevlogen hebben, met hun toenmalige rang, en de door hun gebruikte toestellen hiervoor.

Toestel Vlieger Extra informatie Status
B-399 Vdg. J.F. Scheffer Op 7 januari 1942 is het toestel met Vaandrig Scheffer tijdens de landing verongelukt. Toestel zwaar beschadigd en afgeschreven, vlieger in orde. -
B-3100 1st Lt. A.G. Deibel Op 12 januari 1942 werd eerste luitenant Deibel met dit toestel neergeschoten door een Nakajima Ki-27. Deibel wist met zichzelf te redden met een parachute, het toestel ging verloren, en Deibel vloog in het vervolg in de B-398. -
B-3103 Vdg. F. Swarts Op 15 januari 1942 werd vaandrig Swarts boven Singapore neergeschoten door een Nakajima Ki-43 Hayabusa. Toestel stortte neer en de vlieger overleefde het niet. KIA
B-3105 Sgt. A. Voorbij Op 15 januari 1942 moest sergeant Voorbij vanwege een motorstoring een buiklanding in de zee nabij Billiton maken. Hij overleefde de crash, en dreef enige tijd rond nabij wrakstukken. Toen reddingsschepen aankwamen bij de crash locatie was sergeant Voorbij verdwenen. Hij werd niet meer gevonden en als vermist opgegeven. MIA
B-3106 2de Lt. P.A. Hoyer - -
B-3107 Sgt. G.M. Bruggink - -
B-3108 Vdg. J.H.A. Ellecom Circa 6 januari 1942 stortte Ellecom met dit toesteel neer tijdens een start van Palembang I. Toestel zwaar beschadigd en afgeschreven, vlieger zwaargewond. -
B-3110 Kapt. J.P. van Helsdingen - -
B-3111 Vdg. F. Pelder - -
B-3115 Vdg. R.A. Rothkrans - -
B-3117 Sgt. A.E. Stoové - -
? Sgt. N.G. de Groot - -

Java

[bewerken | brontekst bewerken]

Wegens enkele toestellen die verloren waren gegaan tijdens gevechten en ongelukken, werd er bij terugkomst op Java een nieuwe indeling gemaakt. Enkele vliegers kregen nieuwe toestellen, en vanuit andere groepen kwamen een aantal nieuwe vliegers. Zo kreeg Deibel die boven Singapore was neergeschoten met toestel (B-3100), en daarna een ongeluk kreeg met zijn nieuwe toestel (B-398), het toestel van Kapt. van Helsdingen (B-3110). Kapt. van Helsdingen kreeg op zijn beurt een nieuw toestel (B-3118). Hieronder een overzicht van de zover bekende nieuwe indeling na terugkomst op Java.

Toestel Vlieger Extra informatie Status
B-3106 2nd Lt. P.A. Hoyer - -
B-3107 Sgt. G.M. Bruggink - -
B-3110 1st Lt. A.G. Deibel - -
B-3111 Vdg. F. Pelder - -
B-3114 Sgt. B.W. Manesse - -
B-3115 Vdg. R.A. Rothkrans Op 23 januari 1942 werd Rothkrans tijdens een aanval op de Japanse vloot nabij Balikpapan neergeschoten. Toestel stortte neer en de vlieger overleefde het niet. KIA
B-3117 Sgt. A.E. Stoové - -
B-3118 Kapt. J.P. van Helsdingen - KIA
B-3132 Vdg. J.P. Kuijpers Op 19 februari werd Kuijpers in een luchtgevecht nabij Semplak neergeschoten door een Nakajima Ki-43 Hayabusa. Toestel stortte neer en de vlieger overleefde het niet. Kuijpers kwam na de slag om Singapore waarschijnlijk over van 1-VLG-V of 3-VLG-V. KIA
? Sgt. N.G. de Groot - KIA
? Vdg. J.F. Scheffer - -
? Vdg. P.C. 't Hart - -

Balikpapan

[bewerken | brontekst bewerken]

Bij de Slag om Balikpapan, op 22 januari 1942, waren alle vliegers van 2-VLG-V betrokken. In de namiddag vielen zij tezamen met negen Nederlandse Martin Model 166 (Martin B-10) bommenwerpers een Japans konvooi in de Straat Makassar aan. Een dag later werd wederom de vijandelijke vloot aangevallen. Hierbij werden enige treffers gemaakt op een tweetal transportschepen waarna één, de Nana Maru, zinkt. Op Vdg. R.A. Rothkrans na overleven alle vliegers de aanval. In de ochtend van 24 januari volgde weer een aanval. Door zware bewolking konden geen treffers worden waargenomen. Wel werd er weerstand geboden door vijandelijke jachtvliegtuigen. Op 25 januari werd er een verkenning uitgevoerd maar door de hevige branden van de olie-installaties werd geen vijandelijke activiteit waargenomen.

