Sagittarius A
| Sagittarius A | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Een opname van NASA's Chandra X-Ray Observatory. SgrA East is de uitgebreide bron links van het midden; Sgr A* is de heldere puntbron.
| ||||
| Type | Bron van radiostraling | |||
| Overige aanduidingen | AX J1745.6-2900, SAGITTARIUS A, W 24, Cul 1742-28, SGR A, [DGW65] 96, EQ 1742-28, RORF 1742-289, [SKM2002] 28 | |||
| Massa | Sgr A*: 3,7 miljoen zonnemassa | |||
| Waarnemingsgegevens [1] | ||||
| Standaardepoche | J2000 | |||
| Rechte klimming | 17u45m12s | |||
| Declinatie | −28° 48' 18" | |||
| Sterrenbeeld | Boogschutter (Sagittarius) | |||
| ||||
Sagittarius A (Sgr A) is een compacte bron van radiostraling in het centrum van het melkwegstelsel. Ze staat in de richting van het sterrenbeeld Boogschutter (Sagittarius).
Ontdekking
[bewerken | brontekst bewerken]Radiostraling uit de richting van het sterrenbeeld Boogschutter is toevallig ontdekt in 1932 door Karl Jansky toen hij storingen onderzocht in trans-Atlantische radioverbindingen.[2] Dit was het begin van de radioastronomie. Deze emissie werd in meer detail bestudeerd in de jaren 1950-1959 en de bron werd Sagittarius A genoemd naar analogie van de naam van de helderste radiobronnen in andere sterrenbeelden zoals Cassiopeia A, Cygnus A en Taurus A. Er werd toen door Piddington en Minnett (1951) en McGee en Bolton (1954) geconcludeerd dat de bron samenvalt met het Galactisch centrum.[3]
In 1971 ontdekten Downes en Martin dat de bron bestaat uit twee delen met verschillende eigenschappen, die zij Sgr A East en Sgr A West noemden.
Waarnemingen met hogere resolutie in 1974 toonden aan dat Sgr A West een puntbron bevat, die Sgr A* genoemd werd.[4]
Structuur
[bewerken | brontekst bewerken]Sgr A bestaat uit drie delen:
- Sgr A East - het restant van een supernova
- Sgr A West - een gebied van geïoniseerde gassen en andere materie
- Sgr A* - een puntbron met intense radiostraling
Waarnemingen van Sagittarius A hebben volgens astronomen aangetoond dat er zich een supermassief zwart gat bevindt in het centrum van de Melkweg op de positie die ruwweg overeenkomt met die van Sgr A* (spreek uit Sagittarius A-ster). Dit zwarte gat heeft een massa van zo'n 3,7 miljoen maal die van de zon.[5][6] In 2005 hebben wetenschappers met de Chandra X-Ray Observatory van de NASA signalen opgevangen in het röntgen-deel van het elektromagnetische spectrum die waarschijnlijk afkomstig waren van materie die in het zwarte gat 'verdween'.
In 2012 concluderen Sera Markoff en andere astronomen dat Sgr A* per dag gemiddeld één grote planetoïde opslokt. Dit blijkt uit röntgenuitbarstingen die zijn waargenomen met onder andere de Amerikaanse röntgentelescoop Chandra.[7]
Men heeft een aantal sterren waargenomen die zich met grote snelheid rond Sgr A* bewegen, waaronder S2.
- (en) Chandra Catches Milky Way Monster Snacking, Chandra Press Room, 5 september 2001
- (en) Sagittarius A East: Scientists Discover Supernova May Control Activity in the Center of Our Galaxy, Chandra Photo Album
- ↑ (en) Sagittarius A in SIMBAD
- ↑ http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1933PA.....41..548J
- ↑ http://articles.adsabs.harvard.edu//full/1996ASPC..102..369G/0000369.000.html
- ↑ http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1974ApJ...194..265B,
- ↑ (en) The Distance and Mass of Sagittarius A*, The Astrophysics Spectator, 30 mei 2007
- ↑ Gigantisch zwart gat in Melkweg 'bewezen', De Standaard, 10 dec 2008
- ↑ Zwart gat in centrum Melkweg verorbert planetoïden[dode link], Astronomie.nl, 9 februari 2012
