Spoorlijn 51A

Spoorlijn 51A (Brugge) Y Blauwe Toren - Zeebrugge (- Knokke)
Totale lengte	9,8 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Belgische Staat
Geopend Y Blauwe-Toren - Heist: 20 oktober 1906 Heist - Knokke: 4 juli 1920
Huidige status Y Blauwe-Toren - Zeebrugge: in gebruik Zeebrugge - Heist: opgebroken Heist - Knokke: lijn 51B
Geëlektrificeerd	1955
Aantal sporen	2
Baanvaksnelheid	120 km/u
Treindienst door	NMBS
Traject
Legenda lijn 51 van Brugge 0,0 Y Blauwe Toren lijn 51 naar Blankenberge tot 1906: Heist 2,3 Y Dudzele A11 Dudzele-Kanaal lijn 51B naar Knokke Y Ter Doest lijn 51B/1 van Y Boudewijnkanaal 5,9 Lissewege 7,1 Zwankendamme bundel Zwankendamme verbindingsboog van lijn 51 1915 - 1938 8,9 Zeebrugge-Vorming Voorheen Zeebrugge-West lijn 51A/1 naar Zeebrugge-Dorp tram lijn 51 van Brugge tot 1906 bundel Westhoofd Zeebrugge-Strand bundel Leopold II-Dam Zeebrugge-Voorhaven-West 9,8 Zeebrugge-Dorp voorheen Zeebrugge-Centraal bundel Wielingendok Visartsluis tracé tot 1951 lijn 202 naar Zweedse Kaai buiten gebruik VSA Kaai Nieuw-Zeeland Kaai bundel Noordelijk Insteekdok Schipdonkkanaal Leopoldkanaal Heist-Sluizen bundel Brittaniadok lijn 202B lijn 51B van Y Dudzele Heist vanaf 1951 Heist tot 1951 Duinbergen Knokke

Spoorlijn 51A is een Belgische spoorlijn die Brugge met Zeebrugge verbindt. Ze begint aan aftakking Y Blauwe Toren in Brugge en loopt verder tot Zeebrugge. De lijn is 9,8 km lang.

Geschiedenis

De lijn werd aangelegd voor de ontsluiting van de haven van Brugge-Zeebrugge en was gereed in oktober 1906, negen maanden voor de officiële inwijding van de haven. Behalve voor goederentransport was ze ook bedoeld voor passagiersvervoer van en naar Zeebrugge en Heist. In Zeebrugge boog de lijn dan ook naar het oosten af, tot Heist (in 1920 doorgetrokken tot Knokke). Het baanvak Zeebrugge-Heist liep tot 1951 langs de kust; een gedeelte van dit oude tracé tot de Pierre Vandammesluis is nu in dienst als lijn 202. Daarna werd een meer landinwaarts tracé in dienst genomen. In 1983 werd dit baanvak op zijn beurt weer vervangen door de nieuwe spoorlijn 51B als gevolg van de uitbreiding van de haven in Zeebrugge. Ongeveer 1,5 km werd behouden als industriespoor.

Lijn 51B/1: Boog van Ter Doest

Op 3 maart 2010 begon Infrabel met de bouw van de spoorbocht 'Ter Doest', ook wel genoemd 'Boog van Ter Doest'. Die verbindingsboog tussen de lijn Brugge - Knokke (51B) en de lijn Brugge - Zeebrugge werd op 5 november 2012 als spoorlijn 51B/1 in dienst genomen. Zij moet het rangeren van treinen met wagons van de westelijke en oostelijke kant van het Boudewijnkanaal vlotter laten verlopen (zie ook lijn 51B).

Engelse vertakking 51/51A

De vroegere gelijkgrondse vertakking Blauwe Toren (aftakking spoorlijn 51A van spoorlijn 51) is sedert 2015 omgevormd tot een zogenaamde Engelse vertakking door de bouw van een viaduct voor het spoor B (spoor richting Brugge) van de lijn 51 (Brugge - Blankenberge) over de sporen van de lijn 51A (Y Blauwe Toren - Zeebrugge). De dagcapaciteit van de sporen in dit baanvak was door de gelijkgrondse vertakking ernstig beperkt door de versnijdingen met andere treinbewegingen. Voornamelijk in het toeristische hoogseizoen zorgen de vele extra treinen van en naar Blankenberge en het continue goederenverkeer van en naar de haven van Zeebrugge voor een overbelasting van het baanvak en dit ten gevolge van de kruisende bewegingen ter hoogte van de vertakking Blauwe Toren. Door de bouw van deze Engelse vertakking kan de capaciteit van de spoorlijn onmiddellijk verhogen zonder de aanleg van nieuwe sporen. De werken hiertoe waren gestart in 2011.