Tijdlijn

[bewerken | brontekst bewerken]

1 juli 1941:

  • Oprichting van 2-VLG-V op Semplak.

4 december 1941:

  • Sgt. A.C. van Bers wordt vermist tijdens traject Kendari II - Ambon. Waarschijnlijk door slechte zicht in zee gestort.

Circa 6 januari 1942:

25 december 1941:

  • 12 vliegers van 2-VLG-V worden op Kallang gestationeerd om Singapore te verdedigen.

12 januari 1942:

  • 1st Lt. A.G. Deibel wordt boven Singapore neergeschoten, hij weet zichzelf echter te redden door middel van zijn parachute.

15 januari 1942:

  • Sgt. Adriaan "Adje" Voorbij krijgt tijdens een patrouillevlucht motorstoring en is genoodzaakt een noodlanding te maken in de zee nabij Billiton. Voorbij overleefd de noodlanding en drijft rond in het water nabij wrakstukken van zijn vliegtuig. De flightleader 1st Lt. P.A. Hoyer blijft rond cirkelen boven het wrak, terwijl andere vliegers terugvliegen naar Kallang voor hulp. De brandstoftank van Hoyer raakt bijna leeg, en hij is genoodzaakt terug te vliegen. Op het moment dat de reddingsschepen bij het wrak aankomen is Voorbij verdwenen. Hij wordt als vermist opgegeven en keert nooit meer huiswaarts.
  • Vdg. F. Swarts wordt boven Singapore neergeschoten. Hij is vermoedelijk op slag dood en zijn vliegtuig stort ter aarde.

18 januari 1942:

  • 2-VLG-V keert huiswaarts naar Java om Nederlands-Indië te verdedigen tegen het keizerrijk Japan.

23 januari 1942:

  • 20 Brewsters voeren duikbombardementen uit op een Japanse vloot in de Straat Makassar. Elke Brewster draagt twee bommen van 50 kg met zich mee. In totaal worden er 8 hits op 4 schepen geregistreerd. Vdg. R.A. Rothkrans wordt tijdens een duikbombardement neergeschoten, en overleeft het niet.

19 februari 1942:

1 maart 1942:

  • Japans luchtmacht voert een grote verrassingsaanval uit op geheim vliegveld Ngoro op Oost-Java. Alle Brewsters op Ngoro (geen van 2-VLG-V) worden vernield. Japanse infanterie trekt vervolgens van Oost-Java op naar West-Java waar 2-VLG-V gestationeerd is. Deze dag voeren van 2-VLG-V alleen Kapt. van Helsdingen en Sgt. Stoové aanvallen uit, tezamen met vijf vliegers van 1-VLG-V, op landende troepen op Erakan Wetan.

4 maart 1942:

  • De technische dienst van de ML-KNIL begint met het onklaar maken van alle vliegtuigen. De meeste worden simpelweg in brand gestoken door medewerkers van de technische dienst zodat het niet in handen kan vallen van de oprukkende Japanners. Enkel een handjevol vliegtuigen op Semplak is nog steeds bruikbaar.

7 maart 1942:

  • Kapt. J.P. van Helsdingen krijgt het bevel om geen Brewster Buffalo's meer de lucht in te sturen, hoewel er nog KNIL-infanterietroepen onder vuur lag vlak bij Kembang. Van Helsdingen stelde voor met de laatste toestellen een air-raid op Kalidjati uit te voeren maar kreeg van generaal ter Poorten de opdracht de grondtroepen bij Lembang luchtsteun te geven. Van Helsdingen zei: "ik zal de opdracht uitvoeren maar het wordt een zelfmoordmissie". Hij vroeg vervolgens vrijwilligers. Alle aanwezige vliegers boden zich aan. Het enige probleem was dat er maar nog vier werkende Brewster Buffalo's waren. Van Helsdingen koos vier vliegers uit die zich vervolgens begaven naar de vliegtuigen. Hij hoorde via een andere vlieger dat een van de uitgekozen vliegers, Sgt. Albert Eduard Stoové net te horen had gekregen dat hij vader zou worden en besloot deze niet te laten vliegen en stapte vervolgens zelf in diens toestel (B-3117). Samen met Lt. August Gerard Deibel (B-3110), Sgt. Gerard Bruggink (B-3101), en Vaandrig Jan Frederik Scheffer (vermoedelijk in de B-395) steeg Van Helsdingen op om de grondtroepen te ondersteunen. Van Helsdingen en Bruggink vlogen zo'n tweehonderd meter onder de andere twee vliegtuigen die de andere twee dekking moesten geven. Boven Lembang zagen ze een Japanse jachtvlieger en Deibel viel hem aan, maar de jachtvlieger kon ontkomen. Niet lang erna kwamen er drie Zero's aangevlogen. Deibel viel gelijk aan en twee Zero's keerden gelijk om, maar Deibels vliegtuig werd geraakt in de olietank en in een van zijn wielen. Hij moest een noodlanding maken in Andir. Toen hij de grond raakte brak het beschadigde wiel af en kwam hij in een spin terecht maar raakte niet gewond. Hij wachtte op zijn kameraden. Scheffer, die als wingman van Deibel diende, landde nog geen minuut later op het vliegveld. Van Helsdingen en Bruggink bleven in de lucht. Vrij snel al kwamen er zes Zero's aangevlogen. Bruggink wist dat ze geen kans zouden maken tegen zes Zero's en trok gelijk op en dook weg in een wolk, Van Helsdingen reageerde net te laat en werd neergeschoten. Van Van Helsdingen of zijn vliegtuig zijn nooit meer sporen teruggevonden. Bruggink landde niet veel later in Andir. Dit was het laatste gevecht dat plaatsgevonden heeft voor de capitulatie. Alle vier de mannen werden voor deze vlucht beloond met de Militaire Willems-Orde.

