Papers by Krzysztof Persak
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, 2018
Artykuł opisuje przebieg, zakres i wyniki prac archeologiczno ekshumacyjnych przeprowadzonych w 2... more Artykuł opisuje przebieg, zakres i wyniki prac archeologiczno ekshumacyjnych przeprowadzonych w 2001 r. na miejscu zbrodni w Jedwabnem oraz wypływające z nich wnioski. Rezultaty tych prac nie zostały nigdy dotąd w sposób systematyczny i wyczerpujący przedstawione opinii publicznej. Tymczasem kwestia niedokończonej ekshumacji ofiar mordu Żydów z 1941 r. stanowi jeden z kluczowych elementów w rewizjonistycznym nurcie debaty o Jedwabnem. Autor wyjaśnia m.in. pochodzenie znalezionych na miejscu zbrodni elementów amunicji strzeleckiej, stanowiących jeden z podstawowych argumentów dyskursu negacjonistycznego. Podstawę źródłową tekstu stanowią głównie akta śledztwa Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Białymstoku, prowadzonego w latach 2000–2003.
Additional File 1: Fig. S1. Localization of 22 graves discovered in Sobibór during the archaeolog... more Additional File 1: Fig. S1. Localization of 22 graves discovered in Sobibór during the archaeological research. All were located within the area of Lager III / Camp III. Graves numbered 1–7 and 8/15 were mass graves, graves 9–11 and 17–20 were small cremation graves and graves 12–14, 16 (marked in blue) were unexpected skeletal graves. Fig. S2. Grave 12 (right) containing six burials and grave 13 (left) with only one person's remains. Fig. S3. The individual from grave 14 was buried in a straight position on the back with the head pointing north and the hands alongside the body. Fig. S4. Grave 16 with the remains of two people. Fig. S5. Four skulls showed traces of injuries caused by firearm with entry wounds of 7-8 mm in diameter. Fig. S6. One of the two brass pistol shells of calibre 7.65 mm subjected to ballistic analyses and assigned to the Browning-system, which was typical for self-loading pistols e.g., Walther handguns (standard equipment for German guards in concentratio...
Acta Poloniae Historica, 2000
Chociaż Antoni Alster przez siedem i pół roku pełnił funkcję zastępcy szefa aparatu bezpieczeństw... more Chociaż Antoni Alster przez siedem i pół roku pełnił funkcję zastępcy szefa aparatu bezpieczeństwa, nie był typowym „bezpieczniakiem”. Mianowanie go z dniem 10 grudnia 1954 r. pierwszym wiceprzewodniczącym Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego było wyrazem dążenia partii komunistycznej do zacieśnienia kontroli nad bezpieką po wymuszonym kompromitującymi rewelacjami Józefa Światły rozwiązaniu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Alster, podobnie jak dwaj kolejni przewodniczący KdsBP Władysław Dworakowski i Edmund Pszczółkowski, przeszedł do pracy w resorcie z aparatu partyjnego . Był komunistą z długim stażem partyjnym . Urodzony w 1903 r., został zawodowym funkcjonariuszem Komunistycznej Partii Polski, tzw. funkiem. Był m.in. sekretarzem okręgowym KPP w Płocku, Łodzi i Warszawie, ukończył także w 1931 r. Międzynarodową Szkołę Leninowską w Moskwie. Wojnę spędził w ZSRR. Istotnym epizodem w jego biografii, predestynującym go w jakimś sensie do późniejszej pracy w aparacie b...
Acta Poloniae Historica, 2007
The author deconstructs Mirosław Tryczyk’s monograph entitled Miasta śmierci. Sąsiedzkie pogromy ... more The author deconstructs Mirosław Tryczyk’s monograph entitled Miasta śmierci. Sąsiedzkie pogromy Żydów [Towns of death. Pogroms of Jews organized by their neighbors]. This book on the anti-Jewish violence in licted by Poles in the Białystok region in 1941 was received as revealing and innovative. It gained prominence in the media and a favorable reception in the intellectual milieus, and eminent scholars opined it as excellent. Eventually, however, it proved a cognitively reproductive work lacking professional research methodology and formulating theses unable to withstand scholarly criticism. Using the case of Tryczyk’s book’s popularity, Persak inquires about the condition of scholarly criticism and the quality of the public debate in Poland.
