A naib (deputy) of Imam Shamil, the legendary guerrilla leader in the Russo-Caucasian wars, Hadji... more A naib (deputy) of Imam Shamil, the legendary guerrilla leader in the Russo-Caucasian wars, Hadji Murat (1816-1852), who was immortalised in the novel Hadji Murat by Lev Tolstoy, had to flee to the Russian camp after breaking off with Shamil. He lived in Tbilisi for * Bu makale ilk olarak "Gaci-Murat (Biografiçeski oçerk)" başlığıyla Voyennıy Sbornik'te yayımlanmıştır (№ 11, 1870, s. 159-187). ** Vasili Aleksandroviç Potto (1836-1912) subay, askeri yazar. 1855'ten 1860 ortalarına kadar Kafkasya'da görev yaptı. Daha sonra askeri eğitim kurumlarında görev aldı ve askeri tarih çalışmalarıyla ilgilendi. 1887'de tekrar Kafkasya'da, Kafkasya Askeri Dairesi karargâhında görevlendirildi. 1899'da aynı karargâhın askeri tarih şubesi başkanı oldu. Bu şubenin bazı yayınlarının ve Kavkazski Sbornik'in editörlüğünü yaptı. 1860'lı yıllarda "Dragun" mahlasıyla makaleler yazdı. Kafkas-Rus Savaşı'yla ve Kafkasya etnografyasıyla ilgili çok sayıda çalışması vardır. (Kavkazski Etnografiçeski Sbornik III, Moskova-Leningrad, 1962, s.182). * Bek: Soyluluk unvanı. (ç.n.) 1 Hunzah'ın duvarları dibinde meydana gelen bu çarpışmada Hacı Murat'ın babası müritler tarafından öldürüldü.
Cerkes Koyunde Bayram Kutlamasi: 1825 yilinda Pyatigorsk yakinlarindaki bir Cerkes koyunde yapila... more Cerkes Koyunde Bayram Kutlamasi: 1825 yilinda Pyatigorsk yakinlarindaki bir Cerkes koyunde yapilan bayram kutlamasina katilan yazari tarafindan Cerkeslerin danslari, yapilan at yarislari ve binicilikteki maharetleri anlatilmaktadir.
Osetlerin Osmanli Imparatorlugu'na gocunun nedenleri ve kosullari temel hatlariyla biliniyor.... more Osetlerin Osmanli Imparatorlugu'na gocunun nedenleri ve kosullari temel hatlariyla biliniyor. Kuzeybati Kafkasya’dan farkli olarak Osetya’da muhacirstvo yerli halkin ezilmesine ya da kovulmasina yonelik resmi politikanin sonucu degildi. Goc burada daha cok geleneksel Oset toplumunun bir kisminin, Dogu Kafkasya’nin tamamen itaatinden ve Imam Şamil’in 1859 yilinda esir alinmasindan sonra ozellikleri daha cok belirginlesen askeri-kolonyal rejimin bolgede hizla yerlesmesine gosterilen bir tepkiydi. Kuskusuz Osmanli topraklarina goc, bir derecede, dayatilan imparatorluk tarzi sosyal modernlesmeye Oset toplumunun bazi gruplarinin direnci olarak da degerlendirilebilir.
Kafkasya Çalışmaları - Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies (JOCAS), 2018
18-20. yuzyillarda Kuzey Kafkasya'da daglik bolgelerden duzluklere yerlesme yazili kaynaklard... more 18-20. yuzyillarda Kuzey Kafkasya'da daglik bolgelerden duzluklere yerlesme yazili kaynaklardan ve alan calismasi materyallerinden izlenebilen bir olgudur. Daglardan duzluklere gocun baslica nedeni toprak yetersizligidir. 19. yuzyilda Kuzey Kafkasya'da toprak sorununun cozumune yonelik uygulamalar (ova koylerine ait topraklarin daglardan gelenlere verilmesi) Osetlerin, Karacaylarin, Cecen ve Inguslarin buyuk olcude duzluklere yerlesmesine yol acmistir. Sulama sisteminin gelismesi ve yogun kentlesme de sonraki donemlerde gocu tesvik eden etkenler olmustur.
Translated from Russian archives, the following documents are from 1847-1858 and 1862 listing the... more Translated from Russian archives, the following documents are from 1847-1858 and 1862 listing the village names, their locations and populations in the Kabardian region. Besides, among the documents there is a list of Circassian villages accepting Russia's rule and receivng salt, and the Russian commanders request for this and military letters.
Kafkasya Çalışmaları - Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies (JOCAS), 2019
Kafkas-Rus Savasi doneminde Bati Cerkeslerinin ulusal bagimsizlik hareketinin aktiflesmesinde Şam... more Kafkas-Rus Savasi doneminde Bati Cerkeslerinin ulusal bagimsizlik hareketinin aktiflesmesinde Şamil'in naipleri onemli rol oynadilar. Askeri-teokratik bir devlet (imamlik) kuran Şamil, Kuzey Kafkasya bagimsizlik hareketinin cephesini genisletmeye calisti, naipleri araciligiyla muridizmi Cerkesya'da yaymaya gayret etti. Ilk girisim 1842-1846 yillarinda Haci Muhammed ve Suleyman Efendi tarafindan yapildi. Naipler tarafindan seriatin yayilmaya calisilmasi Cerkeslerin koklu geleneklerinin bozulmasi anlamina geliyordu; basarisizliklarinin temel nedeni de bu oldu.
