Rodzina (biologia)

Rodzina (łac. familia) – jedna z podstawowych kategorii systematycznych stosowanych w systematyce organizmów, niższa niż rząd (ordo), a wyższa niż rodzaj (genus). W kodeksach nomenklatury biologicznej nie określono kryteriów wydzielania rodzin, poza przyporządkowaniem: rodzina grupuje rodzaje, grupa rodzin tworzy rząd. W praktyce rodziny zwykle łączą grupy rodzajów różniące się morfologicznie od innych grup.

Kategoriami pomocniczymi szczebla rodzinowego są nadrodzina (superfamilia), podrodzina (subfamilia) i plemię (tribus) oraz jego kategorie pomocnicze (nadplemię i podplemię).

Wprowadzenie tej kategorii zaproponował Pierre-André Latreille w Histoire naturelle générale et particulière des crustacés et insectes (1802–1805).

Nomenklatura

W nomenklaturze łacińskiej rodzina otrzymuje końcówkę -ae (w botanice zwykle -aceae, w zoologii -idae), a w polskiej -ate, np. kotowate, psowate, człowiekowate. Nazwy polskie rodzin zapisuje się pismem prostym i małą literą. Nazwy naukowe rodzin w zoologii nie są wyróżniane kursywą (italikiem)^[1]. W botanice i mykologii zgodnie z Kodeksem Nomenklatury Botanicznej stosuje się zwyczajowo zapis nazwy naukowej kursywą^[2].

Nazwa rodziny budowana jest na nazwie rodzaju, zwykle najwcześniej opisanego, nazywanego od tej pory rodzajem typowym rodziny. Autorem nazwy rodziny, zgodnie z zasadą koordynacji w nomenklaturze biologicznej, jest ten autor, który jako pierwszy określił ją jako kategorię ponadrodzajową.

Osobne artykuły: autor nazwy (botanika) i autor nazwy (zoologia).

Pozycja taksonomiczna

Rodzina obejmuje blisko spokrewnione rodzaje. Jej pozycja w układzie hierarchicznym (z uwzględnieniem kategorii pomocniczych) wygląda następująco:

rząd (i odpowiednie kategorie pomocnicze)
nadrodzina (łac. superfamilia, ang. superfamily)
rodzina (łac. familia, ang. family)
podrodzina (łac. subfamilia, ang. subfamily)
plemię (i odpowiednie kategorie pomocnicze)
rodzaj (i odpowiednie kategorie pomocnicze)

Zobacz też

Przypisy

↑ International Commission on Zoological Nomenclature Appendix B General Recommendations, pkt. 6.: "The scientific names of genus- or species-group taxa should be printed in a type-face (font) different from that used in the text; such names are usually printed in italics, which should not be used for names of higher taxa."
↑ International Code of Botanical Nomenclature. Preface: "Scientific names under the jurisdiction of the Code, irrespective of rank, are consistently printed in italic type. The Code sets no binding standard in this respect, as typography is a matter of editorial style and tradition not of nomenclature. Nevertheless, editors and authors, in the interest of international uniformity, may wish to consider adhering to the practice exemplified by the Code, which has been well received in general and is followed in a number of botanical and mycological journals. To set off scientific plant names even better, the abandonment in the Code of italics for technical terms and other words in Latin, traditional but inconsistent in early editions, has been maintained."

Bibliografia

Józef Razowski: Słownik entomologiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987. ISBN 83-01-07907-X.

[1] International Commission on Zoological Nomenclature Appendix B General Recommendations, pkt. 6.: "The scientific names of genus- or species-group taxa should be printed in a type-face (font) different from that used in the text; such names are usually printed in italics, which should not be used for names of higher taxa."

[2] International Code of Botanical Nomenclature. Preface: "Scientific names under the jurisdiction of the Code, irrespective of rank, are consistently printed in italic type. The Code sets no binding standard in this respect, as typography is a matter of editorial style and tradition not of nomenclature. Nevertheless, editors and authors, in the interest of international uniformity, may wish to consider adhering to the practice exemplified by the Code, which has been well received in general and is followed in a number of botanical and mycological journals. To set off scientific plant names even better, the abandonment in the Code of italics for technical terms and other words in Latin, traditional but inconsistent in early editions, has been maintained."

[1]

[2]