Plantearten fuglereir
Fuglereir | |||
Systematikk | |||
Rike: | Planteriket | ||
Klasse: | Einfrøblada | ||
Orden: | Aspargesordenen | ||
Familie: | Orkidéfamilien | ||
Slekt: | Neottia | ||
Art: | N. nidus-avis | ||
Vitskapleg namn | |||
Neottia nidus-avis
(Linné) R.Br.
| |||
Økologi | |||
Habitat: | kalkrik skog | ||
Utbreiing: | Europa, vestlege Asia |
Fuglereir (Neottia nidus-avis) er ei plante i fuglereirslekta Neottia i orkidéfamilien (marihandfamilien) Orchidaceae.[1]
Utsjånad
[endre | endre wikiteksten]Fuglereir er utan klorofyll og snyltar på andre planter for å få næring. Planta blir kring 30 centimeter høg og er brun, slik at ho kan sjå ut som ho har visna. Einskildblomane er gulbrune med relativt stor, kløyvd leppe, og sit i eit ganske stort og tett aks. Rotsystemet er svært forgreina og samanfiltra, noko som har gitt arten namn.
Systematikk
[endre | endre wikiteksten]Tidlegare var fuglereir den einaste representanten i Noreg for slekta Neottia, men nyare genetisk forsking har synt at den tidlegare tvibladslekta Listera skal innlemmast i denne slekta, trass i dei store morfologiske ulikskapane.[2][3][4]
Utbreiing
[endre | endre wikiteksten]Fuglereir veks i kalkrik skog, og har hovudutbreiinga i Noreg nær kysten frå Oslofjorden til Trøndelag.[5] Frå 2021 er arten komen med på Norsk raudliste for artar som nær truga (NT).[6]
Arten finst òg i Sverige (status LC, svensk namn nästrot),[7] i Danmark (LC, dansk namn rederod)[8] og i Finland (NT, finsk namn pesäjuuri).[9]
Fuglereir (engelsk namn bird's-nest orhid) veks mange stader i England, Wales, Skottland og Irland. I den britiske raudlista har arten status som nær truga (NT).[10] Lokalt er han sårbar (VU) i England,[11] livskraftig (LC) i Wales,[12] og han er ikkje nemnd for tiltak i Skottland.[13] Arten er livskraftig i Irland,[14]
I Estland (estisk namn pruunikas pesajuur) veks fuglereir over heile landet og er rekna som livskraftig (LC).[15] I Latvia (latvisk namn parastā ligzdene)[16] er arten temmeleg vanleg over heile landet og står ikkje som truga på den latviske raudlista.[17] I Litauen (litauisk namn rusvoji lizduolė) veks arten spreidd over det meste av landet, mest i lauvskog og blandingsskog. Han er rekna som livskraftig.[18][19]
I Benelux veks arten (nederlandsk namn vogelnestje, fransk namn néottie nid d'oiseau) i Nederland no stort sett berre nokre få stader i Limburg. I Belgia er han svært sjeldan i Flandern, noko vanlegare i Vallonia.[20][21] I den nederlandske raudlista er arten rekna som kritisk truga (CR, ernstig bedreigd).[22] I Belgia er han rekna som sterkt truga (EN, bedreigd) i Flandern og sårbar (VU, vulnérable) i Vallonia.[23][24] I Luxembourg er han rekna som livskraftig (LC).[25]
Referansar
[endre | endre wikiteksten]- ↑ «Artsdatabanken: Artsopplysningar fuglereir». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022.
- ↑ «Artsdatabanken: Namnetre fuglereir». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022.
- ↑ Richard M. Bateman mfl. (2005). «Phylogenetics: Neottieae». I Alec M. Pridgeon mfl. Genera Orchidacearum Volume 4: Epidendroideae 1. Oxford: Oxford University Press. s. 481–495. ISBN 9780198507123.
- ↑ Richard M. Bateman (2009). «Evolutionary classification of European orchids: the crucial importance of maximising explicit evidence and minimising authoritarian speculation» (PDF). Journal Europäischer Orchideen 41 (2): 243–318. ISSN 0945-7909.