Kafkasya Çalışmaları - Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies (JOCAS), 2015
Bu makalede Osmanlı Devlet Arşivi belgelerine göre, XVIII. Yüzyılın sonlarında Kuzey ve Batı Kafk... more Bu makalede Osmanlı Devlet Arşivi belgelerine göre, XVIII. Yüzyılın sonlarında Kuzey ve Batı Kafkasya’da uygulanan Osmanlı politikalarının bazı yönleri incelenmektedir. Olayların ilgili dönemde Osmanlı belgelerine özgü yorumlanışı ortaya konmaktadır.
In this article, some aspects of the Ottoman policies on the Northern and Western Caucasus in the late 18th Century- as reflected in the documents of the Ottoman state archives, have been analysed. How the Ottomans evaluated the events of the era is highlighted.
Ankara’da bulunan Yeni Turkiye Stratejik Arastirma Merkezi’nin (YTSAM) cikardigi Yeni Turkiye der... more Ankara’da bulunan Yeni Turkiye Stratejik Arastirma Merkezi’nin (YTSAM) cikardigi Yeni Turkiye dergisi 2015 Temmuz-Aralik aylarinda “Kafkaslar” basligi altinda 11 ciltlik ozel bir sayi yayimladi. Kafkaslar Ozel Sayisi hacim olarak Turkiye’de simdiye kadar yapilmis Kafkasya konulu en buyuk calisma ozelligini tasiyor. Yeni Turkiye dergisinin 71-81. sayilari olan Kafkaslar Ozel Sayisi’nin, her biri 700-800 sayfadan olusan 11 cildinde 699 makale yer aliyor. “Yeni Turkiye”den baslikli onsozde verilen bilgilere gore toplami 8500 sayfayi bulan bu yazilar, 292’si yurt disindan olmak uzere toplam 742 bilim adami ve uzman tarafindan hazirlanmis. Makalelerin buyuk cogunlugunun arsiv kaynaklarina dayali orijinal bilimsel calismalar oldugu da iddia ediliyor.
Статья посвящена исторической ретроспективе процесса обучения черкесскому языку в Турции, где про... more Статья посвящена исторической ретроспективе процесса обучения черкесскому языку в Турции, где проживает крупнейшая в мире черкесская община. Первая попытка преподавания черкесского языка была предпринята еще в имперский период, в 1910 г., невзирая на социально-политические потрясения и военное положение, в котором страна находилась до 1923 г. После распада Османской империи и образования Турецкой Республики (1923) ситуация в образовательной сфере значительно ухудшилась, поскольку был введен запрет не только на преподавание, но и публичное использование языков этнических групп, в т.ч. и черкесского. Такое положение дел сохранялось вплоть до рубежа 1990-х — 2000-х гг., когда Турция приступила к осуществлению политических и культурных реформ в рамках процесса евроинтеграции. Особое внимание в статье уделяется описанию динамики соответствующих процессов и характеристике проблем, возникающих в сфере преподавания черкесского языка в Турции.
This article deals with historical review of the process of Circassian language teaching in Turkey, where the world’s largest Circassian community lives. The first attempt to teach Circassian was made in imperial period, in 1910, despite the social and political upheavals and military situation that the country experienced until 1923. After the collapse of the Ottoman Empire and foundation of the Turkish republic (1923) situation in the educational sphere deteriorated significantly, as a ban was imposed not only on teaching but also on the public use of the languages of ethnic groups, including Circassian. This situation continued until the late 1990s and early 2000s, when Turkey began implementing political and cultural reforms in the process of European integration. The article puts special emphasis on the description of dynamics of the accompanying processes and the challenges in Circassian language teaching in Turkey.
Bugün kullanılan 7 günlük takvimin tek olmadığı, tarihte 3, 5, 8 günden oluşan haftalar olduğu bi... more Bugün kullanılan 7 günlük takvimin tek olmadığı, tarihte 3, 5, 8 günden oluşan haftalar olduğu biliniyor. Romalıların 8 günlük haftasında günler A'dan N'ye "numaralandırılmış", N gününde pazar kurulurmuş. Bir hafta Keltlerde 9, Eski Mısırlılarda 10, Germenlerde 14 günmüş. Tarihi kaynaklar 7 günlük haftadan ilk kez Eski Babilon döneminde (milattan yaklaşık 2 bin yıl önce) bahsediyor. Bu gelenek onlardan Yahudilere, Yunanlılara, Romalılara ve Araplara geçmiş.
