Emilian Kamiński
Emilian Kazimierz Kamiński (ur. 10 lipca 1952 w Warszawie, zm. 26 grudnia 2022[1] w Józefowie[2]) – polski aktor i reżyser teatralny, filmowy, musicalowy i dubbingowy i wokalista. Założyciel Fundacji Atut i Teatru Kamienica.
 Emilian Kamiński (2008) | |
| Imię i nazwisko |
Emilian Kazimierz Kamiński |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
10 lipca 1952 |
| Data i miejsce śmierci |
26 grudnia 2022 |
| Zawód | |
| Współmałżonek | |
| Lata aktywności |
1976–2022 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Kamienica | |
| Odznaczenia | |
       
| |
.jpg)
Życiorys
edytujBył absolwentem Technikum Ekonomicznego nr 8 w Warszawie. Po ukończeniu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie w 1975 zadebiutował w pierwszym spektaklu Teatru na Woli Pierwszy dzień wolności Kruczkowskiego w reż. Tadeusza Łomnickiego[3]. Jednym z jego największych osiągnięć była rola w spektaklu prozy Edwarda Stachury Się w małej salce Teatru Na Rozdrożu w Warszawie[potrzebny przypis].
Na dużym ekranie zadebiutował w filmie Jana Łomnickiego Akcja pod Arsenałem (1977) jako jeden z młodych żołnierzy Szarych Szeregów. Inną kreację − niestałego w uczuciach Roberta − zagrał w obrazie Tango ptaka (1980).
W latach 1980–1981 był członkiem NSZZ „Solidarność”, pełnił m.in. funkcję wiceprzewodniczącego komisji zakładowej w Teatrze Narodowym w Warszawie[4].
W stanie wojennym Kamiński był jednym ze współtwórców oraz wykonawców Teatru Domowego, który był formą sprzeciwu środowiska aktorskiego wobec komunistycznego reżimu. Teatr zagrał swój spektakl po raz pierwszy 1 listopada 1982 roku w mieszkaniu Ewy Dałkowskiej[5]. Wystawiono sztukę pt. „Przywracanie porządku”, która opowiadała o więźniach stanu wojennego. Przedstawienie obejrzało wtedy około 40 widzów, następnie sztukę powtórzono jeszcze 100 razy. W repertuarze było też przedstawienie komediowe, w którym pojawił się „Bluzg”, pamflet na gen. Wojciecha Jaruzelskiego[6]. W tamtym czasie prowadził też firmę budowlaną[7].
W latach 1977–1983 związany był z Teatrem Narodowym, gdzie grał w sztukach reżyserowanych przez Adama Hanuszkiewicza: Mąż i żona (1977) Aleksandra Fredry, Sen srebrny Salomei (1977–1978) Juliusza Słowackiego, Dziady (1978–1979) Adama Mickiewicza, Treny (1979) Jana Kochanowskiego, Bracia Karamazow (1979–1980) Fiodora Dostojewskiego, ... i Dekameron (1980) Giovanniego Boccaccio, Samuel Zborowski (1981) Juliusza Słowackiego, Śpiewnik domowy (1982–1983) Stanisława Moniuszki i Komedia pasterska (1982–1983) Jana Andrzeja Morsztyna.
Popularność przyniosła mu rola Jerzego, pełnego fantazji malarza w kinowej i telewizyjnej ekranizacji powieści Kornela Makuszyńskiego Szaleństwa panny Ewy (1985).
W latach 1983–2000 związał się z Teatrem Ateneum, gdzie zadebiutował jako reżyser przedstawieniem o szaleństwie dyskotekowej muzyki Słodkie Miasto (1983), był współtwórcą wraz z Wojciechem Młynarskim spektaklu Brel (1985)[8]. Widzowie teatralni oglądali go m.in. w głośnych inscenizacjach Adama Hanuszkiewicza: Cyd (1985) Morsztyna i Pierre’a Corneille’a, Maria i Woyzeck (1985-86) według Georga Büchnera.
