Abu Nuwas
Abu Nuwas (entre 747 e 762, Ahvaz - vèrs 815, Bagdad) es lo subrenom d’al-Ḥasan Ibn Hāni’ al-Ḥakamī (أبو نواس الحسن بن هانئ الحكمي en arabi[1]), un poèta arabopersan de la fin dau sègle VIII e dau començament dau sègle IX. Famós per sei poèmas erotics e baquics logant lo vin e l'omosexualitat e per son mòde de vida « desviant » a la cort dei califas abbassidas de Bagdad, es considerat coma un dei pus importants poètas arabis. D'efiech, son òbra participèt au renovelament de la poesia islamica tradicionala gràcias a l'introduccion de formas, de genres e d'estiles novèus coma lo poèma cinegetica ò lo poèma baquic. Favorizèt tanben un usatge pus liure dei figuras de retorica que venguèt un element important dins l'art de l'eloquéncia arabi.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Origina e formacion
[modificar | Modificar lo còdi]Abu Nuwas nasquèt entre 747 e 762 dins la vila d'Ahvaz en Pèrsia. Son paire, dich Hani, èra un soudat arabi de l'armada dau califa omeia Marwan II (744-750). Sa maire, dicha Golban, èra una teisseira iraniana. La familha fasiá de la tribü sud-aràbia d'Al-Jarrak Ibn Abdallah al-Hakami. Aquò explica la nisba « al-Hakami » que pòrta l'escrivan. Tres ipotèsis son tradicionalas avançadas per explicar l'origina dau subrenom « Abu Nuwas » : lo nom d'una montanha, una allusion a sa coifadura ò una referéncia d'Abu Nuwas eu meteis a un sobeiran dau Reiaume de Himyar[2].
Encara enfant, Abu Nuwas foguèt vendut per sa maire a un especier de Basra. Puei, anèt a Kufa onte recebèt un important ensenhament en filologia. Foguèt fòrça paure durant aqueu periòde mai sa situacion se melhorèt quand venguèt lo protegit dei poètas Waliba Ibn al-Hubab. De mai, Waliba l'inicièt a la poesia e au libertinatge, compres omosexuau[2]. Segon la tradicion, Abu Nuwas quitèt finalament son protector, amb son autorizacion, per perseguir son estudi de la poesia amb de tribüs bedoïnas dau desèrt. Puei, jonhèt lo poèta Khalaf al-Ahmar per acabar son aprendissatge. Totjorn segon la tradicion, Khalaf ordonèt a son discípol d'aprendre de miliers de vèrs ancians. Puei, li ordonèt d'oblidar aquelei tèxtes avans de començar l'escritura de son premier poèma[2].
Lo premier sejorn en Bagdad
[modificar | Modificar lo còdi]Après l'acabament de sa formacion, Abu Nuwas anèt a Bagdad, la capitala dau Califat Abbassida, benlèu en companhiá de Waliba Ibn al-Hubab. Gràcias a sei poèmas de laus, integrèt rapidament la cort dau califa Harun ar-Rachid (786-809). Ganhèt tanben la favor dei vizirs de l'Ostau dei Barmecidas. Aquò suscitèt de reaccions ostilas de part de poètas ja installats dins la vila coma Aban al-Lahiqi, egalament un protegit dei Barmecidas[2]. Pasmens, aquelei rivalitats empachèron pas Abu Nuwas de venir lèu famós dins la vila gràcias a sei poèmas tractant de la vida urbana, de l'amor dei jovents e dei jòias dau vin. Son umor pebrat e sa finesa foguèron tanben una causa de son succès. Pròva d'aquela popularitat, lo futur califa al-Amin venguèt son discípol.
Pasmens, l'aura escandalosa d'Abu Nuwas afebliguèt pauc a pauc sa posicion a la cort. Après la casuda e l'execucion dei Barmecidas, deguèt donc s'enfugir en Egipte per escapar a la repression menada per Harun ar-Rachid. Pendent aqueu periòde, escriguèt de poèmas de laus en favor d'Al-Khatib Ibn Abd-al-Hamid, lo cap dau governador locau en carga de la collècta de l'impòst fonsier pagat per lei dhimmis.
