Jurij Felten
Jurij Matwiejewicz Felten, Georg Friedrich Veldten (ros. Юрий Матвеевич Фельтен; ur. 1730, zm. 2 czerwca 1801) – rosyjski architekt pochodzenia niemieckiego.
 Na portrecie pędzla Stiepana Szczukina | |
| Data urodzenia |
ur. 1730 |
|---|---|
| Data śmierci |
zm. 2 czerwca 1801 |
Życiorys
edytujJego ojciec Mathias Veldten przybył do Rosji z Niemiec i pracował od 1725 r. jako ekonomista przy Petersburskiej Akademii Nauk. Przyszły architekt urodził się w 1730 r. i otrzymał imiona Georg Friedrich. W wieku sześciu lat stracił ojca i odtąd pozostawał pod opieką starszej siostry i jej męża. Ukończył w Rosji starsze klasy gimnazjum przy Akademii Nauk, po czym wyjechał z rodziną do Tybingi i tam kształcił się na uniwersytecie. Równocześnie podróżował po państwach niemieckich, studiując architekturę[1]. Brał udział w budowie Nowego Pałacu księcia wirtemberskiego w Stuttgarcie w latach 1747–1748[1].
W 1749 r. Felten przybył do Petersburga. W Rosji posługiwał się imieniem i otczestwem Jurij Matwiejewicz oraz nazwiskiem Felten. Był jednym z pierwszych studentów architektury w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W 1755 r. został przyjęty na służbę do dworskiej kancelarii odpowiadającej za budowę nowych obiektów w Petersburgu i jako pomocnik architekta został jednym ze współpracowników Bartolomeo Rastrellego[1]. Współpracował z nim przy budowie Pałacu Zimowego[2]. W 1760 r. otrzymał stanowisko architekta i po odsunięciu Rastrellego stał się jednym z wiodących twórców w rozbudowującym się mieście. Finalizował niedokończone projekty Rastrellego, adaptował budynki Monasteru Smolnego na potrzeby Instytutu Szlachetnie Urodzonych Panien[1]. Wzniósł również szkołę dla dziewcząt z rodzin mieszczańskich[2]. W 1762 r. otrzymał stanowisko głównego architekta Biura Cesarskich Budowli i Ogrodów[1]. Na tym stanowisku Felten kierował pracami nad ukończeniem ogrodzenia wokół Ogrodu Letniego oraz budową Ermitaża z łukiem nad Rowem Zimowym[1]. W 1763 r. rozpoczął prace nad umocnieniem brzegów Newy, regularnie występującej z brzegów, granitem; prac tych jednak nie ukończył[3]. Od 1765 r. zajmował się w znacznej mierze budownictwem sakralnym[1]. Część jego projektów utrzymanych jest w rzadkim w Rosji stylu neogotyckim[1], cechuje je ogromne bogactwo ornamentów, niemal ich nadmiar[4]. Z czasem Felten zaczął tworzyć w stylu klasycystycznym[4].
Od 1772 r. wykładał w Akademii Sztuk Pięknych[2]. Stopniowo odchodził od działalności projektowej, zajmując się niemal wyłącznie wykładaniem[1]. Jeszcze w 1773 r. wzniósł na Placu Pałacowym dom dla kapitana Głazjewa, po czym powierzono mu przebudowę całej południowej pierzei placu. Wzniesione według jego planów budowle w tym miejscu nie przetrwały – na ich miejscu wzniesiono gmach Sztabu generalnego[1]. Za wieloletnią służbę otrzymał rangę radcy stanu. W 1789 r. został dyrektorem Akademii Sztuk Pięknych, zaś w 1794 r. został zwolniony z pracy w Akademii. Zmarł siedem lat później[1].
Był żonaty z Anną, córką chirurga gwardii Paulsona. Jego żona zmarła w 1774 r., także troje dzieci Feltenów zmarło w dzieciństwie[1].
Znaczące projekty
edytuj
- Stary Ermitaż (1771-1787)[2]
- kościół ormiański św. Katarzyny przy Newskim Prospekcie (1771-1775)[1]
- Pałac Kamiennoostrowski (1776-1782)[1]
- luterański kościół św. Katarzyny na Wyspie Wasylewskiej[4]
- luterański kościół św. Anny w Petersburgu[5]
- cerkiew Narodzenia św. Jana Chrzciciela na Wyspie Kamiennej
- Cerkiew Czesmeńska oraz Pałac Czesmeński[4]
- katedra Świętych Piotra i Pawła w Wyborgu[1]
- wnętrza Wielkiego Pałacu w Peterhofie[1]
- skrzydło Zubowa w Pałacu Jekateryńskim w Carskim Siole[4]
- rezydencja miejska Feltenów na nabrzeżu Mojki 20[1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Фельтен Юрий Матвеевич [online], walkspb.ru [dostęp 2021-10-03].
- ↑ a b c d Red. B. Piotrowski i in.,Sankt-Pietierburg..., s. 640.
- ↑ J. Miles, Petersburg, s. 185.
- ↑ a b c d e J. Miles, Petersburg, s. 175.
- ↑ M. Wilk, Petersburg. Stara i nowa historia, Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych, Łódź 2003, s. 62.
Bibliografia
edytuj- J. Miles, Petersburg, Wydawnictwo MAGNUM, Warszawa 2020, ISBN 978-83-11-15862-7.
- red. B. Piotrowski, O. Czekanowa i in., Sankt-Pietierburg. Pietrograd. Leningrad. Encikłopiediczeskij sprawocznik, Naucznoje Izdatiel’stwo Bol’szaja Rossijskaja Encikłopiedija, ISBN 5-85270-037-1.