Występował także w teatrach warszawskich: Komedia (1989, 2002), Rozmaitości (1990), Powszechnym im. Zygmunta Hübnera, gdzie odniósł sukces jako Janosik-Swój w przedstawieniu Ernesta Brylla Na szkle malowane (1993) w reżyserii Krystyny Jandy oraz zagrał w swojej autorskiej sztuce Romans (1996) w reżyserii Roberta Glińskiego, Muzycznym 'Roma' (1999), Studio Buffo jako pan Capuleti w musicalu Janusza Józefowicza Romeo i Julia (2004) oraz Rampa na Targówku (2006). W 1997 powrócił na stałe do Teatru Narodowego.
W 1993 na XXVII Festiwalu Teatrów Jednego Aktora w Toruniu odebrał nagrodę jury oraz nagrodę publiczności za monodram Kontrabasista według Patricka Süskinda[9]. W 2002 na II Krajowym Festiwalu Teatru PR i TV „Dwa Teatry” w Sopocie zdobył wyróżnienie dla autorskiego słuchowiska Romans[potrzebny przypis], a w 2004 na XLIII Rzeszowskich Spotkaniach Teatralnych otrzymał II miejsce w plebiscycie publiczności na najlepszą rolę męską Spotkań – za rolę Kempa w przedstawieniu Czuwanie Morrisa Panycha[10].
27 kwietnia 2009 uruchomił prywatną scenę Teatr Kamienica. W 2000 rozpoczął poszukiwania odpowiedniego miejsca, następnie przez 5 lat zbierał fundusze i materiały niezbędne do zrealizowania inwestycji. Brał czynny udział w pracach budowlanych. Nad wykończeniem wnętrza teatru pracowały żona dyrektora, Justyna Sieńczyłło oraz Jolanta Pachowska. 27 marca 2009 podczas Międzynarodowego Dnia Teatru oraz w setną rocznicę wybudowania kamienicy odbyło się uroczyste otwarcie Teatru Kamienica. Nazwiska osób, które przyczyniły się do zrealizowania projektu, zostały umieszczone na pamiątkowej tablicy znajdującej się na dziedzińcu kamienicy[11].
W 2002 założył Fundację Wspierania Twórczych Inicjatyw Teatralnych „Atut”, która działa przy Teatrze Kamienica[12].
Życie prywatne
edytuj_01.jpg)
Był starszym bratem aktorki Doroty Kamińskiej. Z pierwszego małżeństwa z Izabellą Jarską miał córkę Natalię[13]. Z żoną Justyną Sieńczyłło miał dwóch synów: Kajetana i Cypriana[13]. Mieszkali w Józefowie pod Warszawą, gdzie 26 grudnia 2022 zmarł po długiej i ciężkiej chorobie w otoczeniu rodziny[14].
4 stycznia 2023, po mszy świętej w kościele św. Karola Boromeusza, został pochowany w Alei Zasłużonych cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie[15]. Uroczystość miała charakter państwowy[16].
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2022, pośmiertnie)[17][18]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2014)[19]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2007)[20]
- Krzyż Wolności i Solidarności (2019)[21]
- Złoty Krzyż Zasługi (2005)[22]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2022)[23]
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007)[24]
- Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2019)[25]
- Medal Świętego Brata Alberta (2012)[26]
- Medal Pamiątkowy „Pro Masovia” (2014)[27]
Filmografia
edytujFilmy/Seriale TV
edytuj- 1977: Akcja pod Arsenałem – „Jur”
- 1978: Wesela nie będzie – Grzegorz
- 1978: Zaległy urlop – członek pracowni Marii
- 1978: Ślad na ziemi – Marcin Kortycki, syn dyrektora
- 1978: Bestia – Franek
- 1978: Biały mazur – Szymon Diksztajn
- 1979: Deklinacja
- 1980: Tango ptaka – Robert
- 1980: Bez miłości – chłopak Marianny
- 1982: Niech cię odleci mara – Romuś
- 1983: Szaleństwa panny Ewy – Jerzy Zawidzki
- 1984: Trzy stopy nad ziemią – górnik Henio, zięć Zymana
- 1984: Ceremonia pogrzebowa – Jancarz
