Albrecht Dürer

Albrecht Dürer (21 de mai de 1471, Nurembèrg – 6 d'abriu de 1528, Nurembèrg) es un gravaire e un pintre alemand de la premiera mitat dau sègle XVI. Desvolopant amb dos viatges en Itàlia un estil personau mesclant tradicion alemanda, influéncias vengudas de la peninsula e cèrca sus la perspectiva e lei proporcions, venguèt rapidament famós per sei serias de gravadura portant sus de tèmas religiós coma l'Apocalipsi, la vida de la Verge ò la passion dau Crist. Foguèt tanben l'autor de pinturas reconegudas e recebèt una pension de part deis emperaires Maximilian I^èr e Carles Quint. En parallèl, menèt un important trabalh teoric sus l'estudi dei règlas matematicas dau dessenh.

Après sa mòrt, foguèt fòrça copiat per d'artistas de la premiera partida de la Renaissença. Conoguèt tanben una popularitat importanta durant lo sègle XIX quand lei romantics s'inspirèron de sei gravaduras e de sei retrachs. Demòra encara un artista famós expausat dins de musèus prestigiós.

Biografia

Jovença e formacion

Exemple d'òbra d'orfebrariá realizada per Albrecht Dürer lo Vielh.

Albrecht Dürer nasquèt lo 21 de mai de 1471 dins la vila alemanda de Nurembèrg. Èra lo tresen fiu d'Albrecht Dürer lo Vielh (1427-1502), orfebre famós e reconegut per sei realizacions, e de Barbara Holper (1452-1514) qu'èra la filha de l'orfebre Hieronymus Holper (mòrt en 1476). Lo pareu aguèt 18 enfants mai solament tres subrevisquèron fins a l'edat adulta.

Segon la tradicion familiala, Albrecht Dürer deviá venir orfebre e son paire comencèt son aprendissatge vèrs 1484. Artista d'inspiracion medievala, Albrecht Dürer lo Vielh realizava d'òbras de comanda, trabalh necessitant de mòstrar una abiletat tecnica importanta. Aquò permetèt a son fiu d'aquistar lo mestritge dau martèu, dau burin e de la poncha. Li ofriguèt tanben la possibilitat d'aprendre lo dessenh ont excelliguèt rapidament. Tre 1486, observant lei dons de son fiu dins aquela disciplina, son paire l'autorizèt a s'orientar vèrs la pintura e Albrecht Dürer venguèt l'aprendís de Michael Wolgemut (1434-1519). Aqueu periòde durèt tres ans e Dürer recebèt de basas dins mai d'un domeni de la pintura e de la gravadura.

Puei, coma o voliá la tradicion alemanda dau periòde, Dürer realizèt un viatge de formacion dins lo país per aprendre d'autrei tecnicas. Aquò durèt d'abriu de 1490 a mai de 1494. Son trajècte es mau conegut. Segon certaneis indicis, anèt probablament en Olanda e arribèt a Colmar onte sa preséncia es atestada en 1492. I demorèt gaire car voliá rescontrar lo pintre Martin Schongauer qu'èra defuntat en febrier de 1491. Se dirigiguèt alora vèrs Basilèa onte trabalhèt amb Nicolaus Kessler, un editor que li demandèt una pagina títol per una edicion dei Letres de Sant Jiròni. Puei, s'entornèt a Nurembèrg per se maridar amb Agnes Frey (1475-1539), la filha d'un musician reputat, lo 18 de mai de 1494. Mau acordat, lo pareu aguèt ges d'enfant.

Lei viatges de Dürer e lei retorns en Alemanha

Premier viatge en Itàlia

Tres mes après son maridatge, Dürer debutèt un viatge en Itàlia. Aquò èra una costuma tradicionala per lei pintres dau periòde – e o demorèt fins au sègle XIX – mai sa partença foguèt benlèu accelerada per una epidemia de pèsta que tocava la region de Nurembèrg. Visitèt Venècia per i estudiar lei tecnicas italianas e i descurbiguèt leis òbras de Giovanni Bellini (1430-1516), d'Antonio del Pollaiuolo (1429 ò 1433 - 1498), Lorenzo di Credi (1459-1537) e d'Andrea Mantegna (1431-1506). En particular, sembla fòrça influenciat per lo trabalh de Pollaiuolo sus lei proporcions dau còrs uman. S'interessèt tanben fòrça ai tablèus de Mantegna e ne'n realizèt plusors copias.

