Station Ede-Wageningen

Ede-Wageningen
	Station Ede-Wageningen (februari 2024)
Algemeen
Stationscode	Ed
Aantal reizigers	15.109 (2023)
Geschiedenis
Opening	16 mei 1845
Stationsbouw
Architect(en)	Mecanoo, Movares
Perrons	3
Perronsporen	4 (Sporenschema)
Perrontoegang	vrij
Toegang	vrij
Spoorlijn(en)
Spoorlijn(en)	Rhijnspoorweg; Valleilijn (Kippenlijn)
Treindienst(en)
Treinvervoerder	Tot 1890: NRS; 1890-1938: SS; 1902-1919: NCS; 1917-1938: HSM; vanaf 1938: NS; 2006-2023: Connexxion; vanaf 2023: Keolis
Overig openbaar vervoer
	Vervoerders
-Busvervoerder	Hermes, Syntus Utrecht & EBS
Stadsbus(sen)	1 \| 2 \| 5
Streekbus(sen)	85 \| 86 \| 103 \| 107 \| 108 \| 303
Schoolbus(sen)	607 & 651
Ligging
Land	Nederland
Plaats	Ede
Coördinaten	52° 2′ NB, 5° 40′ OL
	;
Portaal	Openbaar vervoer ; Nederland

Station Ede-Wageningen is een spoorwegstation in de Nederlandse plaats Ede, gelegen aan de spoorlijn van Utrecht naar Arnhem, de Rhijnspoorweg, en begin/eindpunt van de zogeheten Kippenlijn van/naar Barneveld en Amersfoort. Gelijktijdig met de oplevering van de spoorlijn Veenendaal - Arnhem werd het station op 26 mei 1845 geopend. Het station ligt 1,5 km ten zuiden van het centrum van Ede.^[2]

Het in 2024 vernieuwde station heeft gelijkzijdige driehoeken als thema. De overkapping bestaat uit 23 grote gelijkzijdige driehoeken, elk met zijdes van 27 meter lang, die elk verdeeld zijn in 36 kleinere gelijkzijdige driehoeken, elk met zijdes van 4,5 meter lang.^[3] De looproute naar de perrons heeft nog iets letterlijker een regelmatige betegeling met gelijkzijdige driehoeken.^[4]

In het centrum van Ede ligt, aan de spoorlijn naar Barneveld en Amersfoort, het station Ede Centrum.

Geschiedenis

In de eerste plannen van de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij zou de spoorlijn niet via Ede, maar via Wageningen worden aangelegd. Dit stuitte echter op militaire bezwaren. Zoals bij de gehele Rhijnspoorweg gebruikelijk was, werd het station op ruime afstand van het dorp gebouwd, in dit geval op circa twee kilometer. Oorspronkelijk zou het aan de noordzijde van het dorp Ede komen, maar de bewoners voelden daar niets voor. De lijn, en dus het station, werd toen verlegd naar het zuiden, op grotere afstand van het dorp. Het station heette aanvankelijk "Station Ede van den Rhijnspoor". In 1845 stopten er dagelijks vier treinen uit elke richting. Er werden gemiddeld achtentwintig kaartjes per dag verkocht. Na de bouw van het station ontwikkelde de omgeving zich snel. In 1877 werd het eerste station dan ook al vervangen door een nieuw station van het Standaardtype Harmelen. Het (nu nog bestaande) eilandperron werd toen aangelegd. Daarnaast werd het station uitgebreid met een wachtkamer derde klasse, een plaatskaartenbureau, bagageruimte en restauratie.

In 1882 werd de tramverbinding naar Wageningen geopend (in 1937 gesloten voor reizigersvervoer en in 1968 voor goederenvervoer).

Op 1 mei 1902 werd een tweede spoorlijn geopend, de lokaalspoorweg naar Nijkerk, die al snel de bijnaam Kippenlijn kreeg. De treinen van en naar Nijkerk stopten aanvankelijk op een apart buurtstation, dat ook gebruikt werd voor de stoptreinen naar Arnhem. Dit buurtstation werd in 1940 gesloten. Vanaf 1937 reden de treinen niet verder dan Barneveld Dorp. In 1944 werd de hele spoorlijn zelfs gesloten, om enkele jaren later, in 1951, weer in gebruik te worden genomen. Nu echter reden de treinen vanaf Barneveld door naar Amersfoort.

In de stationshal hangt een Plaquette voor het gevallen Spoorwegpersoneel met vier namen van stationspersoneel dat tijdens de Tweede Wereldoorlog gesneuveld is.