- ↑ «Artskart: Fuglereir, registrerte funn etter 2010». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022.
- ↑ «Raudlista: Fuglereir». Artsdatabanken. 24. november 2021. Henta 3. mars 2022.
- ↑ «Artfakta: Neottia nidus-avis nästrot». Artdatabanken. Henta 6. mars 2022.
- ↑ «Naturbasen: Rederod Neottia nidus-avis». Naturbasen. Henta 6. mars 2022.
- ↑ «LAJI: Neottia nidus-avis». LAJI.FI. Henta 6. mars 2022.
- ↑ «GB Red List for vascular plants (revised Feb 2021)». Botanical Society of Britain & Ireland. 2021. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «A Vascular Plant Red List for England» (PDF). Botanical Society of Britain & Ireland. 2014. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «A Vascular Plant Red Data List for Wales / Rhestr o Blanhigion Fasgwlaidd Data Coch ar gyfer Cymru». Plantlife Wales. 2008. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «Scottish Biodiversity List». Scotland's Nature Agency / Buidheann Nàdair na h-Alba. 2020. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «Ireland Red List No. 10: Vascular Plants» (PDF). National Parks & Wildlife Service. 2016. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «eElurikkus: Neottia nidus-avis» (på estisk og engelsk). Tartu Ülikool (Tartu universitet). Henta 5. februar 2023.
- ↑ «Latvijas daba: parastā ligzdene» (på latvisk). Enciklopēdija «Latvijas Daba». Henta 5. februar 2023.
- ↑ Torleif Ingelög, Roger Andersson og Martin Tjernberg, red. (1993). Red Data Book of the Baltic Region (på engelsk). Swedish Threatened Species Unit. Uppsala in co-operation with Institute of Biology, Riga. s. 25-68. ISBN 91-88506-00-2. Henta 5. februar 2023.
- ↑ Zigmantas Gudžinskas, Mindaugas Ryla (2006). Lietuvos gegužraibiniai (Orchidaceae) – Orchids (Orchidaceae) of Lithuania (på litauisk). Botanikos instituto leidykla. s. 76-77. ISBN 9986-662-28-1. Henta 5. februar 2023.
- ↑ Zigmantas Gudžinskas (2001). «Diversity, state, and protection of Orchidaceae species in Lithuania». Jour. Eur. Orch. 33 (1): 415–441. ISSN 0945-7909.
- ↑ «Verspreidingsatlas Vaatplanten: Neottia nidus-avis». FLORON. Henta 21. januar 2024.
- ↑ «Verspreidingskaart: Vogelnestje – Neottia nidus-avis». Waarnemingen.be. Henta 21. januar 2024.
- ↑ «Rode Lijst Vaatplanten 2012» (PDF). FLORON. Henta 15. januar 2024.
- ↑ «Rode Lijsten». Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Henta 15. januar 2024.
- ↑ «Liste des espèces wallonnes». Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Henta 15. januar 2024.
- ↑ «Red List of the vascular plants of Luxembourg». Musée national d’histoire naturelle Luxembourg. Henta 15. januar 2024.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- (no) fuglereir hos Artsdatabanken
- (en) fuglereir i Encyclopedia of Life
- (en) fuglereir i Global Biodiversity Information Facility
- (sv) fuglereir hos Dyntaxa
- (en) fuglereir hos NCBI
- (en) fuglereir hos The International Plant Names Index
- (en) fuglereir hos Tropicos
- (en) Kategori:Neottia nidus-avis – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Neottia nidus-avis – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- Neottia nidus-avis – detaljert informasjon på Wikispecies
- Livskraftige artar
- Nær truga artar i Noreg
- Takson namngjevne av Carl von Linné
- Orkidear i Noreg
- Orkidear i Sverige
- Orkidear i Danmark
- Orkidear i Finland
- Orkidear i Storbritannia
- Orkidear i Irland
- Orkidear i Estland
- Orkidear i Latvia
- Orkidear i Litauen
- Orkidear i Nederland
- Orkidear i Belgia
- Orkidear i Luxembourg
- Fuglereirslekta