Lo retorn a Bagdad
[modificar | Modificar lo còdi]Abu Nuwas s'entornèt dins la capitala abbassida en 809 après la mòrt d'Harun ar-Rachid. D'efiech, foguèt remplaçat per Al-Amin (809-813). Poèta e libertin, lo califa novèu nomèt Abu Nuwas botelhier e comensau. Son rèine es l'epòca pus fasta de la vida d'Abu Nuwas. Dins aquò, lei relacions ambiguas entre lo califa, lo poèta e lo vin entraïnèt de criticas vivas. Al-Amin condamnèt donc son poèta a tres mes de preson en causa de sei mors jutjats contraris a la morala musulmana e li enebiguèt la consumacion de bevendas alcoolizadas. Aquò menèt Abu Nuwas a la redaccion de plusors poèmas ascetics per demandar perdon a Dieu.
Fin de vida
[modificar | Modificar lo còdi]En 813, Al-Amin foguèt assassinat per son fraire, Al-Mamun (813-833), e Abu Nuwas perdiguèt son protector. La fin de sa vida es pas ben coneguda e au mens tres tradicions diferentas depintan sa mòrt. Segon la premiera, moriguèt dins un cabaret. Segon una autra version, moriguèt dins una preson après una arrestacion causada per un vèrs considerat coma sacrilègi sus la familha de Maomet. Aquela version a una sosversion detalhada qu'explica que lo vèrs regardat èra dirigit còntra Ali. Enfin, una tresena legenda ditz que foguèt assassinat per una familha chiita que volián se venjar de trufariás escrichas per lo poèta.
Òbras e influéncia
[modificar | Modificar lo còdi]
La poesia muhdhat
[modificar | Modificar lo còdi]Abu Nuwas es considerat coma lo poèta pus important dau corrents dei Muhdathûn, es a dire dei « Modèrnes ». Aparegut au sègle VIII, aqueu movement contestava l'idealizacion dei formas poeticas preislamicas. En plaça, lei Muhdathûn adoptèron un vocabulari pus simple e un usatge pus liure dei figuras d'estile e de retorica[3]. Aquel estile novèu èra destinat a una poesia urbana e badina caracterizada per de genres novèus coma lo ghazal (badinatge amorós mai ò mens erotizat)[4]. De mai, Abu Nuwas se trufèt frequentament dei formas classicas de la poesia tradicionala (la qasida). Per exemple, dins una imitacion d'una òda classica començant per una lamentacion sus lo tèma dau campament abandonat, Abu Nuwas expliquèt « Lo miserable desvia per lei traças d'un campament abandonat e leis interròga de lònga ; ieu, desviant, interrògui sus la tavèrna de l'endrech »[4].
La contestacion dau modèl de la poesia tradicionala per lei « Modèrnes » èra menada per un grop d'autors qu'aviá una bòna conoissença de sei formas. Ansin, durant sa formacion, Abu Nuwas aviá recebut l'ensenhament de plusors mèstres famós. L'episòdi de l'amnesia fòrçada impausada per son mèstre Khalaf al-Ahmar es ansin probablament una representacion simbolica de la rompedura entre lei dos corrents[5].
La poesia d'Abu Nuwas es relativament diversificada amb de poèmas sus la caça, sus l'amor dei jovents (mujûniyya), de poèmas satirics (hijâ’), de panegirics sus sei protectors e mecènas (madh). Sei dos tèmas de predileccion èran lo beure e l'amor que li inspirèron de poèmas baquics e erotics. La derision e la satira son tanben dos trachs importants de son òbra. Pasmens, Abu Nuwas inscriguèt pas tot son trabalh dins la linhada dei « Modèrnes ». D'efiech, per lei poèmas destinats a logar sei mecènas, demostrèt un bòn mestritge de la poesia tradicionala.