A naib (deputy) of Imam Shamil, the legendary guerrilla leader in the Russo-Caucasian wars, Hadji... more A naib (deputy) of Imam Shamil, the legendary guerrilla leader in the Russo-Caucasian wars, Hadji Murat (1816-1852), who was immortalised in the novel Hadji Murat by Lev Tolstoy, had to flee to the Russian camp after breaking off with Shamil. He lived in Tbilisi for * Bu makale ilk olarak "Gaci-Murat (Biografiçeski oçerk)" başlığıyla Voyennıy Sbornik'te yayımlanmıştır (№ 11, 1870, s. 159-187). ** Vasili Aleksandroviç Potto (1836-1912) subay, askeri yazar. 1855'ten 1860 ortalarına kadar Kafkasya'da görev yaptı. Daha sonra askeri eğitim kurumlarında görev aldı ve askeri tarih çalışmalarıyla ilgilendi. 1887'de tekrar Kafkasya'da, Kafkasya Askeri Dairesi karargâhında görevlendirildi. 1899'da aynı karargâhın askeri tarih şubesi başkanı oldu. Bu şubenin bazı yayınlarının ve Kavkazski Sbornik'in editörlüğünü yaptı. 1860'lı yıllarda "Dragun" mahlasıyla makaleler yazdı. Kafkas-Rus Savaşı'yla ve Kafkasya etnografyasıyla ilgili çok sayıda çalışması vardır. (Kavkazski Etnografiçeski Sbornik III, Moskova-Leningrad, 1962, s.182). * Bek: Soyluluk unvanı. (ç.n.) 1 Hunzah'ın duvarları dibinde meydana gelen bu çarpışmada Hacı Murat'ın babası müritler tarafından öldürüldü.
Cerkes Koyunde Bayram Kutlamasi: 1825 yilinda Pyatigorsk yakinlarindaki bir Cerkes koyunde yapila... more Cerkes Koyunde Bayram Kutlamasi: 1825 yilinda Pyatigorsk yakinlarindaki bir Cerkes koyunde yapilan bayram kutlamasina katilan yazari tarafindan Cerkeslerin danslari, yapilan at yarislari ve binicilikteki maharetleri anlatilmaktadir.
Osetlerin Osmanli Imparatorlugu'na gocunun nedenleri ve kosullari temel hatlariyla biliniyor.... more Osetlerin Osmanli Imparatorlugu'na gocunun nedenleri ve kosullari temel hatlariyla biliniyor. Kuzeybati Kafkasya’dan farkli olarak Osetya’da muhacirstvo yerli halkin ezilmesine ya da kovulmasina yonelik resmi politikanin sonucu degildi. Goc burada daha cok geleneksel Oset toplumunun bir kisminin, Dogu Kafkasya’nin tamamen itaatinden ve Imam Şamil’in 1859 yilinda esir alinmasindan sonra ozellikleri daha cok belirginlesen askeri-kolonyal rejimin bolgede hizla yerlesmesine gosterilen bir tepkiydi. Kuskusuz Osmanli topraklarina goc, bir derecede, dayatilan imparatorluk tarzi sosyal modernlesmeye Oset toplumunun bazi gruplarinin direnci olarak da degerlendirilebilir.
Kafkasya Çalışmaları - Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies (JOCAS), 2018
18-20. yuzyillarda Kuzey Kafkasya'da daglik bolgelerden duzluklere yerlesme yazili kaynaklard... more 18-20. yuzyillarda Kuzey Kafkasya'da daglik bolgelerden duzluklere yerlesme yazili kaynaklardan ve alan calismasi materyallerinden izlenebilen bir olgudur. Daglardan duzluklere gocun baslica nedeni toprak yetersizligidir. 19. yuzyilda Kuzey Kafkasya'da toprak sorununun cozumune yonelik uygulamalar (ova koylerine ait topraklarin daglardan gelenlere verilmesi) Osetlerin, Karacaylarin, Cecen ve Inguslarin buyuk olcude duzluklere yerlesmesine yol acmistir. Sulama sisteminin gelismesi ve yogun kentlesme de sonraki donemlerde gocu tesvik eden etkenler olmustur.
Translated from Russian archives, the following documents are from 1847-1858 and 1862 listing the... more Translated from Russian archives, the following documents are from 1847-1858 and 1862 listing the village names, their locations and populations in the Kabardian region. Besides, among the documents there is a list of Circassian villages accepting Russia's rule and receivng salt, and the Russian commanders request for this and military letters.
Kafkasya Çalışmaları - Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies (JOCAS), 2019
Kafkas-Rus Savasi doneminde Bati Cerkeslerinin ulusal bagimsizlik hareketinin aktiflesmesinde Şam... more Kafkas-Rus Savasi doneminde Bati Cerkeslerinin ulusal bagimsizlik hareketinin aktiflesmesinde Şamil'in naipleri onemli rol oynadilar. Askeri-teokratik bir devlet (imamlik) kuran Şamil, Kuzey Kafkasya bagimsizlik hareketinin cephesini genisletmeye calisti, naipleri araciligiyla muridizmi Cerkesya'da yaymaya gayret etti. Ilk girisim 1842-1846 yillarinda Haci Muhammed ve Suleyman Efendi tarafindan yapildi. Naipler tarafindan seriatin yayilmaya calisilmasi Cerkeslerin koklu geleneklerinin bozulmasi anlamina geliyordu; basarisizliklarinin temel nedeni de bu oldu.
Kafkasya Çalışmaları - Sosyal Bilimler Dergisi / Journal of Caucasian Studies (JOCAS), 2015
Bu makalede Osmanlı Devlet Arşivi belgelerine göre, XVIII. Yüzyılın sonlarında Kuzey ve Batı Kafk... more Bu makalede Osmanlı Devlet Arşivi belgelerine göre, XVIII. Yüzyılın sonlarında Kuzey ve Batı Kafkasya’da uygulanan Osmanlı politikalarının bazı yönleri incelenmektedir. Olayların ilgili dönemde Osmanlı belgelerine özgü yorumlanışı ortaya konmaktadır.
