Mastodont

Los mastodonts son un grop de proboscidèus que visquèron pendent l'epòca del Terciari e que patiguèron l'extincion. Son divèrsas espècias de la familha dels Mammutidae — e que devon pas èsser confonduts amb los vertadièrs mamots (Mammuthus), qu'apartenon a la familha dels Elephantidae —. Pasmens, plusors espècias escandilhadas d'autras familhas coma los Gomphotheriidae, los Stegodontidae, o los Palaeomastodontidae tanben son incluses amb aquel nom.

Los mastodonts visquèron pendent l'epòca del Terciari.

Lo tèrme foguèt creat per Cuvier en tot usar la paraula grèga -mastos (mamèla) e -ontos (dent) pr'amor del tipe de molars d'aguest mamifèr fossil.

Morfologia

Los mastodonts aguèron d'incisius longs que venguèron defensas e pas sonque dempuèi la maissa superiora mas tanben dempuèi la maissa inferiora. An lor nom pr'amor de lors molars qu'an una forma mai redonda e que, espepissada pel costat, semblan lo pitre d'una femna. Per contra, los mamots e los "vertadièrs elefants" (tanben Primelephas qu'aguèt fins a quatre defensas), aguèron dents amb de lamellas transversalas qu'ajudavan lo mamifèr a trissar l'èrba.

Los mastodonts avián lo cors mai long que los elefants modèrns e èran mai basses de pautas.

Evolution

Los primièrs mastodonts demorèron ara fa 30 milions d'annadas e la forma pus anciana foguèt lo paleomastodont. Aviá una labra superiora longa en forma de trompa e de cuèrtas defensas.

Los mastodonts s'espandiguèron pendent 25 milions d'ans per tota la planeta franc d'Austràlia. Òm coneis uèi los genres Mammut, Gomphotherium, Anancus e Stegodon.

L'evolucion vèrs d' « elefants vertadièrs » comencèt aperaquí fa 12 milions ans amb Primelephas (segon d'autres amb Stegolophodon). Aviá encara quatre defensas tipicas dels mastodonts, mas tanben de dents amb de lamellas e qu'uèi òm trapa als elefants actuals.

Lo Mastodont american

Lo Mastodont d'America (Mammut americanum), foguèt un mètre mendre que lo mamot per çò que tòca a la longor mas fins a 3 mètres mai naut. Aguèt las defensas corbas mas pas tan corbas coma las del mamot. Lo mastodont american demorèt sonque a America del nòrd e sustot a l'est del continent, ont i aviá de forèsts prigondas de pins. Los mastodonts se noirissián, çò de mai segur, de brancas e de pinhas de conifèrs, de fuèlhas e de plantas erbacèas e de palun. Lor forradura foguèt densa e d'una color bruna e un pauc roja.

De cercaires americans descubriguèron que podián luchar entre eles fins a la mòrt coma demòstran divèrses troces de cran trissats .

Subrevisquèron tot lo periòde glaciar (los dos darrièrs milions d'ans) e dessapareissèron ara fa aperaquí 9 000 ans

Los gomfotèrids

Originaris d'Africa, loss Gomfotèrids (Gomphotheriidae) s'espandiguèron per Asia e Euròpa. Segon qualqu'unes cercaires aurián arribat fins a America del sud pendent lo Pleistocèn abans de s'escandilhar.

De fossils d'Haplomastodon, de la familha dels gomfotèrids, tanben foguèron trobats a Los Patios, a Colómbia (Nòrd de Santander), al bacin del flume Guasare, a Veneçuèla (Zulia) , dins la província de Corrientes, al sud d'Argentina , e tanben a Eqüator, a Peró, e a Bolívia. Haplomastodon foguèt una espècia endemica d'America del sud e auriá viscut almens entre ara fa 780 000 ans e fins ara fa 12 000 ans abans de Crist .

D'autres proboscièus

Fa dos milions d'ans lo mond aviá una granda diversitat de mastodonts, dinoteriums (un autre grop de proboscidèus fossils qu'avián defensas orientadas vèrs en bas e que sorgissián de la maissa inferiora) e d'elefants vertadièrs (l'elefant antic). Tanben i avián d'elefants nans, sustot a las illas del sud-èst d'Asia e del Mediterranèau, amb una nautor d'aperaquí un mètre.

Uèi lo jorn sonque demòran tres espècias de proboscidèus : l'Elefant d'Africa (Loxodonta africana), l'Elefant de bòsc (Loxodonta cyclotis) e l'Elefant d'Asia (Elephas maximus), e una darrièra espècia sovent classificada coma sosespècia d'elefant nana; l'Elefant de Bornèo (Elephas maximus borneensis).