Leis innovacions formalas e tematicas
[modificar | Modificar lo còdi]Abu Nuwas es considerat coma lo creator de la tardiyya, la poesia cinegetica, e de la khamriyya, la poesia baquica. D'efiech, s'aquelei tèmas èran ja presents dins la poesia islamica tradicionnala, venguèron de genres especifics e reconeguts gràcias a l'òbra d'Abu Nuwas. Au nivèu formau, aquelei poèmas èran propicis a de descripcions lòngas. Aquò permetèt un usatge pus liure de figuras d'estile e de retorica que venguèron ansin d'elements importants de la badi’ (art de la retorica arabi).
La transmission de son òbra
[modificar | Modificar lo còdi]La transmission de l'òbra d'Abu Nuwas foguèt assegurada per lo trabalh de collècta d'As-Suli e d'Hamza al-Isfahani. Lo premier gardèt unicament lei tèxtes ben autentificats mentre que lo second Hamza al-Isfahani recampèt totei lei poèmas atribuïts a Abu Nuwas sensa questionar sei fònts. Sa compilacion compren donc 13 000 vèrs e 1 500 poèmas. Aquela d'As-Suli es tres còps mens importanta.
Considerat coma lo poèta pus important de son periòde per sei contemporanèus, Abu Nuwas es encara relativament popular dins lei país arabis ò dins lei mitans culturaus arabizats. Es donc l'objècte d'onors e d'omenatges regulars dins la màger part deis Estats musulmans. Pasmens, leis aspèctes de sa vida jutjats contraris a l'islam, coma son omosexualitat, son de còps censurats, especialament dempuei lo sègle XX. Per exemple, en 2001, 6 000 còpias d'un poèma omoerotic foguèron cremadas en Egipte a l'iniciativa dau Ministèri de la Cultura.
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Òbra (parciala)
[modificar | Modificar lo còdi]- Melhor que filha val gojat
- Me tuarà ?
- Amors mascas
Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Sit personal sus "Abu Nawas" amb biografia e poèmas en linha.
- Les grands libertins de l'islam, TelQuel (setmanièr marroquin).
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr) Abu Nuwas (pref. e trad. Vincent-Mansour Monteil), Lo vin, lo vent, la vida, Sindbad, coll. « La pichona bibliotèca de Sindbad », Arle, 1998 (ed. precedentas 1979, 1990), 190 p.
- (fr) Abu Nuwas (pref. e trad. Omar Merzoug), Bacchus a Sodome : poèmes, Paris Méditerranée, París, La Croisée des chemins, Casablanca, 2004, 153 p.
- (tr) Esat Ayyildiz, Ebû Nuvâs’ın Şarap (Hamriyyât) Şiirleri, Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2020, pp. 147-173.
- (fr) Mary Bonnaud, La poésie bachique d'Abû-Nuwâs. Signifiance e symbolique initiatique, Presses universitaires de Bordeaux, Pessac, 2008, p. 518.
- (en) Hakim Bey, O tribe that loves boys : the poetry of Abu Nuwas (with a biographical essay), Entimos Press, Amsterdam, 1993, 50 p.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Prononiat ’Abuw nuwaās el-ḥasan bn haāniý el-ḥakamiyy en occitan.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 et 2,3 (fr) Katia Zakharia, « Figures d’al-Ḥasan Ibn Hāni’, dit Abū Nuwās, dans le Kitāb Aḫbār Abī Nuwās d’Ibn Manẓūr », Bulletin d’études orientales, n° 58, 1èr de setembre de 2009, pp. 131–160.
- ↑ (fr) Heidi Toelle e Katia Zakharta, À la découverte de la littérature arabe, du VIe siècle à nos jours, Flammarion, coll. Champs essais, 2009, p. 28.
- ↑ 4,0 et 4,1 (fr) Heidi Toelle e Katia Zakharta, À la découverte de la littérature arabe, du VIe siècle à nos jours, Flammarion, coll. Champs essais, 2009, pp. 68-69.
- ↑ (fr) Katia Zakharta, « Figures d'Al-Hasan Ibn Hani', dit Abu Nuwas dans le Kitab Ahbar Abi Nuwas d'Ibn Manzur », Bulletin d'études orientales, t. LVIII, IFPO Damas, 2009, p. 143.