In this article, some aspects of the Ottoman policies on the Northern and Western Caucasus in the late 18th Century- as reflected in the documents of the Ottoman state archives, have been analysed. How the Ottomans evaluated the events of the era is highlighted.
Ankara’da bulunan Yeni Turkiye Stratejik Arastirma Merkezi’nin (YTSAM) cikardigi Yeni Turkiye der... more Ankara’da bulunan Yeni Turkiye Stratejik Arastirma Merkezi’nin (YTSAM) cikardigi Yeni Turkiye dergisi 2015 Temmuz-Aralik aylarinda “Kafkaslar” basligi altinda 11 ciltlik ozel bir sayi yayimladi. Kafkaslar Ozel Sayisi hacim olarak Turkiye’de simdiye kadar yapilmis Kafkasya konulu en buyuk calisma ozelligini tasiyor. Yeni Turkiye dergisinin 71-81. sayilari olan Kafkaslar Ozel Sayisi’nin, her biri 700-800 sayfadan olusan 11 cildinde 699 makale yer aliyor. “Yeni Turkiye”den baslikli onsozde verilen bilgilere gore toplami 8500 sayfayi bulan bu yazilar, 292’si yurt disindan olmak uzere toplam 742 bilim adami ve uzman tarafindan hazirlanmis. Makalelerin buyuk cogunlugunun arsiv kaynaklarina dayali orijinal bilimsel calismalar oldugu da iddia ediliyor.
Статья посвящена исторической ретроспективе процесса обучения черкесскому языку в Турции, где про... more Статья посвящена исторической ретроспективе процесса обучения черкесскому языку в Турции, где проживает крупнейшая в мире черкесская община. Первая попытка преподавания черкесского языка была предпринята еще в имперский период, в 1910 г., невзирая на социально-политические потрясения и военное положение, в котором страна находилась до 1923 г. После распада Османской империи и образования Турецкой Республики (1923) ситуация в образовательной сфере значительно ухудшилась, поскольку был введен запрет не только на преподавание, но и публичное использование языков этнических групп, в т.ч. и черкесского. Такое положение дел сохранялось вплоть до рубежа 1990-х — 2000-х гг., когда Турция приступила к осуществлению политических и культурных реформ в рамках процесса евроинтеграции. Особое внимание в статье уделяется описанию динамики соответствующих процессов и характеристике проблем, возникающих в сфере преподавания черкесского языка в Турции.
This article deals with historical review of the process of Circassian language teaching in Turkey, where the world’s largest Circassian community lives. The first attempt to teach Circassian was made in imperial period, in 1910, despite the social and political upheavals and military situation that the country experienced until 1923. After the collapse of the Ottoman Empire and foundation of the Turkish republic (1923) situation in the educational sphere deteriorated significantly, as a ban was imposed not only on teaching but also on the public use of the languages of ethnic groups, including Circassian. This situation continued until the late 1990s and early 2000s, when Turkey began implementing political and cultural reforms in the process of European integration. The article puts special emphasis on the description of dynamics of the accompanying processes and the challenges in Circassian language teaching in Turkey.
Bugün kullanılan 7 günlük takvimin tek olmadığı, tarihte 3, 5, 8 günden oluşan haftalar olduğu bi... more Bugün kullanılan 7 günlük takvimin tek olmadığı, tarihte 3, 5, 8 günden oluşan haftalar olduğu biliniyor. Romalıların 8 günlük haftasında günler A'dan N'ye "numaralandırılmış", N gününde pazar kurulurmuş. Bir hafta Keltlerde 9, Eski Mısırlılarda 10, Germenlerde 14 günmüş. Tarihi kaynaklar 7 günlük haftadan ilk kez Eski Babilon döneminde (milattan yaklaşık 2 bin yıl önce) bahsediyor. Bu gelenek onlardan Yahudilere, Yunanlılara, Romalılara ve Araplara geçmiş.