Premier retorn a Nurembèrg

Dürer demorèt a Nurembèrg de 1495 a 1505 e durbiguèt son obrador. Desvolopèt un estil mesclant d'influéncias nordicas e italianas. Utilizèt fòrça la fusta coma supòrt per realizar d'òbras inspiradas per de tèmas religiós. Per aquò, fasiá probablament lo dessenh de l'òbra finala gràcias a sei coneissenças dins lei domenis de la pintura e de la gravadura. Puei, la realizacion èra assegurada per un gravaire especializat dins lo trabalh de la fusta. D'efiech, Dürer aviá probablament pas lo mestritge necessari per talhar e gravar eu meteis la fusta car aqueu pretzfach èra un mestier especializat.

Lei gravaduras tènon donc una plaça importanta dins aquela epòca de la vida de Dürer. Lei pus famosas son la seria de 1498 dedicada a l'Apocalipsi qu'exprimís lei crenhenças de la fin dau sègle XV. Comencèt tanben sei serias intituladas la Granda Passion e la Vida de la Verge que foguèron acabadas ulteriorament. Dins aquò, realizèt de pinturas coma lo Poliptic dei Sèt Dolors per l'elector Frederic III de Saxònia (1463-1525). Constituïda de sèt panèus pintats entre 1500 e 1502, presenta sèt etapas de la vida de Jèsus. Es egalament l'autor de retrachs per de practicas coma lo marchand Oswolt Krel.

En parallèl, Dürer s'interessèt a l'estudi de la perspectiva. Aprofichèt ansin lo viatge en Alemanha de l'artista venecian Jacopo de' Barbari (vèrs 1460/1470-1516) per melhorar sei tecnicas. Pasmens, l'Italian refusèt d'ensenhar totei sei coneissenças. Aquò encoratjèt Dürer de menar lei sieunas recèrcas sus lo subjècte, çò que venguèt una activitat importanta de son trabalh e li permetèt pauc a pauc d'aquistar un important saber teoric en matèria de dessenh.

Segond viatge en Itàlia

De 1505 a 1507, Dürer viatjèt un segond còp en Itàlia. Venècia foguèt tornarmai l'etapa principala car l'artista i demorèt de 1506 a 1507. Vengut famós, foguèt cargat per la comunautat alemanda de la vila de pintar un retaule per la glèisa de San Bartolomeo (La Verge de la fèsta dau rosari). Durant aqueu periòde, realizèt d'autrei pinturas coma Jèsus entre lei doctors.

Segond retorn a Nurembèrg

Lo periòde 1507-1520 marquèt probablament l'apogèu de la carriera de Dürer. Desenant largament coneguda en Euròpa, èra en relacion amb la màger part deis artistas importants dau periòde coma Rafèu (1483-1520), Giovanni Bellini, Lorenzo di Credi (1459-1537) e Leonardo da Vinci (1452-1519). En 1512, acceptèt lo patronatge de l'emperaire Maximilian I^èr (1508-1519) que li comandèt plusors òbras. Pasmens, la religion contunièt d'èsser son tèma d'inspiracion principala.

La pintura prenguèt una plaça pus importanta dins l'òbra de Dürer. En particular, lo periòde veguèt la realizacion de tablèus fòrça famós coma Adam e Eva (1507), lo Martir dei dètz mila crestians (1508), l’Adoracion de la Trinitat (1509-1511) e un retrach de Maximilian I^èr. Dins aquò, la gravadura demorèt son supòrt de predileccion amb l'acabament dei serias començadas avans lo segond viatge en Itàlia e la realizacion d'ensembles novèus coma la Pichona Passion (1511), Lo Chivalier, la Mòrt e lo Diable (1513), Sant Jiròni dins sa cèla (1514), Malanconiá I (1514) e lo Rinoceròs de Dürer (1515). Aqueu darrier imatge, realizada a partir de descripcions escrichas de l'animau, pivelèt plusors generacions d'artistas e foguèt utilizada dins d'obratges scientifics fins au sègle XVIII.

