Apatosaurus
Er Apatosaurus siguec un genre de dinosaure dera familha des diplodocids que visquec en eth jurassic tardiu en Nòrd-America e que pesaua ues 30 tones. Era un sauropòde gran - eth sòn nom vò díder reptil faus - damb un còth long e un cap petit. Apatosaurus auia de minjar tostemps èrbes baishes ath torn d'un estanh més tanben es huelhes des arbes nauts.
Aguestes, es arringaua damb es sues dents en horma d'espilhes e es tragiaua senceres. Era planta era digerida en eth estomac a on i auien, de segur, petites peires tà ajudar ena digestion (que s'aperen es peires estomacaus o gastrolits).
Eth cap der Apatosaurus adara se cre qu'era com eth deth Diplodòcus. Eth còth ei mès prim, damb 15 vertebres ligades as costilhes. Shens dubte es muscles ancorauen aguesti e permetien qu'eth còth demores fermaments ligat. Es costats des vertebres deth còth e es de darrèr hormen cauitats (pleurocoels) que serveishen tà leujar eth pes total d'aguesti creatures gigants.
Es espines deth còth, maugrat que son plan cortes, comparades damb es de darrèr amassen totun damb muscles poderosi e damb ligaments tà enauçar eth còth. Coma en es Diplodòcus, es espines proches dera base deth còth son divisades pera mitat e, de segur, que dauen un ligam massiu mès que no pas còrrer pes luges.
Era esqueleta
[modificar | Modificar lo còdi]Es vertebres de darrèr son mens elaborades qu'es vertebres deth còth mès an espines plan nautes qu'auien de ligar ben hòrt es muscles. En es malucs, cinc des vertebres se fonduzen amassa tà hormar un supòrt massiu pes ossi dera pelvis tà transméter eth gran pes deth cos entas, sons pès grans tanben coma colones.
Era coa ei plan longa tà ua bèstia que caminaua a quate pates (se coneishen 82 vertebres d'un solet individú). Es pates son bastides de horma plan massiva e coma colones ta sostiéner eth pes d'aguest animal gigantal. Es pès son relativaments corts coma es d'un elefant. Ena pata de deuant un det a ua arpa més longa qu'era des aute quate dets. Era pata de darrèr a tres dets damb arpes e dus que son redonds.
Era planta deth pè ei egau as des elefants. An un muscle fibrós tà ajudar ena caminada coma se fosse un talon des umans. Atau, es dets der elefent demoren pas plans sus eth tèrra quan camine, mès demoren sus un muscle fibrat que hé un angle damb eth terra. En desvolopar açò, es elefants an solucionat aguest problema tà caminar.
Cada viatge qu'enaucem eth noste talon demorem desequilibrats pr'amor que tot eth pes demora suportat sonque per un solet pè. Açò cansa plan e es sabates mos ajuden a non cansar-nos pas. Es elefants hen atau mès demorarien plan cansats se caminassen coma nosati. An desvolopat ua auta horma de caminar diuersa ara nosta. Es sauropodes que heien, de segur, atau. Es pès son plans e auien ua mena de talon fibrat ta'ls ajudar a caminar.
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Apatosaurus33.jpg
Hont: The Illustrated Directory of Dinosaurs and Other Prehistoric Creatures, Greenwich Editions, 2005.