9 maart 1942:

  • Nederlands-Indië capituleert.

Piloten

[bewerken | brontekst bewerken]
Naam Opleiding Afgerond Toetreding Verlaten Opmerking
A.C. Bers 1941 1 augustus 1941 9 december 1941 MIA. Vermoedelijk door dichte mist tegen een berg gevlogen. Status officieel 'vermist'.
G.M. Bruggink 1941 1 augustus 1941 9 maart 1942
A.G. Deibel juni 1939 1 augustus 1941 9 maart 1942
J.H.A. Ellecom 1941 1 augustus 1941 6 januari 1942 Stortte met zijn toestel neer. Zwaar gewond.
N.G. de Groot 1941 december 1941 19 februari 1942 KIA. Nabij Semplak neergeschoten door een Nakajima KI-43 Hayabusa.
P.C. 't Hart 1941 januari 1942 9 maart 1942
J.P. van Helsdingen 1936 1 juli 1941 7 maart 1942 MIA. Commandant van de afdeling. Kwam op 7 maart 1942, tijdens de allerlaatste missie, om het leven. Status officieel 'vermist'.
P.A. Hoyer 1941 1 augustus 1941 9 maart 1942
J.P. Kuijpers 1941 januari 1942 19 februari 1942 KIA. Nabij Semplak neergeschoten door een Nakajima KI-43 Hayabusa.
B.W. Manesse 1941 januari 1942 9 maart 1942
F. Pelder 1940 1 augustus 1941 9 maart 1942
R.A. Rothkrans 1940 1 augustus 1941 23 januari 1942 KIA. Neergeschoten tijdens een duikbombardement boven de Straat Makassar.
J.F. Scheffer 1941 1 augustus 1941 9 maart 1942
A.E. Stoové 18 juli 1941 1 augustus 1941 9 maart 1942
F. Swarts 1940 1 augustus 1941 15 januari 1942 KIA. Neergeschoten boven Singapore.
A. Voorbij 1941 1 augustus 1941 15 januari 1942 MIA. Moest noodlanding in zee maken. Vliegtuig teruggevonden, Voorbij vermist.

Onderscheidingen

[bewerken | brontekst bewerken]

Ondanks het zeer korte bestaan van de afdeling ontvingen de leden verschillende belangrijke onderscheidingen voor bijzondere verrichtingen tijdens deelname aan de afdeling.

1 x Ridder 3e Klasse der Militaire Willems-Orde

Kapt. J.P. van Helsdingen (K.B. no 5 van 14 juli 1948, postuum ontvangen)[1]

4 x Ridder 4e Klasse der Militaire Willems-Orde

Kapt. J.P. van Helsdingen (K.B. no 15 van 11 februari 1942, ingetrokken bij benoeming MWO3 op 14 juli 1948)[2]
1e Lt. A.G. Deibel (K.B. no 5 van 14 juli 1948)[3]
1e Lt. J.F. Scheffer (K.B. no 5 van 14 juli 1948, postuum ontvangen)[4]
Sgt. G.M. Bruggink (K.B. no 5 van 14 juli 1948)[5]

2 x Bronzen Kruis

2e Lt. P.A. Hoyer (K.B. no 01z van 24 februari 1942)[6]
Vdg R.A. Rothkrans (K.B. no 01z van 24 februari 1942, postuum ontvangen)[7]

4 x Vliegerkruis

Kapt. J.P. van Helsdingen (K.B. no 01z van 27 januari 1942)[8]
Sgt. G.M. Bruggink (K.B. no 01z van 27 januari 1942, ingetrokken bij benoeming MWO4 op 14 juli 1948)[9]
Sgt. A.E. Stoové (K.B. no 01z van 24 februari 1942)[10]
Sgt. P.C. 't Hart (K.B. no 63 van 9 januari 1948)[11]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=2-VLG-V_(ML-KNIL)&oldid=66106831"