Pierre Bartholomée

Pierre Georges Édouard baron Bartholomée (Brussel, 5 augustus 1937) is een Belgische orkest dirigent, componist, muziekpedagoog en pianist.

Levensloop

Bartholomée, telg uit het geslacht Bartholomée, kreeg vanaf zesjarige leeftijd pianolessen. Hij studeerde vanaf 1952 aan het Koninklijk Conservatorium in Brussel bij onder meer André Dumortier (piano) en André Souris (harmonieleer). Hij behaalde het hoger diploma voor piano en twee prijzen, de Joseph Darcheprijs en de Raymond Bernardprijs. In 1958 ging hij naar Italië en studeerde in Positano bij de befaamde pianist Wilhelm Kempff (interpretatie van pianowerken van Beethoven).

In 1960 werd hij aangesteld bij de Radio-Télévision belge de la Communauté française (RTBF). Componeren kon hij toen niet wegens tijdgebrek. Hij leerde de Belgische pioniers voor oude muziek (Wieland Kuijken, Sigiswald Kuijken, Barthold Kuijken) en Robert Kohnen kennen, maar ook de avant-gardecomponist Henri Pousseur. Samen met Pousseur was hij in 1961 stichter van het Ensemble voor nieuwe muziek en in 1970 van het Centre de Recherche Musicales de Wallonie.

Hij bouwde eerst een carrière als pianist op: hij gaf solo recitals en trad op met symfonieorkesten en kamerorkesten in België, Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en Spanje. Hij had ook vele optredens bij Europese avant-gardefestivals zoals in Avignon, Parijs, Amsterdam, Warschau, Madrid, Belgrado en Zagreb. Verder verzorgde hij opnames voor Europese radiostations (BBC, Radio France, Radio Suisse romande, WDR en DR. Van 1971 tot 1977 was hij tevens professor muziekanalyse aan het Koninklijk Conservatorium in Brussel.

Vanaf 1964 verzorgde hij vaker concerten als dirigent. In 1977 nam hij ontslag bij zowel de RTBF als het Koninklijk Conservatorium en werd hij chef-dirigent van het Filharmonisch Orkest van Luik. Hij dirigeerde veel muziek uit de romantiek en verzorgde de première van de (door de musicoloog Brian Newbould zo genoemde) 10e symfonie van Franz Schubert (het fragment D 936a/709a). Verder voerde hij vergeten symfonisch werk uit van Adolphe Biarent, Charles Tournemire en Louis Vierne. Van vele werken van Olivier Messiaen dirigeerde hij de Belgische première. Ook de eerste cd-opname van Chôros XII van Heitor Villa-Lobos vond in deze periode plaats. Als gastdirigent werkte hij met het Orchestre de la Suisse Romande, het Filharmonisch Orkest van Oslo, het Filharmonisch Orkest van Helsinki, het Mozarteum Orkest Salzburg, het Tonkünstlerorchester Wien, het Colorado Festival Orchestra en andere.

In 1999 nam hij ontslag bij het Filharmonisch Orkest van Luik. Daarna ging hij weer meer componeren en werd composer-in-residence aan de Katholieke Universiteit Leuven.

Voor zijn verdiensten werd hij in 1999 opgenomen in de erfelijke Belgische adel met de persoonlijke titel vanridder.

Composities

Werken voor orkest

1970 Harmonique, voor orkest
1980 Fancy As a Ground, voor kamerorkest
1984 Polithophonie, voor orkest
1987 Pavane pour une infante du levant, voor orkest
1989 Rumeur, voor orkest
1994 Humoresque, voor orkest
1997 Fredons et Tarabusts, voor orkest
2005 La folie d’Œdipe, voor orkest

Werken voor harmonieorkest

1963 Mouvements, voor blazers, xylofoon, marimba en piano

Missen, oratoria en cantates

1966 Cantate aux Alentours, cantate voor mezzosopraan, bariton, kamerorkest, hammondorgel, slagwerk, elektro-akoestische instrumenten - tekst: uit het boek Genesis en de Openbaring van Johannes
2000 Ludus Sapientiæ, oratorium voor sopraan, countertenor, bariton, gemengd koor en orkest - libretto: Nicolas Blanmont
2006 Requiem, voor gemengd koor en orkest

Muziektheater

Opera's

Voltooid in	titel	aktes	première	libretto
2000-2002	Œdipe sur la route	4 aktes	7 maart 2003, Brussel, Koninklijke Muntschouwburg	naar een roman van Henry Bauchau
2005-2006	La Lumière Antigone	3 aktes	18 april 2008, Brussel, Koninklijke Muntschouwburg	Henry Bauchau