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2020
1847 Yılında Büyük Kabardey’de Bulunan Köyler
1858 Yılında Küçük Kabardey’de Bulunan Köyler
1862 ... more 1847 Yılında Büyük Kabardey’de Bulunan Köyler 1858 Yılında Küçük Kabardey’de Bulunan Köyler 1862 Yılında Büyük Kabardey’de Bulunan Köyler İtaat Eden Çemguy Köylerinin Nüfusu (1852) İtaat Eden Hamışey ve Çerçeney Köylerinin Nüfusu (1852) Kafkas Ordusu Komutanı Büyük Prens Mihail Nikolayeviç’in Savaş Bakanı Milyutin’e “Karadeniz’in Doğu Kıyısına Yerleşmek İsteyen Tayfalara Yardım Edilmesi Hakkında” Müzekkeresi (1864) Daho Müfrezesi Komutanı Tuğgeneral Geyman’ın Kuban Oblastı Birlikleri Komutan Vekiline Raporu (Tuapse ile Şahe arasındaki arazinin ve müfrezenin Kafkas dağlarının güney eğimine yaptığı harekatın sonuçlarının ayrıntılı tasviriyle birlikte) (1864)
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2019
Kafkasya Nüfusunun Sayısını ve Çarlık Hükümetine İtaat Derecesini Gösteren Cetvel (1833)
Dağlılar... more Kafkasya Nüfusunun Sayısını ve Çarlık Hükümetine İtaat Derecesini Gösteren Cetvel (1833) Dağlılardan Esirlere ve Gönüllü Gelenlere Nasıl Davranılacağına Dair Kafkasya Genel Valisi Tarafından Tasdik Edilen Kurallar (1847) Şapsığlar Arasında Ortaya Çıkan Ayrılıklar (1851) Bugundır’da Bulunan Seferbey’in Faaliyetleri, Oğlu Karabatır’ın ve İshak Shabe’nin Yaralanması (1855) Muhammed Emin’in Teslim Olması (1859) Çerkes Önderlerinin Avrupa’daki Diplomatik Girişimleri ve Türkiye’nin Dağlıları Rusya’ya Karşı Kutsal Savaşa Kışkırtması (1863)
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2019
Vestnik Yevropı dergisine gönderilen ve 1828 yılında yayınlanan mektupta, köyde bir Çerkes bayram... more Vestnik Yevropı dergisine gönderilen ve 1828 yılında yayınlanan mektupta, köyde bir Çerkes bayramı ve kutlamalar sırada yapılan eğlenceler anlatmaktadır.
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2019
1825 yılında Pyatigorsk yakınlarındaki bir Çerkes köyünde yapılan bayram kutlamasına katılan yaza... more 1825 yılında Pyatigorsk yakınlarındaki bir Çerkes köyünde yapılan bayram kutlamasına katılan yazarı tarafından Çerkeslerin dansları, yapılan at yarışları ve binicilikteki maharetleri anlatılmaktadır.
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2019
Türkiye’den Dönen Dağlıların Tutuklanması ve Sibirya’ya Sürgün Edilmesi (1861)
Türkiye’den Dönen ... more Türkiye’den Dönen Dağlıların Tutuklanması ve Sibirya’ya Sürgün Edilmesi (1861) Türkiye’den Dönen ve Bölgede İkameti Olmayan Dağlıların Stavropol veya Orenburg Eyaletlerine Yerleştirilmesi (1961) İtaat Etmek İstemeyen Natuhaylara Karşı Alınması Gereken Acil Tedbirler (1861) Bjeduğların Sınır Dışı Edilmesinin Yararı (1862) Türkiye’den Dönenlerin Dağlılar Üzerindeki Zararlı Etkileri (1863) Dağlıların Mücadelesinde Türkiye’nin En Kısa Sürede Askeri Yardımının Vaat Edildiği Mektupların Abadzehlere Gelmesi ve Rusya Yanlısı Çeçok’un Yaralanması (1863) Çerkeslerin Göçünün Gidişatı; Aralarında Yayılan Salgın Hastalıklar; İngilere, Fransa ve İtalya’nın Göçü Durdurma Girişimleri; Çerkesler Tarafından Getirilen Lehler ve Ruslar (1864)
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2018
Dağlılara Pasaport Verilmesinin Sınırlandırılması (1857)
Trabzon’daki Rusya Konsolosu A.N. Moşnin... more Dağlılara Pasaport Verilmesinin Sınırlandırılması (1857) Trabzon’daki Rusya Konsolosu A.N. Moşnin’in Rusya Dışişleri Bakanına Resmi Mektubu (1859) Rusya Hükümeti'nin Dağlıların Osmanlı İmparatorluğu’na Göçüne Karşı Tutumu (1860)
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2018
18-20. yüzyıllarda Kuzey Kafkasya'da dağlık bölgelerden düzlüklere yerleşme yazılı kaynaklardan v... more 18-20. yüzyıllarda Kuzey Kafkasya'da dağlık bölgelerden düzlüklere yerleşme yazılı kaynaklardan ve alan çalışması materyallerinden izlenebilen bir olgudur. Dağlardan düzlüklere göçün başlıca nedeni toprak yetersizliğidir. 19. yüzyılda Kuzey Kafkasya'da toprak sorununun çözümüne yönelik uygulamalar (ova köylerine ait toprakların dağlardan gelenlere verilmesi) Osetlerin, Karaçayların, Çeçen ve İnguşların büyük ölçüde düzlüklere yerleşmesine yol açmıştır. Sulama sisteminin gelişmesi ve yoğun kentleşme de sonraki dönemlerde göçü teşvik eden etkenler olmuştur.
Migrations from the Mountains tо Plains in the North Caucasus in the XVIII—XX Centuries
The migrations of the inhabitants of the North Caucasus mountain belt to the plains that characterize the whole history of North Caucasian peoples, are traced back on the basis of written sources and field data. The main cause of migration from mountains to the plains was the need of land of the mountaineers. The solution of the land tenure problem of the peoples of the North Caucasus in the nineteen-twenties (the distribution of land strips from the plain villages among mountaineers) led to the extensive migration to the plains of the Ossetians, Ingushes and Karachais. In the later periods migrations from the mountains to the plains were stimulated mainly by the development of irrigation and intensive urbanisation processes.
