Quercus petraea

Quercus petraea

Classificacion
Règne	Plantae
Sosrègne	Tracheobionta
Division	Magnoliophyta
Classa	Magnoliopsida
Sosclassa	Hamamelidae
Òrdre	Fagales
Familha	Fagaceae
Genre	Quercus

Nom binominal

Quercus petraea
(Matt.) Liebl., 1784

Classificacion filogenetica

Classificacion filogenetica
Òrdre	Fagales
Familha	Fagaceae

Reparticion geografica

Le roire (var. rove) (Quercus petraea), es une espècia d'arbres dels bòsques de las regions temperadas de l'emisfèri nòrd de la familha de las Fagacèas.

Caractèrs generals

Es un arbre bèl de 25 a 40 mètres de naut, de fulhatge caduc. Isolat, pòt aver una envergadura impausanta, e un tronc qu'atenh o despassa los 5 m de circonferéncia.

A una longevitat maximala de mai de 600 ans, de còps que i a duscas 1 000 ans. Fructifica a partir de l'atge de 60 ans. Es une espècia monoïca pollinizada pels insèctes. La florison e la liberacion de pollèn an luòc generalament a mièg-mai en Occitània. Las granas (aglands) son dispersadas pels animals. Es una espècia postpionièra.

Caractèrs descriptius

La rusca es lisa en çò des arbres joves, puèi crebassada longitudinalament mas pauc prigondament,
La corona es ampla e pro clara,
Los rams joves son glabres e lusents, brun-grises,
Los borrons son ovoïds, bruns,
Las fuèlhas son altèrnas, glabras, netament pecioladas, lobadas, en canton simple a la basa. Los lòbes, pron nombroses son pauc marcats, mas pron regulars,
Las flors son unisexuadas : los mascles en longs catons pendents a la basa de las brotas de l’annada, las femes minusculas, per 2 a 5 a l'aissèlla de las fuèlhas de las brotas de l'annada.
Los aglands son sessils (sens pecol marcat, de 1 a 2 centimètres de long, ovoïds, globuloses, de cupula glabra.

Reparticion geografica

Espècia europèa amb una tendéncia subatlantica, lo rove es comun dins gaireben tota l'Euròpa occidentala, mas s'estend mens luenh al nòrd-èst que lo casse. Despassa pas los 60° nòrd en Norvègia e atenh son limit sud al centre d'Espanha e al sud d'Albania. Es una espècia de l'estatge colinèu e de la basa de l'estatge montanhòl que s'encontra pertot entre lo nivèl de la mar e 1750m d'altitud. Commun dins la part nòrd del Massís Central sa preséncia es pus escassa en zona mediteranèa e dins lo bacin aquitan. En Occitània entre las roiredas pus bèlas podèm citar Gresinha o Buset en Lengadòc, Bocona en Savés, o Òrta en Charanta Occitana. De grandas fustadas remarcablas de roires se tròban pus al nòrd dins tot lo bacin de Léger e de Sèina, especialament dins la selva de Tronçais en Borbonés o la de Bercé (Sarthe).

Caracteristicas ecologicas

Es una espècia de mièja-ombra^[1], que tolèra melhor un ombratge parcial dins sa joinessa e la concurréncia forestièra entre los arbres comparat al casse, mas mens que lo fau.
Accepta divèrs tipes de sòls sablas, limons, argilas de decarbonatacion, mai o mens peiroses, mas aima mai de sòls filtrants, espèsses, leugièrament acids : limons o sablas.
Lo roire tolèra relativament plan las secadas estivalas, melhor que son cosin lo casse. Tolèra mens ben los sòls tròp umid que lo casse^[2].

Biotòp, fitosociologia

Es subretot una espècia forestièra, mens abondanta dins lo campèstre que lo casse. S'encontra lo roire en vasts poblaments purs o mesclats amb d'autres esséncias, especialament amb le casse lo fau, lo calpre, lo pin o encara lo telh de fuèlhas pichonas, lo beç e lo castanh. Es una esséncia màger dominanta dins mantun gropaments forestièrs importants, especialament la roireda sessiliflòra oligotròfa (Quercion robori-petraea) sus substrat paure e ben drenat mejanament sèc, aquel tipe de forèst es fòrça espandit dins las planas sedimentàrias, mai que mai perqu'es establit sus de sòls pauc propicis a l'agricultura e doncas pas rompruts . Un autre gropament fòrça espandit ont aquela esséncia es importanta es la roireda-fageda acidofila (Fagion sylvaticae). S'encontra tanben dins la roireda-calprenada (Carpinion betuli) sus de sòls fresques e pus rics (mas lo casse i es generalament pus abondant que lo roire), e pus escassament dins de bòsques pus calcicòls e termofils (Quercion pubescenti-petraea, Cephalanthero-Fagion).