Genome Biology, 2021
Six million Jews were killed by Nazi Germany and its collaborators during World War II. Archaeolo... more Six million Jews were killed by Nazi Germany and its collaborators during World War II. Archaeological excavations in the area of the death camp in Sobibór, Poland, revealed ten sets of human skeletal remains presumptively assigned to Polish victims of the totalitarian regimes. However, their genetic analyses indicate that the remains are of Ashkenazi Jews murdered as part of the mass extermination of European Jews by the Nazi regime and not of otherwise hypothesised non-Jewish partisan combatants. In accordance with traditional Jewish rite, the remains were reburied in the presence of a Rabbi at the place of their discovery. Supplementary Information The online version contains supplementary material available at 10.1186/s13059-021-02420-0.
Au cours de l'été 1941, après l'attaque de l'URSS par l'Allemagne nazie, une vagu... more Au cours de l'été 1941, après l'attaque de l'URSS par l'Allemagne nazie, une vague de pogromes contre les populations juives a traversé les frontières, de la Lituanie à la Bessarabie. Les habitants des territoires qui avaient été occupés par les Soviétiques après 1939 (Lituaniens, Ukrainiens, Roumains) prirent part à ces pogromes. Dans le district de Lomza et dans la région de Bialystok, des Polonais ont également participé aux crimes contre les Juifs. Quoiqu'ils firent le plus grand nombre de victimes, les crimes [polonais] les plus connus contre les Juifs, ceux commis à Jedwabne et près de Radzilow, ne furent pas les seuls. À la frontière entre la Mazovie et la Podlasie, des actes de violence anti-juive furent commis dans plus de vingt communes. L'ampleur de ces événements prouve qu'ils ne furent pas des incidents isolés mais bien des séquences d'un phénomène plus général. Les historiens qui se sont mis à enquêter sur les meurtres à Jedwabne à la su...
Acta Poloniae Historica, 2004
Uploads
Papers by Krzysztof Persak
Disclosing secrets of international Communist movement from Warsaw to the West angered Khrushchev, who reproached Władysław Gomułka for it. The First Secretary of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party ordered the security police to find out the perpetrator of the leak. Thus with the outbreak of an international scandal a trivial indiscretion of Holland became an “affair”.
Holland’s arrest made by the security police caused a ferment in the milieu of the party intellectuals who were disappointed with Gomułka’s policy. It had been the first case of repressions against a Communist Party member since 1956. The circumstances of Holland’s death, which had never been explained in public, suggested a political murder.
The journalist’s funeral became a demonstration of protest against revival of omnipotence of the Security Service and Gomułka’s limitation of civil rights gained by the society in the Polish October 1956. It led to a serious conflict within the political elite. People present at the funeral service were persecuted: they had to justify themselves at the special committee of the Political Bureau.
Krzysztof Persak tries to uncover the mystery of Henryk Holland’s death and explain what was behind the political scenes of those dramatic events. He finds that the Holland’s affair hided the plot of the leader of nationalist fraction of the PUWP Mieczysław Moczar. The ambitious deputy Minister of the Interior made the most of the occasion to strike the Party’s liberals and strengthen his political position.
At the same time he enlarged his influence on Gomułka. Henryk Holland was an instrument of this game, of which he became a victim. The author presents the Holland’s affair on the vast historical background. Its context is connected with the policy of “retreat from the October 1956”. This term is used to name the consolidation of the political system impaired during the destalinisation period and strengthening of the autocratic power of Gomułka. This
included fighting the revisionism, introducing more discipline in the Communist Party and rebuilding its apparatus, as well as limiting the freedom of the press, freedom of speech and intellectual exchange with the West. These tendencies were what participants of Holland’s funeral protested against.
The author also draws attention to the “police” context of Holland’s affair. This was the surveillance of the Western journalists and diplomats by Polish counterintelligence. The Communist authorities thought it was undesirable that foreign journalists gathered information via unofficial contacts with Polish intellectuals and tried to oppose it. The security apparatus was a Party tool to prevent secret political knowledge from leaking abroad. This excuse was also applied to use the abilities of the secret police activities in the fights of competing fractions in the power elite.
The tragic Holland’s affair was an important and well remembered historical fact. From the time perspective it is seen as one of the last accords of the fight of the reformative wing of Party activists for preserving the policy developed in the October 1956. This event was also a milestone at Gomułka’s road to despotic authority, which ended with the campaign against the intellectuals in 1968 and slaughter of the workmen in 1970.
Cały cykl zdarzeń w ciągu szesnastu miesięcy legalnego istnienia "Solidarności" można ukazać jako pękanie monopolu władzy w coraz większym stopniu i w kolejnych dziedzinach życia. Stary system się rozsypywał, a w jego miejsce powstały nowe reguły relacji między władzą a społeczeństwem. "Solidarność była głównym sprawcą tych zdarzeń i jej największą siłą, mniejsze inicjatywy społeczne mogły się rozwijać dzięki jej wsparciu, pod jej parasolem ochronnym.