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2019
Kafkas-Rus Savaşı döneminde Batı Çerkeslerinin ulusal bağımsızlık hareketinin aktifleşmesinde Şam... more Kafkas-Rus Savaşı döneminde Batı Çerkeslerinin ulusal bağımsızlık hareketinin aktifleşmesinde Şamil'in naipleri önemli rol oynadılar. Askeri-teokratik bir devlet (imamlık) kuran Şamil, Kuzey Kafkasya bağımsızlık hareketinin cephesini genişletmeye çalıştı, naipleri aracılığıyla müridizmi Çerkesya'da yaymaya gayret etti. İlk girişim 1842-1846 yıllarında Hacı Muhammed ve Süleyman Efendi tarafından yapıldı. Naipler tarafından şeriatın yayılmaya çalışılması Çerkeslerin köklü geleneklerinin bozulması anlamına geliyordu; başarısızlıklarının temel nedeni de bu oldu.
Activities of Muhammad Amin, Imam Shamil's Envoy to Circassia, in Western Caucasus (1848-1859) Shamil's regiments played a primary role in the activation of the national independence movement of the Western Circassians during the period of the Caucasian-Russian War. Shamil, who established a military-theocratic state (imamate), continued to expand the northern Caucasian independence movement, and tried to spread the regents there in Circassia. The first attempt was made by Hacı Muhammed and Süleyman Efendi in 1842-1846. The main reason for the failure of the attempts of the Shari'ah to spread by Naips was that it meant the disruption of the deep-seated traditions of Circassians.
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2019
Makalede Osetlerin Kafkasya'dan Osmanlı Yakındoğusu'na göç hareketlerinin dinamikleri, yerleşilen... more Makalede Osetlerin Kafkasya'dan Osmanlı Yakındoğusu'na göç hareketlerinin dinamikleri, yerleşilen ülkede geliştirdikleri uyum ve örgütlenme mekanizmaları, yerel etno-sosyal yapıdaki yerleri ve yaklaşık yüz elli yıllık dönem boyunca kültürel profillerinde ve kimliklerinde meydana gelen değişimler araştırılmaktadır. Genel olarak 1859-1865 yılları arasında yaşanan Oset göçleri, Rus-Kafkas Savaşı'nın son evresinde Kuzey Kafkasyalıların çok daha geniş çaplı göçürülme/sürülme sürecinin bir halkasını oluşturuyordu. Osmanlı toprakları üzerinde, çoğunlukla Doğu ve İç Anadolu'da ve Suriye'de, oldukça erken bir aşamada birkaç Oset yerleşim alanı şekillenmiştir. Bu bölgelerin tümünde Osetler diğer göçmen Kuzey Kafkasyalı halklarla komşuydular ve Yakındoğu Çerkes topluluğunun bir parçası olarak onlarla sıkı işbirliği halindeydiler. Öte yandan, yerli topluluklarla genellikle nispeten düşük sosyal ve kültürel etkileşim sergileyen Oset yerleşimciler daha çok yerel sivil ve askeri yönetimlerle yakın ilişki kurmayı tercih etmişlerdi. Osmanlı sonrası dönemde, hem Türkiye hem de Suriye'deki tüm Oset yerleşimlerinin, devlet eliyle modernleştirme ve milliyetçilik eğilimlerinin artan etkisiyle demografik yapıları ve kolektif kimlikleri erozyonuna uğramaya başlamıştır. 21. yüzyıl başlarında Yakındoğu Osetleri egemen toplumlara entegrasyon düzeyleri yüksek, neredeyse tamamen kentleşmiş topluluklara dönüşmüşlerdir.
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, 2015
Bu makalede Osmanlı Devlet Arşivi belgelerine göre, 18. yüzyılın
sonlarında Kuzey ve Batı Kafkasy... more Bu makalede Osmanlı Devlet Arşivi belgelerine göre, 18. yüzyılın sonlarında Kuzey ve Batı Kafkasya’da uygulanan Osmanlı politikalarının bazı yönleri incelenmektedir. Olayların ilgili dönemde Osmanlı belgelerine özgü yorumlanışı ortaya konmaktadır.
Some Aspects of Ottoman Policies on the Northern and Western Caucasus Towards the End of the 18th Century as seen in the Ottoman Archival Materials
In this article, some aspects of the Ottoman policies on the Northern and Western Caucasus in the late 18 th Century-as reflected in the documents of the Ottoman state archives, have been analysed. The article also highlights how the Ottomans evaluated the events in the said period.
Kafkasya Çalışmaları / Journal of Caucasian Studies, Mar 2017
Kafkas-Rus Savaşı'nın ünlü lideri İmam Şamil'in naibi olan ve Lev Tolstoy'un aynı adlı romanıyla ... more Kafkas-Rus Savaşı'nın ünlü lideri İmam Şamil'in naibi olan ve Lev Tolstoy'un aynı adlı romanıyla ölümsüzleştirdiği Hacı Murat (1816-1852), Şamil'le anlaşmazlığa düşüp 1851 yılında Ruslara sığınmak zorunda kalmıştı. Tiflis'te kaldığı bir yıl boyunca anlattıkları kayıt altına alınmıştır. Hacı Murat hakkındaki bu biyografi denemesi, Rusya genelkurmay arşivinde muhafaza edilen bu kayıtlara, Kafkasya askeri valisi Prens M.S. Vorontsov'un savaş bakanına mektuplarına ve bazı dergi makalelerine dayanarak kaleme alınmıştır. Lev Tolstoy'un " Hacı Murat " romanını yazarken başvurduğu temel kaynaklardan biri de bu biyografi denemesi olmuştur.