- 1984: Szaleństwa panny Ewy – malarz Jerzy Zawidzki
- 1985: Tanie pieniądze – „Wrangler”
- 1986: Tango z kaszlem – Feliks
- 1988: Rodzina Kanderów – Heniek, kolega Jurka (odc. 1 i 6)
- 1988: Pan Kleks w kosmosie – dyrektor Kudłacz, kierownik Gładysz
- 1988: I skrzypce przestały grać – śpiewak cygański na wigilii
- 1990: Maria Curie – śpiewak w kabarecie
- 1990: Urodziny Kaja – kelner
- 1991: Przeklęta Ameryka
- 1994–1995: Fitness Club – Rysio
- 1994: Żabi skok – Schizol
- 1996: Matka swojej matki – przyjaciel Ewy
- 1999: Klan – Tomasz Jakubowski, mąż Bogny
- 2001: Boże skrawki – oficer niemiecki Franz
- 2002: Kariera Nikosia Dyzmy – przewodniczący Trędowaty
- 2004–2006: Bulionerzy – prokurator – adwokat Jan Grzegorczyk
- 2004–2023: M jak miłość – Wojciech Marszałek, ojciec Madzi
- 2005: Tak miało być – Tadzik, wuj Ewy, Misi i Jędrka
- 2006: Szatan z siódmej klasy – doktor Cisowski
- 2007: U Pana Boga w ogródku – Jerzy Bocian
- 2007–2008: Doręczyciel – piosenkarz Bernard Rudacki
- 2009: U Pana Boga za miedzą – Jerzy Bocian
- 2010: Prosta historia o miłości – ojciec Marty
- 2012: Przedtem, potem – Jurek, wuj Celiny
- 2013: Sierpniowe niebo. 63 dni chwały – dyrektor
- 2019: Młody Piłsudski – gubernator Piotr Orżewski
- 2022: Lokatorka – szef ruchu lokatorów
- 2023: U Pana Boga w Królowym Moście – burmistrz Jerzy Bocian (ostatnia rola)
Gościnnie
edytuj- 1999: Policjanci – Adam Jobkiewicz, kierownik w ZUS-ie; mechanik Stacho Basiak, sobowtór Jobkiewicza (odc. 2)
- 1999: Miodowe lata – Malicki (odc. 26)
- 2000: Duża przerwa – Patryk (odc. 1)
- 2000: 13 posterunek 2 – Józef Oczko „Ambasador” (odc. 36)
- 2002: Psie serce – Tenor (odc. 6)
- 2003: Na dobre i na złe – Małecki, ojciec Kasi (odc. 152)
- 2004: Rodzinka – Wiesiek Krupa (odc. 15)
- 2004: Pensjonat pod Różą – Zygmunt, mąż Eli (odc. 28)
- 2005–2006: Egzamin z życia – szef firmy komputerowej (odc. 17 i 23)
- 2006: Ale się kręci – wicepremier Stach Mrugała (odc. 7)
- 2008: Kryminalni – szef partii „Twoja Przyszłość” Łukasz Mader (odc. 96)
- 2012: Ranczo – ekspert (odc. 68)
- 1960–1966: Flintstonowie
- 1961–1962: Kot Tip-Top – Tip Top
- 1970: Krzyż i sztylet – Big Cat
- 1977: Annie Hall – Alvy Singer
- 1981–1983: Dookoła świata z Willym Foggiem
- 1983–1987: Fraglesy – wujek Matt z podróży
- 1985: Wuzzle – Bajer
- 1987: Rzeka kłamstwa – Bazyli, młody Cygan
- 1989: Janka – właściciel kinematografu
- 1989: Mała Syrenka – Krab Sebastian
- 1990–1991: Muminki – Pan Poszukiwacz
- 1992–1994: Mała syrenka – Sebastian
- 1994: Król Lew – Pumba
- 1994: Asterix podbija Amerykę – Generał Centurion
- 1995: Toy Story – Hamm
- 1995–1998: Timon i Pumba – Pumba, Bampu (odcinek 2a), Wujek Borys (odcinek 16a), Wieprz Cisco (odcinek 34a)
- 1997: Zorro – kapitan Montecero
- 1998: Magiczny miecz – Legenda Camelotu – Devon
- 1998: Król Lew II: Czas Simby – Pumba
- 1999: Planescape: Torment – Morte
- 1999: Toy Story 2 – Hamm
- 2000: Mała Syrenka 2: Powrót do morza – Krab Sebastian
- 2000: Cybernetyczny świat
- 2001–2002: Cafe Myszka – Pumba; Sebastian
- 2004: Król Lew – Pumba
- 2004: Lucky Luke – Bankier
- 2004: Król Lew III: Hakuna matata – Pumba
- 2004: Parę osób, mały czas – Jacek
- 2008: Mała Syrenka: Dzieciństwo Ariel – Krab Sebastian
- 2010: Toy Story 3 – Hamm
- 2019: Toy Story 4 – Hamm
Przypisy
edytuj- ↑ W wieku 70 lat zmarł aktor i reżyser Emilian Kamiński. wnp.pl, 2022-12-26. [dostęp 2022-12-26].
