Patriarchat Konstantynopolitański

Ekumeniczny Patriarchat Konstantynopolitański (gr. Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως, Oikoumenikòn Patriarcheîon Konstantinoupóleos, tur. Rum Ortodoks Patrikhanesi, İstanbul Ekümenik Patrikhanesi) – starożytny Kościół, którego początki sięgają czasów apostolskich.

Ekumeniczny Patriarchat Konstantynopolitański

Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως
Oikoumenikòn Patriarcheîon Konstantinoupóleos
Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi

Sobór św. Jerzego w Stambule
Państwo	Turcja Grecja
Siedziba	Konstantynopol
Data powołania	330
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Cerkiew prawosławna
Sobór	św. Jerzego w Stambule
Patriarcha	Bartłomiej I
Dane statystyczne
Liczba wiernych	ok. 7 mln
Liczba osób zakonnych	ok. 1800
Położenie na mapie Stambułu Konstantynopol
Położenie na mapie Turcji Konstantynopol
41°01′44,7″N 28°57′06,6″E
Strona internetowa

Emblemat Ekumenicznego Patriarchy Konstantynopola Bartłomieja

Historia

Zgodnie z Tradycją, Kościół został założony przez apostoła Andrzeja, który głosił Ewangelię w Azji Mniejszej, w okolicach Morza Czarnego, Tracji i Achai. Z tego też powodu Patriarchat Ekumeniczny ustanowił dzień pamięci świętego (30 listopada, 13 grudnia) dniem Tronu Patriarszego. Apostolskość tego Kościoła jest również związana z osobą apostoła i ewangelisty Jana Teologa, który nauczał w Azji Mniejszej. Napisaną przez siebie Apokalipsę zaadresował on do „siedmiu kościołów w Azji”: w Efezie, Smyrnie, Pergamonie, Tiatyrze, Sardes, Filadelfii i Laodycei, które od IV wieku znajdują się w jurysdykcji Konstantynopola. W rzeczywistości początki tego Kościoła zbiegają się z ustanowieniem w Konstantynopolu stolicy cesarstwa rzymskiego w 330. W tym też okresie wyłączono Konstantynopol z jurysdykcji metropolii Heraklei i przyznano jego biskupowi honorowe pierwszeństwo zaraz po Rzymie.

W ciągu stuleci Kościół Bizancjum odgrywał i wciąż odgrywa bardzo znaczącą rolę w prawosławnym świecie. Od czasów wielkiej schizmy w 1054, patriarcha ekumeniczny jest honorowym przywódcą prawosławia, noszącym tytuł „primus inter pares”. Jego rolą jest inicjowanie i koordynowanie działań pomiędzy Kościołami lokalnymi, zwoływanie panprawosławnych soborów i spotkań oraz prowadzenie dialogu z przedstawicielami innych wyznań i religii. Od 1991, na czele Kościoła stoi patriarcha Bartłomiej I noszący tytuł Arcybiskupa Konstantynopola Nowego Rzymu i Patriarchy ekumenicznego. Patriarcha Bartłomiej, 270. patriarcha w 2000-letniej historii Kościoła, jest znany ze swej działalności na rzecz pojednania chrześcijan, dialogu międzyreligijnego i ochrony środowiska naturalnego.

Struktura

W jurysdykcji Patriarchatu znajduje się 5 diecezji w europejskiej części Turcji (ok. 30 tys. wiernych), 35 w północnej Grecji, 10 na greckich wyspach a także wiele w Europie, obu Amerykach (ponad 2 mln wiernych), Azji, Australii i Nowej Zelandii. Połączone są one w większe jednostki administracyjne:

W Turcji

1. Arcybiskupstwo Konstantynopola
2. Metropolia Chalcedonu
3. Metropolia Derkosu
4. Metropolia Wysp Książęcych
5. Metropolia Imbros i Tenedos

W Grecji

• Kreta
  • Autonomiczny Kościół Krety
    • Arcybiskupstwo Krety i 8 metropolii
• Dodekanez

1. Metropolia wyspy Rodos
2. Metropolia wysp Kos i Nisiros
3. Metropolia wyspy Karpatos
4. Metropolia wysp Leros, Kalimnos i Astipalea
5. Metropolia wysp Simi i Kasos

• „Nowe Ziemie” (36 metropolii)

W innych krajach

1. Estoński Apostolski Kościół Prawosławny
2. Fiński Kościół Prawosławny
3. Ukraiński Kościół Prawosławny Kanady
4. Ukraiński Kościół Prawosławny Stanów Zjednoczonych
5. Zachodnioeuropejski Egzarchat Parafii Rosyjskich (zlikwidowany 27 listopada 2018 r.)
6. Arcybiskupstwo Australii
7. Arcybiskupstwo Szwajcarii
8. Arcybiskupstwo Tiatyry i Wielkiej Brytanii
9. Metropolia Austrii i egzarchat Węgier
10. Metropolia Belgii i egzarchat Niderlandów i Luksemburga
11. Metropolia Buenos Aires
12. Metropolia Francji
13. Metropolia Hiszpanii i Portugalii
14. Metropolia Hongkongu i południowo-wschodniej Azji
15. Metropolia Korei
16. Metropolia Meksyku
17. Metropolia Niemiec
18. Metropolia Nowej Zelandii
19. Metropolia Panamy, Ameryki Środkowej i Karaibów
20. Metropolia Singapuru i południowej Azji
21. Metropolia Szwecji i całej Skandynawii
22. Metropolia Toronto
23. Metropolia Włoch i Malty
24. Grecka Prawosławna Archidiecezja Ameryki (8 metropolii)
25. Albańska Prawosławna Diecezja Ameryki
26. Amerykańska Karpato-Rusińska Diecezja
27. Prawosławny Wikariat Palestyńsko-Jordański w Stanach Zjednoczonych
28. Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny w Diasporze

Patriarcha ekumeniczny sprawuje również pieczę nad takimi ośrodkami monastycznymi jak Atos i Patmos. Natomiast w Chambésy w Szwajcarii, Patriarchat posiada Centrum Prawosławne, ważny ośrodek akademicki, miejsce spotkań prawosławnych z całego świata. Kościół posiada także własne szkoły teologiczne i wydawnictwa m.in. Holy Cross Greek Orthodox School of Theology, czy też słynną Szkołę Teologiczną na Chalki, zamkniętą przez Turków w 1971. Liczbę wiernych Patriarchatu Ekumenicznego szacuje się na 7 mln. Siedziba patriarchy znajduje się na Fanarze w Turcji, jednak jej przyszłość jest wciąż bardzo niepewna w związku z ogromną presją rządu tureckiego na patriarchę, by opuścił kraj.

Zaangażowanie ekumeniczne

Kościół włączył się w działalność Globalnego Forum Chrześcijańskiego.

Linki zewnętrzne

• Serwis Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – Cerkiew na świecie; Patriarchat Konstantynopolitański
• Map with all Dioceses of the Orthodox Churches