Toekomst

Tussen Brugge en Dudzele zal er een derde spoor worden aangelegd.

Er zijn ook plannen voor een sneltram-/lighttrainverbinding tussen Zeebrugge en Brugge, met een eventuele doortrekking tot Lichtervelde via spoorlijn 66.

Treindiensten

De NMBS verzorgt het personenvervoer met IC, L-, Piekuur- en ICT-treinen.

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
IC 23A	Intercity (NMBS)	Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Zuid – Gent-Sint-Pieters – Brugge – Knokke
L 550	L-trein (NMBS)	Mechelen – Dendermonde – Gent-Sint-Pieters – Brugge – [ Zeebrugge-Strand ] / [ Zeebrugge-Dorp ]	Rijdt in het weekend tussen Zeebrugge-Strand - Gent-Sint-Pieters. Rijdt enkel in juli en augustus in de week tussen Zeebrugge-Strand - Mechelen.
ICT 6600	Toeristentrein (NMBS)	Brugge – Knokke	Rijdt alleen in het weekend.
P 7055/8055	Piekuurtrein (NMBS)	Zeebrugge-Dorp – Brugge	1× in de ochtend. 2× in de avond. Rijdt alleen op werkdagen. Rijdt niet in juli en augustus.
P 7060/8060	Piekuurtrein (NMBS)	Knokke – Brugge	Rijdt alleen op werkdagen.

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Y Blauwe Toren

Spoorlijn 51 tussen Brugge en Blankenberge

Y Dudzele

Spoorlijn 51B tussen Y Dudzele en Knokke

Y Ter Doest

Spoorlijn 51B/1 tussen Y Ter Doest en Y Boudewijnkanaal

Zeebrugge-Dorp

Spoorlijn 202 tussen Zeebrugge-Dorp en Zweedse Kaai

Lijn 51A/1

Bij de opening van de stopplaats station Zeebrugge-Strand in 2001 is de spoorlijn 51A hernoemd naar (Brugge) Y Blauwe Toren - Zeebrugge Strand. De vertakking die naar station Zeebrugge-Dorp loopt is hernummerd naar spoorlijn 51A/1 Zeebrugge-Vorming - Zeebrugge-Dorp.

Galerij

• 
  Spoorvertakking "Y Blauwe Toren", waar lijn 51A uit Zeebrugge (links op de achtergrond) aansluit op de lijn 51 van Blankenberge naar Brugge (de twee sporen op de voorgrond). Foto genomen in de richting van Brugge.
• 
  Spoorlijn 51A tussen vertakking "Y Blauwe Toren" en vertakking "Y Dudzele".
• 
  Spoorvertakking "Y Dudzele". Links: lijn 51B uit Knokke. Rechts en op de voorgrond: lijn 51A uit Zeebrugge-Strand. De foto is genomen in de richting van Brugge. De goederentrein, gesleept door twee locomotieven van de reeks 26, rijdt richting Zeebrugge.
• 
  Spoorlijn 51A in de buurt van Lissewege. Links: de spoordijk met spoorlijn 51B/1 of "Boog van Ter Doest". Locomotief 2634 heeft zopas een autotrein naar Zeebrugge gebracht en keert nu terug richting Brugge.
• 
  De sporenbundel "Westhoofd" in de haven van Zeebrugge.

Zie ook

• Lijst van spoorlijnen in België
• Lijst van spoorwegstations in België

Bronnen, noten en/of referenties

• http://users.telenet.be/pk/lijnen.htm#51A
• https://web.archive.org/web/20191113104911/http://www.belrail.be/F/infrastructure/lignes/051.html
• Netkaart Infrabel
• https://web.archive.org/web/20160305021348/http://www.sporenplan.nl/figuren/tekeningen/nmbs_schema/gent.pdf

· ·

Lijst van Belgische spoorlijnen