A naib (deputy) of Imam Shamil, the legendary guerrilla leader in the Russo-Caucasian wars, Hadji Murat (1816-1852), who was immortalised in the novel Hadji Murat by Lev Tolstoy, had to flee to the Russian camp after breaking off with Shamil. He lived in Tbilisi for a year where his account of the events was noted down. This biographical work on Hadji Murat is penned down on the basis of a meticulous analysis of these records, which are kept in Russian military archives, the letters of Prince Mihail Vorontsov, the governor of the Caucasus, to the Russian Minister of War, and other earlier works on the topic. It is noteworthy that Lev Tolstoy extensively used Potto’s work when writing his masterpiece Hadji Murat.
1864 Kafkas Tehciri: Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün [Caucasian Exodus of 1864: Ru... more 1864 Kafkas Tehciri: Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün [Caucasian Exodus of 1864: Russian Colonization of Caucasia, War and Exodus], Ed. Mehmet Hacisalihoglu, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Balkan ve Karadeniz Araştırmaları Merkezi (BALKAR) & İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA), 2014, 727 s., ISBN 978-975-461-508-1
Uploads
Papers by Murat Topçu (Papşu)
In this article, some aspects of the Ottoman policies on the Northern and Western Caucasus in the late 18th Century- as reflected in the documents of the Ottoman state archives, have been analysed. How the Ottomans evaluated the events of the era is highlighted.
This article deals with historical review of the process of Circassian language teaching in Turkey, where the world’s largest Circassian community lives. The first attempt to teach Circassian was made in imperial period, in 1910, despite the social and political upheavals and military situation that the country experienced until 1923. After the collapse of the Ottoman Empire and foundation of the Turkish republic (1923) situation in the educational sphere deteriorated significantly, as a ban was imposed not only on teaching but also on the public use of the languages of ethnic groups, including Circassian. This situation continued until the late 1990s and early 2000s, when Turkey began implementing political and cultural reforms in the process of European integration. The article puts special emphasis on the description of dynamics of the accompanying processes and the challenges in Circassian language teaching in Turkey.
In this article, some aspects of the Ottoman policies on the Northern and Western Caucasus in the late 18th Century- as reflected in the documents of the Ottoman state archives, have been analysed. How the Ottomans evaluated the events of the era is highlighted.
This article deals with historical review of the process of Circassian language teaching in Turkey, where the world’s largest Circassian community lives. The first attempt to teach Circassian was made in imperial period, in 1910, despite the social and political upheavals and military situation that the country experienced until 1923. After the collapse of the Ottoman Empire and foundation of the Turkish republic (1923) situation in the educational sphere deteriorated significantly, as a ban was imposed not only on teaching but also on the public use of the languages of ethnic groups, including Circassian. This situation continued until the late 1990s and early 2000s, when Turkey began implementing political and cultural reforms in the process of European integration. The article puts special emphasis on the description of dynamics of the accompanying processes and the challenges in Circassian language teaching in Turkey.
1858 Yılında Küçük Kabardey’de Bulunan Köyler
1862 Yılında Büyük Kabardey’de Bulunan Köyler
İtaat Eden Çemguy Köylerinin Nüfusu (1852)
İtaat Eden Hamışey ve Çerçeney Köylerinin Nüfusu (1852)
Kafkas Ordusu Komutanı Büyük Prens Mihail Nikolayeviç’in Savaş Bakanı Milyutin’e “Karadeniz’in Doğu Kıyısına Yerleşmek İsteyen Tayfalara Yardım Edilmesi Hakkında” Müzekkeresi (1864)
Daho Müfrezesi Komutanı Tuğgeneral Geyman’ın Kuban Oblastı Birlikleri Komutan Vekiline Raporu (Tuapse ile Şahe arasındaki arazinin ve müfrezenin Kafkas dağlarının güney eğimine yaptığı harekatın sonuçlarının ayrıntılı tasviriyle birlikte) (1864)
Dağlılardan Esirlere ve Gönüllü Gelenlere Nasıl Davranılacağına Dair Kafkasya Genel Valisi Tarafından Tasdik Edilen Kurallar (1847)
Şapsığlar Arasında Ortaya Çıkan Ayrılıklar (1851)
Bugundır’da Bulunan Seferbey’in Faaliyetleri, Oğlu Karabatır’ın ve İshak Shabe’nin Yaralanması (1855)
Muhammed Emin’in Teslim Olması (1859)
Çerkes Önderlerinin Avrupa’daki Diplomatik Girişimleri ve Türkiye’nin Dağlıları Rusya’ya Karşı Kutsal Savaşa Kışkırtması (1863)
Türkiye’den Dönen ve Bölgede İkameti Olmayan Dağlıların Stavropol veya Orenburg Eyaletlerine Yerleştirilmesi (1961)