Viatge en Olanda

A la mòrt de Maximilian I^èr, Dürer deguèt far son quatren e darrier viatge major per anar demandar lo mantenement de sa pension a Carles Quint (1519-1555). Per aquò, foguèt obligat d'anar en Olanda onte demorava l'emperaire novèu. Aqueu viatge es fòrça ben conegut gràcias au jornau tengut per l'artista que detalha sei reflexions, sei còmptes e seis estudis. Li permetèt de visitar plusors vilas importantas, d'obtenir lo renovelament de sa posicion d'artista oficiau de la cort imperiala e d'observar una partida dau tesaur deis Astècs mandat en Euròpa per Cortés.

Retorn definitiu a Nurembèrg

A partir de la fin deis ans 1510, Dürer esprovèt de problemas de santat, probablament l'artriti, que demeniguèron pauc a pauc son abiletat. Lo darrier periòde de sa vida veguèt donc una produccion artistica febla amb de projèctes importants e ambiciós que foguèron jamai acabats coma lo tablèu Salvator Mundi. En revènge, escriguèt plusors tèxtes importants regardant la perspectiva e seis aspèctes matematics e anatomic. S'interessèt tanben a l'art militar amb un tractat sus lei fortificacions. Enfin, aculhiguèt favorablament la reforma protestanta mai refusèt de seguir lei franjas pus radicalas dau movement.

Au nivèu artistic, la gravadura contunièt de dominar lo trabalh de Dürer tot en laissant una plaça a la pintura. Realizèt ansin un certan nombre de retrachs per de tractats e de retrachs per sei tractats. En pintura, foguèt l'autor d'un retrach de Hieronymus Holtzschuher, d'una Verge amb son enfant, de dos panèus pintats per de glèisas e dei Quatre Apòstols qu'es considerat coma son darrier cap d'òbra.

Fin de vida

Dürer moriguèt lo 6 d'abriu de 1528 e foguèt enterrat dins lo cementèri Johanniskirchhof de Nurembèrg. Laissèt una fortuna importanta (6 874 florins d'argent) que foguèt partejada entre sa femna e sei dos fraires en vida. Agnes Dürer obtenguèt de revenguts suplementaris amb la venda de divèrseis òbras, especialament un important ensemble d'aqüarelas. Moriguèt en 1539 e la vila de Nurembèrg decidèt de conservar l'ostau e l'obrador de son marit que son uei un musèu.

Òbra artistica

L'òbra artistica coneguda de Durër comprèn aperaquí 70 tablèus, mai d'un centenau de gravaduras sus coire, aperaquí 250 gravaduras sus fusta, un milier de dessenhs e tres libres estampats.

Lei pinturas

Lei pinturas de Dürer comprèn principalament de scenas religiosas e de retrachs. Son estil èra inicialament d'inspiracion alemanda ò italiana durant lei premierei partidas de sa carriera. Puei, venguèt pus personau amb l'aparicion d'una pintura de tradicion alemanda marcada per l'adopcion d'influéncias italianas e l'integracion progressiva d'elements eissits de sei descubèrtas personalas en matèria de perspectiva e d'anatomia. Aquelei dos domenis prenguèron pauc a pauc mai d'importància dins son trabalh li permetent de realizar d'òbras realista qu'impressionèron fòrça sei contemporanèus.