Werken voor koren

2003 Ils étaient trois sur la route, voor kinderkoor en piano - tekst: Henry Bauchau

Overige vocale werken

1967 Deuxieme Alentour: «Cueillir», voor mezzosopraan en geprepareerd piano
1972 Memoires, voor zangstem en piano
1986 rev.1992 Le Point Nocturne, voor mezzosopraan en strijkkwartet - tekst: Serge Meurant
1999 Le Rêve de Diotime, dramatische scène voor sopraan en orkest - tekst: Henry Bauchau, «Diotime et les lions»
2000-2006 Histoire d’un caillou, 3 kleine melodieën voor sopraan en piano - tekst: Henry Bauchau
2002-2003 Fragments des belles heures, voor sopraan, altfluit, althobo, basklarinet, harp en altviool - tekst: Liliane Wouters
2004 Trois monologues d'Œdipe, voor bariton en orkest (of bariton en piano)

Kamermuziek

1967 Le tombeau de Marin Marais, voor barokviool, twee viola da gamba en klavecimbel
1967 Premier Alentour, voor instrumentaal-ensemble
1973 Romance, voor harp, piano, 1 populaire instrument, 4 variabele groepen
1974 Ricercar, voor saxofoonkwartet
1976 Sonata quasi una fantasia, voor diatonische harp en 4 variabele groepen
1980 Mezza voce, voor viool, klarinet, piano en slagwerk
1981 Impromptu caprice, voor trompet en trombone
1985 Trois poles entrelaces, voor diatonische harp, altviool, althobo, basklarinet, contrafagot en 2 hoorns
1988 Adieu, voor klarinet en piano
1992-1995 Fin de série, voor twee violen
1992-1998 Refrains, voor viool en trombone
1994 Studie, voor altfluit, basklarinet, piano, slagwerk, viool, altviool en cello
2000 Et j’ai vu l’ame sur un fil...elle dansait, voor dwarsfluit, altviool en harp
2003-2004 Sonate, voor altviool en piano
2004 Pentacle, voor trompet, hoorn, trombone, viool, altviool, cello, contrabas en piano
2006 7 X 7, voor althobo, trompet, slagwerk, piano, viool, altviool en cello
2007 La rupture des Falaises, voor dwarsfluit, klarinet, trompet, marimba, piano, harp, viool, altviool en cello
2007 Petit cortège, voor harp, altviool, cello en contrabas

Werken voor orgel

1971 Récit
2009 Livre d'orgue

Werken voor piano

1997 Variaties
2003 13 bagatelles
Invention et Premier double

Werken voor harp

1962 Trois nocturnes, voor chromatische harp
1974 Fancy, voor diatonische harp
1981 Pastorale, voor harp
2006 Zigzag, voor diatonische harp
2007 Wintry day, voor diatonische harp

Filmmuziek

1965 Waterloo
1966 Pierrot dans les nuages
1967 L'Affaire Sacco et Vanzetti
1969 Monsieur Hawarden

Elektronische muziek

1983 Thyl Eulenspiegel, ballet voor een ensemble van synthesizers
2005 Passacaille, voor marimba en live elektronica

Bibliografie

Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
Hanns-Werner Heister, Walter-Wolfgang Sparrer: Komponisten der Gegenwart, Edition Text & Kritik, München, 1992, ISBN 978-3-88377-930-0
Kurtz Myers: Performer Index : Conductors, in: Index to record reviews 1984-1987 : based on material originally published in "Notes", the quarterly journal of the Music Library Association between 1984 AND 1987, Boston, Massachusetts: G.K. Hall, 1989, 639 p., ISBN 978-0816104826
Alain Pâris: Dictionnaire des interprètes et de l'interprétation musicale au XXe siècle, Paris: Robert Laffont, 1989. 906 p., ISBN 2-221-50323-6
Jean-Marie Londeix: Musique pour saxophone, volume II : repertoire general des oeuvres et des ouvrages d'enseignement pour le saxophone, Cherry Hill: Roncorp Publications, 1985
John L. Holmes: Conductors on record, London: Victor Gollancz, 1982, 734 p., ISBN 0575027819
Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon - 2. rev. och utvidgade uppl., Stockholm: Sohlman Förlag, 1975-1979, 5 v.
John Vinton: Dictionary of contemporary music, New York: E.P. Dutton, 1974, 834 p., ISBN 978-0525091257
Paul Frank, Burchard Bulling, Florian Noetzel, Helmut Rosner: Kurzgefasstes Tonkünstler Lexikon - Zweiter Teil: Ergänzungen und Erweiterungen seit 1937, 15. Aufl., Wilhelmshaven: Heinrichshofen, Band 1: A-K. 1974. ISBN 3-7959-0083-2; Band 2: L-Z. 1976. ISBN 3-7959-0087-5

Externe links

Officiële internetpagina
(en) Pierre Bartholomée in de Internet Movie Database