Katedra Świętego Wacława w Ołomuńcu
Katedra Świętego Wacława[2] (czes. Katedrála svatého Václava) – gotycki obiekt sakralny zlokalizowany przy Václavském náměstí w Ołomuńcu, na Morawach, w Czechach.
 nr rej. 13755/8-3752 z dnia 3 maja 1958[1]
| |||||||||
| archikatedra | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Archidiecezja | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Czech  | |||||||||
Położenie na mapie kraju ołomunieckiego  | |||||||||
Położenie na mapie Ołomuńca  | |||||||||
 49°35′52″N 17°15′45″E/49,597778 17,262500
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Historia
edytujBudowę katedry rozpoczął ołomuniecki udzielny książę Świętopełk w latach 1104-1107. Kontynuował ją jego syn Wacław Henryk, który przed swoją śmiercią w 1130 r. przekazał budowę biskupowi ołomunieckiemu Jindřichowi Zdíkovi. Jeszcze niedokończona budowla została wyświęcona 30 czerwca 1131 r., dokończono ją dopiero w roku 1141. W tym samym roku stała się też katedrą, to znaczy kościołem biskupim. Pierwotna trójnawowa, romańska bazylika, z wyższą środkową nawą, doznała z czasem licznych przebudów. Z okresu romańskiego do dziś zachowała się tylko część murów obwodowych, zasypana krypta i fundamenty wież fasadowych. Pierwotna postać bazyliki jest wyobrażona na pieczęci biskupa Jindřicha Zdíka.
.png)
Po niszczącym pożarze z 1264 r. katedra została przebudowana z inicjatywy ołomunieckiego biskupa Bruna ze Schauenburku. W wyniku tej przebudowy zanikła prawie cała romańska budowla, a katedra otrzymała formę gotycką. Gotycka przebudowa świątyni była kontynuowana w XIV w. (sklepienia, wewnętrzne filary nośne, nowy ambit wokół wirydaża). W latach 1582–1591 została dobudowana przez biskupa Stanislava II. Pavlovskiego - jako rodzinny grobowiec - kaplica św. Stanisława, a w latach 1589-1595 ten sam biskup zrealizował budowę (dziś już nieistniejącej) środkowej wieży między dwoma, wtedy jeszcze stojącymi, wieżami romańskimi. W latach 1616–1618 z inicjatywy ówczesnego biskupa ołomunieckiego, Franciszka z Dietrichsteinu, wybudowano nowe manierystyczne prezbiterium o wymiarach 35 x 23 m i wysokości sklepienia 23 m, a także rozpoczęto budowę krypty pod schodami (dokończoną w 1661 r.). W 1803 r. po uderzeniu pioruna pożar zniszczył wszystkie trzy wieże. Fasadę przebudowano później w stylu klasycystycznym i uzyskała ona wygląd jednolitego bloku.
Kolejna, rozległa przebudowa została wykonana w latach 1883-1892 z inicjatywy arcybiskupa Friedricha von Fürstenberga według projektu Gustava Meretty i Richarda Völkela. Objęła ona przede wszystkim budowę neogotyckich wieży fasadowych, przebudowę chóru, wzniesienie całkowicie nowej, głównej wieży (południowej), a także regotyzację prezbiterium i wnętrz. Nadała ona katedrze jej obecny, neogotycki charakter. Charakterystyczna południowa wieża, wysokości 100,65 m, jest obecnie drugą pod względem wysokości wieżą kościelną w Czechach, a najwyższą wieżą neogotycką. Wzbogaciła ona panoramę miasta i stała się jednym z jego wizualnych symboli. W katedrze znajduje się również największy dzwon na Morawach[3].
We wnętrzu katedry znajduje się grobowiec oraz rzeźba św. Jana Sarkandra. Do najcenniejszych zabytków należą również cztery XV-wieczne figury Ojców Kościoła umieszczone przy głównym ołtarzu. Figury są autorstwa Mina da Fiesole. Natomiast udostępnione turystom krypty kryją między innymi relikwie świętej Urszuli oraz zbiór szat liturgicznych[4].
Galeria
edytuj-
-
-
-
-
-
Witraż -
Organy
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ Národní památkový ústav: Ústřední seznam kulturních památek České republiky. Nemovité památky. [dostęp 2015-04-06]. (cz.).
- ↑ Polski egzonim wprowadzony na 108. posiedzeniu KSNG.
- ↑ Zvony katedrály svatého Václava v Olomouci - Malý průvodce [online], zvony.chlup.net [dostęp 2024-06-27].
- ↑ Katedrála sv. Václava « Chrámy, kostely a kaple « Památky « Olomouc Tourism [online], web.archive.org, 27 września 2011 [dostęp 2024-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-27].
Bibliografia
edytuj- Garčic, J.: Olomouc (Przewodnik po mieście i okolicy). Nakladatelství TEA, Olomouc 1996;
- Olomouc. Turistický průvodce. Ediční rada Městského národního výboru v Olomouci, Olomouc 1974.
- Ołomuniec – historyczne miasto i okolice. Wyd.1, Unios CB spol. s. r. o., Czeskie Budziejowice 2005. ISBN 80-86141-65-5.
- Marek Pernal, Tomasz Darmochwał, Marek Rumiński: Przewodniki Wiedzy i Życia – Czechy i Słowacja. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2006, s. 217. ISBN 978-83-7184-409-6.
Linki zewnętrzne
edytuj- Wirtualny spacer po katedrze. olomoucky-kraj.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)].