La fusta

La fusta de Quercus petraea es gaireben indiscernible de la de son cosin Quercus robur, amb las meteissa proprietats e aspècte. Es una de las fustas d'òbra de fuelhut pus importanta en Euròpa, amb d'utilizacions ancianas e tradicionalas nombrosas e variadas. La fusta de roire es sovent produita en fustada çò que li balha una granda valor. Es fòrça presat per l'ebenistariá, e la fabricacion de meirams per la tonelariá, e pel trencatage.

Caracteristicas de la fusta de rove

Fusta amb albenca e duramen distints : albenca clara blanca-jaunassa e duramen mai o mens fosc segon las provenéncias e las condicions de creissença.
Anèls d’accreissament annadiièr ben vesedors : zona iniciala porosa constituïda de vaissèls bèls de printemps, fusta d'estiu constituïda de vaissèls pichons e de fibras.
Preséncia simultanèa de pichons e bèls raions lenhoses (motiu de malha traversant los anèls).
Fusta de bon trabalhar, de bon asclar, de bona densitat e de fòrtas proprietats mecanicas , es considerat coma d’excellenta qualitat entre las fustas correntass europèas.
La qualitat e las proprietats de la fusta de roire, e doncas son utilizacion, varian considerablament en fonccion de las condicions de creis de l'arbre e dels mòdes de silvicultura :
- anèls largs (creissença rapida) : fòrtas proprietatss mecanicas, fusta densa e dura, e gran pus grossièr.
- anèls fins (creissença lenta) : proprietats tecnologicas excellentas, colors e motius recercats, la fusta es mai tendra e de gran fin, de bon esculptar.
La riquessa de la fusta de roire en tanins, ne fa una fusta durabla fàcia als atacs dels campairòls e dels insèctes xilofags (lo duramen solament, l'albenca es sensibla), e quitament mejanament durabla fàcia a las formigas blancas. Classa d'utilizacion : classa 3 (utilizable defòra, mas sens contacte ambe lo sòl)^[3]. Utilizat dins l'aiga (pilots), la durabilitat es gaireben illimitada.

Utilizacions de la fusta

las fustas de bona qualitat servisson en decoracion interiora, trencatge per placatge, mobilièr e ebenistariá, escalièrs, tornariá, esculptura, meirams de tonelariá. Las fustas de qualitat pus ordinària en menusariá, postam, construccion (fustada, solivage) traversas de camin de fèrre, pals e paissèls.
Autrecòps le roire èra una fusta màger e irremplaçabla per de la construccion navala, mas tanben per las fustadas monumentalas (glèisas, castèls, catedralas), per la construccion domestica (pan de fusta, ostal de corondat) abans l'utilizacion massisa de la fusta dels resinoses eissits de la silvicultura e d'importacions; los ponts de fusta, las esclusas, los pilotis; lo trabalh de rodièr: corbas, rodas, boton; de peças de maquinas, los vagons de tren, e la fusta de mina, etc.

Per la fabricacion de meirams en tonelariá, la fusta de roire e la del casse son a l'ora ssd'ara consideradas coma ben distintas, de per sas caracteristicas organolepticas distintas qu'apòrtan al vin, los tanins e aròmas desparièrs e sas quantitats que diferisson sensiblament. En mai la fusta de casse pus porosa libèra pus rapidament dins lo vin de tanins poderoses, comparativament al roire qu'apòrta pus lentament un gost tanic pus fin e sople mas tanben pus aromatic. Pasmens aquò pòt variar considerablament en fonccion de la provenància e quitament de las condicions de creis de cada arbre.

