Hazebroek

**Hazebroek**
*Hazebrouck*
Gemeente in Frankrijk
	;
Situering
Regio	Hauts-de-France
Departement	Noorderdepartement (59)
Arrondissement	Duinkerke
Kanton	hoofdplaats kantons: Hazebroek
Intercommunalité	Binnen-Vlaanderen
Cultuurregio	Frans-Vlaanderen
Landstreek	Franse Westhoek
Landschap	Houtland
Coördinaten	50° 44′ NB, 2° 32′ OL
Algemeen
Oppervlakte	26,2 km²
Inwoners ; (1 januari 2021)	21.498 ; (821 inw./km²)
Hoogte	17 - 66 m
Burgemeester	Bernard Debaecker
Overig
Postcode	59190
INSEE-code	59295
Website	Gemeente Hazebroek
Detailkaart
	Locatie van Hazebroek in de Franse Westhoek
	; Locatie in Frankrijk Nord
Portaal	Frankrijk

Hazebroek (Frans-Vlaams: Haezebroek; officieel: Hazebrouck) is een stad in Frans-Vlaanderen in het Franse Noorderdepartement (Frans: département du Nord). Op 1 januari 2021 had de gemeente 21.498^[1] inwoners. Daarmee is het buiten de agglomeratie van Duinkerke de grootste stad in de Franse Westhoek en de hoofdplaats van het Houtland. Hazebroek vervult een belangrijke centrumfunctie voor het omliggende gebied.

Naam

De plaatsnaam heeft een Oudnederlandse herkomst en werd in 1122 voor het eerst vermeld als Hasbroec. De plaatsnaam is een samenstelling uit de woorddelen haas^[2] (dier) en broek^[3] (vochtig laagland, moeras).

Geschiedenis

Haesbroeck maakte eeuwenlang deel uit van het graafschap Vlaanderen. Door zijn ligging - tussen Frankrijk en Vlaanderen in - was het lang betwist gebied.

Graaf Filips van de Elzas (1142-1191) schonk Hazebroek gemeenterechten, en in 1336 verkreeg het een keure. Het stadje werd in mei 1347 afgebrand door de troepen van Filips VI van Frankrijk en het werd in 1436 geplunderd door de Gentenaars, om in 1492 opnieuw platgebrand te worden door de Fransen. De onveilige situatie leidde tot veel emigratie. Veel Belgen, en ook enkele Nederlanders, dragen nog de naam (of variant) "Van Haesebroeck".

Hazebroek werd in 1678 definitief door de Franse koning Lodewijk XIV veroverd op de Zuidelijke Nederlanden, die toen in Spaanse handen waren. Tussen 1790 en 1826 was het de hoofdplaats van het arrondissement Hazebroek, dat het zuidelijk deel van het huidige arrondissement Duinkerke omvatte. Hazebroek was Vlaamssprekend tot in de 20ste eeuw. In 1813 was het stokkemaandag: de woedende bevolking verwoestte met stokken de onderprefectuur uit protest tegen de conscriptie op last van Napoleon Bonaparte.

In de 19e eeuw ontwikkelde het stadje zich tot een spoorwegknooppunt, te beginnen in 1848 met de lijn van Rijsel naar Duinkerke en de opening van station Hazebrouck. Dit stimuleerde de textielindustrie en omstreeks 1900 telde Hazebroek vier weverijen die werk verschaften aan 1000 personen. Tussen 1903 en 1909 deden gemechaniseerde getouwen hun intrede, hetgeen tot verlies van arbeidsplaatsen en stakingen leidde.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het spoorwegknooppunt vanaf 1941 aangevallen door geallieerde bommenwerpers, maar deze misten vaak doel waardoor een deel van de stad zwaar beschadigd werd.

Geografie

De oppervlakte van Hazebroek bedroeg op 1 januari 2021 26,2 vierkante kilometer; de bevolkingsdichtheid was toen 820,5 inwoners per km².