1984-2024

In 1984 werd het stationsgebouw vervangen door een nieuw station (ontworpen door Paul Corbey). De houten perronoverkappingen deed denken aan die van de stations Ede Centrum, Lunteren en Voorthuizen aan de Kippenlijn. De opening van het nieuwe station op 29 mei van dat jaar, betekende de afronding van een jarenlange reconstructie van het stationsgebied. Er ontstond een eigen perron (spoor 1) voor de treinen naar Amersfoort - later verlengd voor de stoptreinen naar Arnhem - en een passeerspoor (spoor 2) voor goederentreinen. De grote overweg in de Stationsweg-Bennekomseweg werd in dezelfde periode vervangen door een perrontunnel die de enige toegang vormde tot het eilandperron (spoor 3 en 4) en een meer naar het oosten gelegen verkeerstunnel (Albertstunnel). Het reeds aanwezige rijwielstallingsgebouwtje aan de zuidzijde bleef staan.

In najaar 2011 werden de perronaanwijzers vervangen door het nieuwe systeem van ProRail met lcd-beeldschermen. Ook kwamen er grotere tegels op het eilandperron.

2024-heden

Eind 2016 (aanvankelijk al in 2012) zouden de werkzaamheden voor herinrichting van het stationsgebied starten. In het programma Hoogfrequent Spoorvervoer van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zouden in 2020 op de drukste trajecten zes intercity's en zes sprinters per uur gaan rijden. De bouw van het nieuwe station werd eerst uitgesteld tot eind 2018, maar werd later bijgesteld naar 2021 of later. Voor de bouw van het nieuwe station, een ontwerp van architectenbureau Mecanoo^[5] en ingenieursbureaus Movares en Royal HaskoningDHV, en de spoorinfrastructuur is op 31 maart 2020 gekozen voor de aannemerscombinatie EdeSpoort, die de werkzaamheden gaat uitvoeren. EdeSpoort bestaat uit de bedrijven Van Hattum en Blankevoort, VolkerRail (beide deelnemingen van Koninklijke Volker Wessels Stevin) en Van Wijnen. De bouw van de nieuwe P&R en het nieuwe busstation maakt geen deel uit van dit contract, dat wordt afzonderlijk aanbesteed.^[6]^[7]

In februari 2024 werd het nieuwe stationsgebouw in gebruik genomen.^[8] De perrons zijn breder en langer geworden en de perronoverkapping werd hierop aangepast. Er is een fietsenstalling gebouwd met plaats voor in totaal 5500 fietsen. Het vernieuwde station heeft een oostelijker gelegen entree gekregen. Er komt ook een nieuw parkeergebouw met plek voor 500 auto's.

Naam

Anders dan de stationsnaam doet vermoeden, ligt Wageningen op circa acht kilometer van het station. In 1937 werd de tramverbinding ('Bello') naar Wageningen gesloten en vervangen door een busdienst. Als compensatie werd in 1938 de naam van het station (toen Ede S.S. geheten) gewijzigd in Ede-Wageningen. Onder druk van de gemeente Wageningen en de aldaar gevestigde universiteit heeft het station de toevoeging 'Wageningen' behouden.

Bediening

Treinen

De volgende treinseries stoppen in Ede-Wageningen:

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
3000	Intercity (NS)	Nijmegen – Arnhem Centraal – Ede-Wageningen – Veenendaal-De Klomp – Driebergen-Zeist – Utrecht Centraal – Amsterdam Centraal – Zaandam – Alkmaar – Den Helder	Veenendaal-De Klomp wordt alleen na 19:00 bediend door deze serie.
3100	Intercity (NS)	Den Haag Centraal – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Bijlmer ArenA – Utrecht Centraal – Veenendaal-De Klomp – Ede-Wageningen – Arnhem Centraal – Nijmegen	Rijdt na circa 22:30, zaterdagochtend tot circa 9:00 en op zondagochtend tot circa 10:00 niet tussen Nijmegen en Utrecht Centraal v.v. Stopt alleen van vrijdag t/m zondag tot circa 19:00 te Veenendaal-De Klomp.
3200	Intercity (NS)	Arnhem Centraal – Ede-Wageningen – Utrecht Centraal – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Rotterdam Centraal	Stopt niet te Schiedam Centrum. Rijdt alleen van maandag tot en met donderdag tot circa 19:00.
7500	Sprinter (NS)	Ede-Wageningen – Arnhem Centraal
21430	Intercity (NS)	Utrecht Centraal – Driebergen-Zeist – Veenendaal-De Klomp – Ede-Wageningen – Arnhem Centraal – Elst – Nijmegen	Nachtnet. Rijdt alleen in de nachten van vrijdag op zaterdag en zaterdag op zondag. Stopt richting Utrecht Centraal niet in Veenendaal-De Klomp en Driebergen-Zeist.
31300 RS 34	Sprinter (Keolis)	Amersfoort Centraal – Barneveld Centrum – Ede-Wageningen	Onderdeel van de formule RRReis.

Bussen

Aan de zuidzijde van het station bevindt zich het busstation. Hiervandaan vertrekken een comfortRRReis naar Wageningen, de streekbussen naar Apeldoorn, Putten en Veenendaal en de stadsbussen binnen Ede.