Autras utilizacions de la fusta

Es una lenha de qualitat (de còps que i a cultivat en talhadas pels bòsques, e en arbre testard pel campèstre din aquela tòca, emai que per aquesta utilizacion lo roire siá mens freqüent que lo casse, s'utilizan tanben de fusta forestièra d'elagatge e la fusta impròria al ressatge : brancas, casudas, fusta mal conformada o gastada), e provesissiá autrecòps un bon carbon de lenha presat en metallurgia.
Pasta de papièr (fusta d’esclarida), panèls de fibras e particulas (casudas de ressèc, lenha).
La rusca fornís lo tan, font de tanins autrecòps indispensable en tanariá pel tanatge del cuer, transferissent al cuer la durabilitat e la resisténcia de la fusta de roire fàcia à la biodegradabilitat.

Utilizacion dels aglands

Los aglands tomban durant l'aglanada en auton. Noirissián autrcòps los pòrcs e uèi puslèu los singlars.

Los aglands foguèron consomats per l'òme en periòde de carestiá. La farina d'aglands desruscats, trissats e coitas amb mai d'una aigas dona una purèa que se pòt manjar sul pic en plat salat o dessèrt sucrat o èstre secada e molguda per produire una farina que se consèrva. Los aglands torrats son un succedanèu de cafè.

Taxonomia

Lo rove foguèt descrit pel primièr còp per Heinrich Gottfried von Mattuschka en 1777, que lo descriguèt coma una varietat del casse (Quercus robur) : Quercus robur var. petraea. En 1784, Franz Kaspar Lieblein dona al roire un estatut d'espècia a part entièra : Quercus petraea.

Sinonims

Quercus petraea f. normalis (O.Schwarz) C.Vicioso
Quercus robur var. petraea Matt., 1777

Sosespècias

Quercus petraea subsp. austrotyrrhenica Brullo, Guarino & Siracusa (Originari d'Itàlia e de Sicília)
Quercus petraea subsp. huguetiana Franco & G.López (Originari d'Espanha, avent per sinonims Quercus huguetiana (Franco & G.López) Rivas Mart. e Quercus petraea var. viciosoi Villar)
Quercus petraea subsp. petraea (Sosespècia pus comuna, mai de cent sinonims)
Quercus petraea subsp. pinnatiloba (K.Koch) Menitsky (Originari de Liban, de Siria e de Turquia, nòu sinonims)
Quercus petraea subsp. polycarpa (Schur) Soó (Originari d'Euròpa de l'èst duscas en Iran, trenta-dos sinonims).

Toponims e patronims

Roire se retròba dins divèrses toponims: La Rovièira, Roièra, Lo Roret^[4].

Diferéncias amb lo casse

Lo roire e lo casse son semblables en aparéncia e pasmens pron desparièrs. Son ambedos fòrça presents pels bòsques e sovent mesclats, mas an pas la meteissa ecologia, es doncas util d’aprene a los distinguir.

La corona del roire es pus ampla e regulara amb de brancas ben despartidas, la del casse es pus iregulara amb de brancas gròssas pus tòrtas.
Lo pecol (ais que pòrta l'agland) del casse es pron long, mentre que lo roire a d'aglands sens pecol.
La fuèlha del roire fa un oval (pus granda largor dins son mitan) mentre que la del casse fa un triangle (pus granda largor en son cap).
Los lòbes de la fuèlha del roire son mens prononciats e pus regulars. La fuèlha del casse presenta pus de nervaduras qu'arriban pas a un lòbe.
La basa de la fuèlha del casse presenta de aurelhetas, la del roire fa un canton simple.
Las fuèlhas del casse an gaireben pas de pecol mentre que lo roire a de fuèlhas netament pecoladas.
Las fuèlhas del casse s'amasson al cap dels rams, las fuèlhas del roire son mai espaçadas e distintas.
La rusca del roire es puslèu mens prigondament crebassada.

Pr'aquò, las doas espècias s'ibridan sovent (per formar Quercus ×rosacea Bechst. un ibrid fertil), çò que fa venir l'identificacion pus malaisida.

Es pas possible de distinguir la fusta copadas d'aqueles arbres.

La corona del roire es pron regulara.
La corona del casse es pus iregulara.
Los aglands del roire an pas de pecol o fòrça cort mentre que las fuèlhas an un long pecol.
Los aglands del casse an un pecol long de 2 a 10cm mentre que las fuèlhas ne tenon un fòrça cort.