İtaat Etmek İstemeyen Natuhaylara Karşı Alınması Gereken Acil Tedbirler (1861)
Bjeduğların Sınır Dışı Edilmesinin Yararı (1862)
Türkiye’den Dönenlerin Dağlılar Üzerindeki Zararlı Etkileri (1863)
Dağlıların Mücadelesinde Türkiye’nin En Kısa Sürede Askeri Yardımının Vaat Edildiği Mektupların Abadzehlere Gelmesi ve Rusya Yanlısı Çeçok’un Yaralanması (1863)
Çerkeslerin Göçünün Gidişatı; Aralarında Yayılan Salgın Hastalıklar; İngilere, Fransa ve İtalya’nın Göçü Durdurma Girişimleri; Çerkesler Tarafından Getirilen Lehler ve Ruslar (1864)
Trabzon’daki Rusya Konsolosu A.N. Moşnin’in Rusya Dışişleri Bakanına Resmi Mektubu (1859)
Rusya Hükümeti'nin Dağlıların Osmanlı İmparatorluğu’na Göçüne Karşı Tutumu (1860)
Migrations from the Mountains tо Plains in the North Caucasus in the XVIII—XX Centuries
The migrations of the inhabitants of the North Caucasus mountain belt to the plains that characterize the whole history of North Caucasian peoples, are traced back on the basis of written sources and field data. The main cause of migration from mountains to the plains was the need of land of the mountaineers. The solution of the land tenure problem of the peoples of the North Caucasus in the nineteen-twenties (the distribution of land strips from the plain villages among mountaineers) led to the extensive migration to the plains of the Ossetians, Ingushes and Karachais. In the later periods migrations from the mountains to the plains were stimulated mainly by the development of irrigation and intensive urbanisation processes.
Activities of Muhammad Amin, Imam Shamil's Envoy to Circassia, in Western Caucasus (1848-1859)
Shamil's regiments played a primary role in the activation of the national independence movement of the Western Circassians during the period of the Caucasian-Russian War. Shamil, who established a military-theocratic state (imamate), continued to expand the northern Caucasian independence movement, and tried to spread the regents there in Circassia. The first attempt was made by Hacı Muhammed and Süleyman Efendi in 1842-1846. The main reason for the failure of the attempts of the Shari'ah to spread by Naips was that it meant the disruption of the deep-seated traditions of Circassians.
sonlarında Kuzey ve Batı Kafkasya’da uygulanan Osmanlı
politikalarının bazı yönleri incelenmektedir. Olayların ilgili dönemde
Osmanlı belgelerine özgü yorumlanışı ortaya konmaktadır.
Some Aspects of Ottoman Policies on the Northern and Western Caucasus Towards the End of the 18th Century as seen in the Ottoman Archival Materials
In this article, some aspects of the Ottoman policies on the Northern and Western Caucasus in the late 18 th Century-as reflected in the documents of the Ottoman state archives, have been analysed. The article also highlights how the Ottomans evaluated the events in the said period.
A naib (deputy) of Imam Shamil, the legendary guerrilla leader in the Russo-Caucasian wars, Hadji Murat (1816-1852), who was immortalised in the novel Hadji Murat by Lev Tolstoy, had to flee to the Russian camp after breaking off with Shamil. He lived in Tbilisi for a year where his account of the events was noted down. This biographical work on Hadji Murat is penned down on the basis of a meticulous analysis of these records, which are kept in Russian military archives, the letters of Prince Mihail Vorontsov, the governor of the Caucasus, to the Russian Minister of War, and other earlier works on the topic.
It is noteworthy that Lev Tolstoy extensively used Potto’s work when writing his masterpiece Hadji Murat.
ÖNSÖZ ........ 2
ÇOCUKLA İLGİLİ GELENEKLER ........ 6
Çocuğun Önemi ........ 7
Hamilelik ........ 11
Doğum ........ 17
Doğumdan Sonra ........ 30
Ad Konması ........ 32
Dini adlar koyma ........ 34
Ünlü, saygı duyulan kişilerin adlarını koyma ........ 34
Destan ve söylencelerde geçen adları koyma ........ 35
Coğrafi adları, halk, boy adlarını koyma ........ 35
Sevilen hayvan ve bitki adlarını koyma ........ 35
Kuey Plhıj Ç’erış’e (Koyeç’erış’) - Peynir Asma ........ 44
Guşehephe (Kuşehaphe) – Beşiğe Bağlama ........ 48
Lhetevuva (Lheteğevuç) - İlk Adım ........ 57
ÇOCUK DİLİ ........ 68
Sevgi sözcükleri ve hitaplar ........ 71
ÇOCUK OYUNLARI ........ 73
ERKEK ADLARI ........ 77
KIZ ADLARI ........ 143
AİLE İÇİNDE KULLANILAN ADLAR ........ 186
Anneye Verilen Adlar.... ........ 187
Geline Verilen Adlar...............................................187
Gelinin Verdiği Adlar......... 188
Kayınpedere.........................................................188
Kayınvalideye......... 188
Kayınbiradere........ 189
Görümceye............................................................189
Eşlerin Birbirine Verdiği Adlar 191
TAKMA ADLAR 192
HAYVANLARA VERİLEN ADLAR 196
Köpeğe........ 197
Ata ........ 198
Kediye...... 199
İneğe........ 199
Koyuna, Kuzuya..... 200
KAYNAKLAR 201