Rijksmatrikel
Een rijksmatrikel[1] (Duits: Reichsmatrikel, ook wel Heeresmatrikel oftewel "legermatrikel"), was een lijst van de rijksstanden (Duits: Reichsstände) van het Heilige Roomse Rijk, waarin met precieze aantallen stond geschreven hoeveel troepen zij dienden te leveren aan het Rijksleger (Duits: Reichsarmee of Reichsheer, Latijn: exercitus imperii; niet te verwarren met het Keizerlijk leger) en/of de financiële bijdrage die zij dienden te leveren voor het onderhouden van het leger (de zogenaamde Römermonat). Een lemma in de matrikel werd vaak gezien als een belangrijke indicatie van de rijksvrijheid of rijksonmiddellijkheid (Duits: Reichsfreiheit of Reichsunmittelbarkeit) van een rijksstand, maar dat was niet altijd onomstreden. De betekenis van de rijksmatrikels voor historisch onderzoek is vooral dat alle rijksstanden van het Heilige Roomse Rijk erin genoemd worden. Er zitten echter ook overduidelijke fouten in.
Het woord 'matrikel' is afgeleid van het Latijnse woord mātrīcula, een verkleinwoord van mātrīx ("lijst", "register").[2]
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- "Reichs-Matrickel." In: Johann Heinrich Zedler: Grosses vollständiges Universal-Lexicon Aller Wissenschafften und Künste. Deel 31 (Leipzig 1742), kolom 114–158.
Primaire bronnen
[bewerken | brontekst bewerken]
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Reichsmatrikel op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ Wassink, J.F.A. (2005). Van stad en buitenie: Een institutionele studie van rechtspraak en bestuur in Weert 1568-1795. Uitgeverij Verloren, Hilversum, p. 36. ISBN 9789065508508. Geraadpleegd op 11 februari 2020.
- ↑ matrikel - (inschrijvingsregister). Etymologiebank. Geraadpleegd op 11 februari 2020.