- ↑ Aktualności | Emilian Kamiński 1952–2022 [online], teatrkamienica.pl [dostęp 2022-12-26].
- ↑ Teatr Kamienica. Emilian Kamiński. Teatr Kamienica. [dostęp 2017-10-12].
- ↑ Aktualności | Emilian Kamiński odznaczony krzyżem wolności i solidarności [online], teatrkamienica.pl [dostęp 2022-12-26].
- ↑ Przemek Skoczek: Grali razem w tajnym, podziemnym teatrze. Ewa Dałkowska o Emilanie Kamińskim: był bardzo wesoły, ale też surowy artystycznie i zasadniczy. pap.pl, 2022-02-26. [dostęp 2022-12-31].
- ↑ Nie żyje Emilian Kamiński. Aktor i reżyser miał 70 lat [online], TVN24 [dostęp 2022-12-26] (pol.).
- ↑ Sylwia Milan: Wszystko na jedną kartę. Poznań: Publicat, 2008, s. 47. ISBN 978-83-245-1503-5.
- ↑ Monika Mokrzycka-Pokora: Emilian Kamiński. culture.pl. [dostęp 2022-12-31].
- ↑ Tomasz Miłkowski: 50 LAT WROSTJA. Po teatrze jednego aktora oprowadza WIESŁAW GERAS. Warszawa: Klub Krytyki Teatralnej/ Polska Sekcja IATC : Wydawnictwo Skorpion, 2016, s. 136. ISBN 978-83-86466-84-9.
- ↑ To się podobało. wyborcza.pl, 2004-11-29. [dostęp 2022-12-29]. (pol.).
- ↑ Historia teatru. teatrkamienica.pl. [dostęp 2022-12-29].
- ↑ Instytut Teatralny, Fundacja Wspierania Twórczych Inicjatyw Teatralnych Atut | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [dostęp 2022-12-26] (pol.).
- ↑ a b Gwiazdy i celebryci [online], kobieta.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ↑ Emilian Kamiński nie żyje. Aktor miał 70 lat [online], Onet Wiadomości, 26 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-26] (pol.).
- ↑ Emilian Kamiński nie żyje. Znamy oficjalne szczegóły pogrzebu [online], Onet Kultura, 29 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-29] (pol.).
- ↑ Redakcja Warszawa, Pogrzeb Emiliana Kamińskiego w Warszawie. Aktor spocznie w Alei Zasłużonych na Powązkach. Uroczystość ma charakter państwowy [online], Warszawa Nasze Miasto, 4 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-04] (pol.).
- ↑ M.P. z 2023 r. poz. 314.
- ↑ Prezydent.pl, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski dla śp. Emiliana Kamińskiego [online], 4 stycznia 2023.
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 923.
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 31, poz. 273 – pkt 38.
- ↑ M.P. z 2019 r. poz. 330.
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 74, poz. 1019 – pkt 4.
- ↑ Emilian Kamiński uhonorowany Złotym Medalem „Zasłużony kulturze Gloria Artis”. gov.pl, 23 grudnia 2022. [dostęp 2022-12-31].
- ↑ Medale Gloria Artis dla internowanych twórców. e-teatr.pl, 26 marca 2007. [dostęp 2012-12-06].
- ↑ Osoby zasłużone dla kultury odznaczone przez Prezydenta. prezydent.pl, 23 października 2019. [dostęp 2019-10-23].
- ↑ Medal Św. Brata Alberta. albert.krakow.pl. [dostęp 2022-09-01].
- ↑ Pro Masovia – 2014 r.. mazovia.pl. [dostęp 2024-05-26].
Linki zewnętrzne
edytuj- Emilian Kamiński w bazie IMDb (ang.)
- Emilian Kamiński w bazie Filmweb
- Emilian Kamiński w bazie filmpolski.pl
- Emilian Kamiński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-09].
- Emilian Kamiński na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”