Lijn	Route	Vervoerder	Bijzonderheden
Stadsbus 1	Station → Ziekenhuis → Rietkampen → Veldhuizen → Centrum → Station	Hermes	Ringlijn in één richting, tegengesteld aan lijn 2
Stadsbus 2	Station → Centrum → Veldhuizen → Rietkampen → Ziekenhuis → Station	Hermes	Ringlijn in één richting, tegengesteld aan lijn 1
Stadsbus 5	Station - Centrum - Kernhem - Kievitsmeent - De Klomp	Hermes
Streekbus 85	Ede - Veenendaal Centrum	Hermes x Syntus Utrecht	Lijnen 83 (Veenendaal De Klomp - Veenendaal Centrum) en 85 (Veenendaal Centrum - station Ede-Wageningen) zijn aan elkaar gekoppeld.
Streekbus 86	Ede - Bennekom - Wageningen	Hermes
Streekbus 103	Ede - Ziekenhuis - Wageningen	Hermes
Streekbus 107	Ede - Wekerom - Harskamp - Stroe - Wittenberg - Garderen - Koudhoorn - Putten	Hermes
Streekbus 108	Ede - Otterlo - Hoenderloo - Apeldoorn	Hermes
ComfortRRReis 303	Ede - WUR - Wageningen	Hermes
Schoolbus 607	Ede - Wekerom - Harskamp - Stroe - Kootwijkerbroek - Amersfoort	Hermes
Schoolbus 651	Ede - Wekerom - Harskamp - Stroe - Nieuw-Milligen - Hoog Soeren - Apeldoorn	EBS

Foto's

Station Ede-Wageningen, gezien richting het oosten (2013).
Station Ede-Wageningen, noordzijde. (2007)
Stoptreinen naar Arnhem en Amersfoort te Ede-Wageningen (2015).
Treinstel van de Valleilijn op station Ede-Wageningen (2011).

Ontwikkeling aantal reizigers

Het aantal door NS vervoerde reizigers (per gemiddelde werkdag) ontwikkelde zich sedert 2019 als volgt:

Jaar	Aantal reizigers
2019	20.029
2020	8.636
2021	9.583
2022	13.048
2023	15.109

Externe link

Bronnen, noten en/of referenties

Stationweb
Vermooten, M. en Smit, T. (1991) Spoortocht langs oude en nieuwe N.S.-stations. Hapert: De Kempen Pers B.V. ISBN 90-70427-68-0.

↑ Bron: NS Dashboard, Reizigersgedrag 2023 Ede-Wageningen, Aantal instappers, uitstappers en overstappers van NS-trein op NS-trein (per gemiddelde werkdag). NB: dit cijfer betreft de reizigers van NS, dus exclusief reizigers van Keolis: van deze vervoerder is geen cijfer bekend.
↑ Ede-Wageningen. treinstationinfo.nl. Geraadpleegd op 13 juli 2020.
↑ Indrukwekkend nieuw station Ede-Wageningen klaar voor de toekomst
↑ Getting on track: station transformation at Ede-Wageningen - De betegeling van de looproute naar de perrons is twee keer te zien in het filmpje bovenaan.
↑ (en) Mecanoo, Ede-Wageningen Train Station. Gearchiveerd op 11 november 2020. Geraadpleegd op 4 juli 2024.
↑ Gemeente Ede, Aannemer nieuw station Ede-Wageningen bekend. Gearchiveerd op 7 april 2021. Geraadpleegd op 9 april 2021.
↑ https://www.omroepgelderland.nl/nieuws/2424040/Bouwstart-station-Ede-Wageningen-op-z-n-vroegst-in-2021
↑ Station Ede-Wageningen geopend - Gelderlander.nl, 23 februari 2024]

Zie de categorie Station Ede-Wageningen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Bron: NS Dashboard, Reizigersgedrag 2023 Ede-Wageningen, Aantal instappers, uitstappers en overstappers van NS-trein op NS-trein (per gemiddelde werkdag). NB: dit cijfer betreft de reizigers van NS, dus exclusief reizigers van Keolis: van deze vervoerder is geen cijfer bekend.

[locatie-2] Ede-Wageningen. treinstationinfo.nl. Geraadpleegd op 13 juli 2020.

[3] Indrukwekkend nieuw station Ede-Wageningen klaar voor de toekomst

[4] Getting on track: station transformation at Ede-Wageningen - De betegeling van de looproute naar de perrons is twee keer te zien in het filmpje bovenaan.

[5] (en) Mecanoo, Ede-Wageningen Train Station. Gearchiveerd op 11 november 2020. Geraadpleegd op 4 juli 2024.

[6] Gemeente Ede, Aannemer nieuw station Ede-Wageningen bekend. Gearchiveerd op 7 april 2021. Geraadpleegd op 9 april 2021.

[7] ttps://www.omroepgelderland.nl/nieuws/2424040/Bouwstart-station-Ede-Wageningen-op-z-n-vroegst-in-2021

[8] Station Ede-Wageningen geopend - Gelderlander.nl, 23 februari 2024]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]