Kaart van de gemeente met belangrijkste infrastructuur, bodemgebruik en omliggende gemeenten

Bezienswaardigheden

De Sint-Elooiskerk (Église Saint-Eloi), een laatgotische hallenkerk
De Onze-Lieve-Vrouwekerk (Église Notre-Dame)
De Heilig Hartkerk (Église du Sacre-Cœur)
Het Kapucijnenklooster in het voormalig Kleinseminarie
Het Stadhuis van Hazebroek uit 1820 in classicistische stijl
Het voormalige Augustijnenklooster in Vlaamse renaissancestijl (16e eeuw), waar het stedelijk museum (Musée des Augustins) is gehuisvest.
Het Paleis van Justitie
In de gemeente liggen enkele Britse militaire begraafplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog:
- Cinq Rues British Cemetery, met meer dan 200 graven
- La Kreule Military Cemetery, met meer dan 500 graven
- Ook op de Cimetière Saint-Éloi, een van de gemeentelijke begraafplaatsen, bevindt zich een perk met honderden oorlogsgraven.
De Lanceersite voor V1-raketten in het Bois des Huit-Rues.
Het Museum der Augustijnen, het stedelijk museum.
Het Musée de l'Abbé Lemire
Het Stadspark (Jardin public)

Sint-Elooiskerk
Stadhuis van Hazebroek

Natuur en landschap

Hazebroek ligt in het Houtland op een hoogte van 17 tot 66 meter. De eigenlijke stad ligt op 28 meter hoogte.

Hazebroek is met de Leie verbonden via een aantal kanalen, die de Kanalen van Hazebroek (Caneaux d'Hazebrouck) worden genoemd. Dit zijn oude kanalen die in de 16e eeuw werden aangelegd. Ze omvatten het Canal d'Hazebrouck, dat van de voormalige haven van Hazebroek naar La Motte-au-Bois loopt, het Canal de la Nieppe, het Canal de Préavin, een kort stukje kanaal dat beide voornoemde kanalen vanaf La Motte-au-Bois met het Canal de la Bourre verbindt, dat de benedenloop van de Borrebeek omvat en nabij Merville in de Leie uitmondt. Deze kanalen hebben tegenwoordig voor de scheepvaart geen betekenis meer.

Demografie

Onderstaande figuur toont het verloop van het inwonertal (bron: INSEE-tellingen).

Politiek

Burgemeesters van Hazebroek waren:

1790 : Pierre Jacques de Kytspotter
1790 : Louis Vandewalle
1790 - 1792 : Philippe Revel
1792 - 1795 : Louis Vandewalle
1795 : Félix Terninck
1795 - 1797 : Louis Vandewalle
1797 : Joseph Cleenewerck
1797 : Anathole Loingeville
1797 - 1798 : Pierre Jean Thibaut
1798 - 1799 : Pierre Jacques Styvelynck
1799 - 1800 : Jean Salomé
1800 - 1808 : Philippe-Jacques Revel
1808 - 1813 : Jean-François Revel
1816 - 1822 : Joseph Cleenewerck
1822 - 1831 : Louis Warein
1831 - 1836 : Louis Pouvillion
1836 - 1848 : Joseph-Henri Cleenewerck
1848 - 1862 : Martin Houcke
1862 - 1870 : Adolphe Kien
1870 - 1877 : Louis Houvenaghel
1878 - 1884 : Louis Massiet du Biest
1884 - 1909 : Georges Degroote
1909 - 1912 : Eugène Warein
1914 - 1928 : Abbé Lemire
1928 : Henri Bonte
1929 - 1933 : Maurice Heckel
1933 : François Hoguet
1933 - 1944 : Joseph Élie Plateel
1944 : Jean Fruquet
1944 : Joseph Élie Plateel
1945 - 1953 : Auguste Damette
1953 - 1971 : Henri Desbuquois
1971 - 1983 : Amand Moriss
1983 - 1995 : Maurice Sergheraert
1995 - 2008 : Paul Blondel
2008 - 2014 : Jean-Pierre Allossery
2014 - 2020 : Bernard Debaecker
2020-... : Valentin Belleval

Verkeer en vervoer

Hazebroek is een wegen- en spoorwegknooppunt. Onder meer de TGV-lijn naar de Kanaaltunnel loopt via de stad. In de stad staat het Station Hazebrouck.

Geboren in Hazebroek

Aimé Maeght (1906-1981), lithograaf, drukker, kunsthandelaar, uitgever en grondlegger van de Fondation Maeght
Victor Legley (1915-1994) Belgisch componist, muziekpedagoog en altviolist
Maria Petyt (1623-1677), mystica
Albert Vanhoye SJ (1923-2021), kardinaal
Cédric Vasseur (1970), wielrenner