• 
  Retrach d'Oswolt Krel (1499)
• 
  Jèsus entre lei doctors (1506)
• 
  La Verge de la fèsta dau rosari (1506)
• 
  Adam e Eva (1507)
• 
  Adoracion de la Trinitat (1509-1511)
• 
  Retrach de Maximilian I^èr (1519)
• 
  Sant Jiròni' (1521)
• 
  Retrach de Hieronymus Holtzschuher (1526)

Lei gravaduras

Lei gravaduras de Dürer aguèron un succès considerable e foguèt considerat de son vivent coma un artista de referéncia dins aqueu domeni. Foguèt ansin largament imitat per plusors artistas europèus de son epòca, especialament en Itàlia e en Alemanha. S'interessèt principalament a de tèmas religiós amb la produccion de serias importantas sus la passion dau Crist (Pichona Passion e Granda Passion), l'Apocalipsi e la vida de la Verge. Foguèt tanben l'autor de gravaduras isoladas famosas coma l‘Adam e Eva de 1504. Son estil es marcat per sei recèrcas sus la perspectiva e l'anatomia.

• 
  Lei Quatre Cavaliers de l'Apocalipsi, partida de la seria Apocalipsi (1496-1498)
• 
  Adam e Eva (1504)
• 
  Extrach de la Pichona Passion (1509-1511)
• 
  Extrach de la Granda Passion (1511)
• 
  Lo Chivalier, la Mòrt e lo Diable (1513)
• 
  Malancoliá I (1514)
• 
  Rinoceròs (1515)

Leis autoretrachs

Dürer foguèt pivelat tota sa carriera per lo genre de l'autoretrach. Foguèt ansin lo premier pintre que ne realizèt una importanta quantitat. Totei mòstran d'expression de fiertat e d'assegurança. Aquò sembla indicar una volontat de laissar un imatge positiu. Pasmens, l'evolucion dei mesas en scena sembla tanben mòstrar l'evolucion dei pensadas de l'artista. Per exemple, se representèt coma un noble venecian en 1498 quand sa celebritat comencèt de venir importanta. Puei, dos ans pus tard durant un periòde de trabalh sus l'Apocalipsi, adoptèt una composicion similara a aquela tradicionalament utilizada per pintar lo Crist.

• 
  Autoretrach de 1493
• 
  Autoretrach de 1493
• 
  Autoretrach de 1498
• 
  Autoretrach de 1500
• 
  Autoretrach de 1506

Leis estudis teorics

Dins sa recèrca sus la perspectiva, Dürer s'interessèt fòrça ai teorias matematicas dau dessenh. Per aquò, estudièt lei trabalhs d'autors antics coma Euclides, Pitagòras e Vitruvi e pus recents coma Leon Battista Alberti e Luca Pacioli. Reüniguèt ansin una importanta documentacion que venguèt la basa d'un obratge sus lei matematicas e seis aplicacions dins l'art. S'aqueu libre foguèt jamai acabat, Dürer l'utilizèt per escriure divèrsei tractats. Lo pus important es Instruccions per la mesura a la règla e au compàs editat en 1538. Es devesit en quatre libres que desvolopan la construccion de figuras geometricas, de solids, una teoria de l'ombra e una teoria de la perspectiva.

• 
  Esquèma anatomic paregut dins lei Quatre libres dei proporcions umamas (1528)
• 
  Autre esquèma dei Quatre libres mòstrant l'utilizacion de sistèmas de projeccion diferents
• 
  Esquèma de construccion d'una figura geometria paregut dins leis Instruccions per la mesura a la règla e au compàs (1538)

Posteritat e influéncia

Dürer es un artista fòrça famós qu'a laissat una influéncia fòrça importanta, especialament dins lo domeni de la gravadura. Ansin, seis òbras aguèron un succès considerable de son vivent dins tot lo continent europèu e son totjorn relativament popularas a l'ora d'ara. Inspirèt d'artistas majors durant la premiera partida de la Renaissença e durant lo movement romatic. De mai, son estil foguèt largament copiat durant la premiera partida dau sègle XVI fins a l'invencion d'una tecnica de gravadura superiora per l'Italian Mercantonio (vèrs 1470/1482-1534).

Collecions principalas dins lo mond

Lei colleccions principalas consacradas a de Dürer dins lo mond se tròban au musèu Albertina de Viena (140 òbras), a l'Universitat de Lièja, a l'Alte Pinakothek de Munic, ai Musèus d'Estat de Berlin e au Germanisches Nationalmuseum de Nurembèrg.

Liames intèrnes

• Gravadura.
• Renaissença.