ਰੇਲ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ
ਰੇਲ ਆਵਾਜਾਈ ਜਾਂ ਟ੍ਰੇਨ ਟ੍ਰਾੰਸਪੋਰਟ, ਰੇਲ 'ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪਹੀਆ ਵਾਹਨਾਂ' ਤੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ (ਢੋਅ -ਢੋਆਈ) ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਟਰੈਕਾਂ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਸੜਕ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਉਲਟ, ਜਿੱਥੇ ਵਾਹਨ ਤਿਆਰ ਫਲੈਟ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਚਲਦੇ ਹਨ, ਰੇਲ ਵਾਹਨ (ਰੋਲਿੰਗ ਸਟਾਕ) ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਤੌਰ' ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਟਰੈਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਉਹ ਚਲਦੇ ਹਨ। ਟ੍ਰੈਕ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸਟੀਲ ਦੀਆਂ ਰੇਲਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਸਬੰਧਾਂ (ਸਲੀਪਰਜ਼) ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਤੇ ਰੋਲਿੰਗ ਸਟਾਕ, ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਧਾਤ ਪਹੀਏ ਨਾਲ ਫਿੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਚਲਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਸਲੈਬ ਟਰੈਕ। ਇਹ ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਰੇਲਜ਼ ਨੂੰ ਇਕ ਕੰਕਰੀਟ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇਕ ਤਿਆਰ ਉਪ-ਸਤਹ 'ਤੇ ਟਿਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਰੇਲ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਰੋਲਿੰਗ ਸਟਾਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਬੜ-ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਵਾਹਨ ਵਾਹਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਰਗੜ ਟਾਕਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਯਾਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਲ-ਭਾੜਾ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਰਾਂ (ਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਵੈਗਨ) ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਵਿਚ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਜਾਂ ਮਾਲ-ਭਾੜਾ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬਿਜਲੀ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਜਾਂ ਤਾਂ ਰੇਲਵੇ ਬਿਜਲੀਕਰਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਊਰਜਾ ਖਿੱਚਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣਾਂ ਦੁਆਰਾ। ਬਹੁਤੇ ਟਰੈਕ ਸਿਗਨਲਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਰੇਲ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਦੂਜੇ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿਚ ਰੇਲਵੇ ਇਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜ਼ਮੀਨੀ ਆਵਾਜਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ। ਰੇਲਵੇ ਆਵਾਜਾਈ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਾਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਪਰ ਸੜਕ ਆਵਾਜਾਈ ਨਾਲੋਂ ਅਕਸਰ ਘੱਟ ਲਚਕਦਾਰ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਪੂੰਜੀ-ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਘੱਟ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰੇਲ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ 16 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਜਰਮਨੀ ਵਿਚ ਘੋੜਿਆਂ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫਨਿਕੂਲਰਸ ਅਤੇ ਵੈਗਨਵੇਅ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਆਧੁਨਿਕ ਰੇਲ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿਚ ਭਾਫ਼ ਦੇ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵਜ਼ ਦੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿਚ ਰੇਲਵੇ ਸਿਸਟਮ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਜੋਰਜ ਸਟੀਫਨਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਰਾਬਰਟ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਰਾਬਰਟ ਸਟੀਫਨਸਨ ਐਂਡ ਕੰਪਨੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਲੋਕੋਮਸ਼ਨ ਨੰਬਰ 1 ਪਹਿਲੀ ਸਟੀਫ ਇਨਕੈਮੋਟਿਵ ਹੈ ਜੋ ਇਕ ਜਨਤਕ ਰੇਲ ਲਾਈਨ, ਸਟਾਕਟਨ ਅਤੇ ਡਾਰਲਿੰਗਟਨ ਰੇਲਵੇ ਤੇ 1825 ਵਿਚ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲਿਜਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਜਾਰਜ ਸਟੀਫਨਸਨ ਨੇ ਹਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ ਭਾਫ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ, ਲਿਵਰਪੂਲ ਅਤੇ ਮੈਨਚੇਸਟਰ ਰੇਲਵੇ ਜੋ 1830 ਵਿਚ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਜਨਤਕ ਅੰਤਰ-ਸਿਟੀ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਵੀ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਭਾਫ ਇੰਜਣਾਂ ਨਾਲ, ਕੋਈ ਵੀ ਮੇਨਲਾਈਨ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦਾ ਇਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। ਨਾਲ ਹੀ, ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜ਼ਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲਾਗਤ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ, ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੁਝ ਗੁਆਚੇ ਮਾਲ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਡੁੱਬਣ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਨਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਰੇਲਵੇ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ "ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਜ਼ਾਰਾਂ" ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਕੀਮਤਾਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਨ। ਰੇਲਵੇ ਨੈਟਵਰਕ ਦੇ ਫੈਲਣ ਅਤੇ ਰੇਲਵੇ ਟਾਈਮ ਟੇਬਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਮੀਨ ਟਾਈਮ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ (ਰੇਲਵੇ ਟਾਈਮ) ਦੇ ਮਾਨਕੀਕਰਣ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਸਬੇ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਜੀ.ਐਮ.ਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਖਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿਚ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਕਾਢ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਕਨੀਕੀ ਕਾਢ ਸੀ। ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਡਰਗਰਾਉਂਡ ਰੇਲਵੇ, ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਰੇਲਵੇ (ਲੰਡਨ ਅੰਡਰਗਰਾਊਂਡ ਦਾ ਹਿੱਸਾ), 1863 ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ।
ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਾਰਨ ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਈ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਰੇਲ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਹਾਲ ਦੀ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੜਕ ਭੀੜ ਅਤੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਰੇਲਵੇ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ CO2 ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਗਲੋਬਲ ਵਾਰਮਿੰਗ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਜੋਂ।